Δευτέρα 30 Μαρτίου 2009

Η ΕΠΑΡΧΙΑ ΔΩΡΙΔΟΣ ΣΗΜΕΡΟΝ ( 1849 ) – Γ.΄

 

Υπέροχη φωτογραφία της δεκαετίας του 50 , το Σαψαρέικο και τα Σφετσέικα σπίτια , με φόντο την Παναγία , τον Αι ΄Γιώργη , το Βαρούσι και τη χιονισμένη Γκιώνα .

Οδεύων από του χωρίου Κωπακίου προς το χωρίον Παλαιοκάτουνον , απήντησα προς αριστεράν , ολίγον πριν φθάσω εις το τελευταίον , θέσιν εσκεπασμένην από υψίκομα δένδρα , και ερωτήσας έμαθον , ότι ονομάζεται " του Σωτήρος " , εκ τινος χριστιανικού ναού , τιμωμένου επ' ονόματι του Σωτήρος Χριστού , μετέβην εκεί διά να ίδω τους ναούς , και αντί τούτου , εύρον ερείπια αρχαίου περικαλλούς ναού , ίσως του Σωτήρος Απόλλωνος , εσκεπασμένα από 8-10 υψικόμους πρίνους , και έμαθον , ότι αν και κατελύθη προ ετών ο χριστιανικός ναός , ιεροτργεί ενιαυσίως ιερεύς κατά την εορτήν της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος επί των ερειπίων του αρχαίου ναού , τα οποία συνίστανται εις λίθους τετραγώνους και επιμήκεις , καλώς λελαξευμένους και δεικνύοντας οπάς συνεκτικού μολύβδου .

Αναχωρήσας από Παλαιοκάτουνον διά το χωρίον Πεντευιούς , πρωτεύουσαν του δήμου Κροκυλίου , ωδηγήθην εις εν άλλο ναίδιον χριστιανικόν , κείμενον άνωθεν του χωρίου εις θέσιν υψηλήν και εσκεπασμένον επίσης από υψικόμους πρίνους . Παρετήρησα δε, ότι και τούτο ανεκαινίσθη επί των ερειπίων Ελληνικού ναού , πολλά λείψανα του οποίου φαίνονται έτι και νυν .

Απέναντι του Ναιδίου τούτου και προς τας υπωρείας ενός όρους Αιτωλικού , είδον λείψανα αρχαίου περιτειχίσματος πόλεως εις διαφόρους σειράς , και υποθέτω , ότι αυτόθι υπήρχεν η αρχαία πόλις Κροκύλιον , διότι περιγράφεται από τον Θουκυδίδην γ' 96 ως " πόλις της Αιτωλίας , κειμένης μεταξύ Τειχίου και Ποτιδανίας ". Και αληθώς , αν αποδώσωμεν εις τα ολίγον κατωτέρω του χωρίου Πεντευιών (Πενταγιών ) φαινόμενα ερείπια αρχαίας πόλεως το όνομα του Τειχίου , απέχουσα από μεν της πρώτης 7 περίπου ώρας , από δε της δευτέρας δύο μόνον , είς την σειράν και πέριξ της προς το χωρίον Πεντευιούς οδού φαίνονται και διάφοροι αρχαίοι τάφοι .

Ολίγον κατωτέρω του χωρίου Πεντευιών , πρωτευούσης του δήμου Κροκυλίου , φαίνονται , ως προέφην , ερείπια περιτειχίσματος αρχαίας πόλεως , και υποθέτω , ότι αυτόθι έκειτο η Πολίχνη Τείχιον , διότι περιγράφεται από τον Θουκυδίδην ." Πολίχνη της Αιτωλίας " και γειτνιάζει με το Κροκύλιον , κείμενιν , ως προσημείωσα , μεταξύ Τειχίου και Ποτιδανίας .

Αναχωρήσας από Πεντευιούς , και διευθυνόμενος προς την Αρτοτίναν , δεν απήντησα ουδαμού αρχαιότητας , και ουδ' εις αυτήν την Αρτοτίναν , μαθών δ' εκ τύχης , ότι μακράν αυτής εις μίαν θέσιν Γονυκλησιά , κειμένην επί λόφου υψηλού , υπάρχει εντός της γης μαρμαρινός τις οικοδομή , έσπευσα να μεταβώ εκεί . Θέλω όμως περιγράψει την πορείαν μου , προς οδηγίαν παντός επιθυμούντος να επισκεφθή το αρχαίον οικοδόμημα .

Εκκινήσας από Αρτοτίνης , έλαβον την προς άπκτον οδόν , και μετέβην εις την ημίσειαν ώραν απέχουσαν διαλελυμένην μονήν του Προδρόμου , όπου διανυκτέρευσα . Την επιούσαν αφήκαν έωθεν την μονήν , και κατελθών προς αρκτοδύσιν , έφθασα εις τον ποταμόν Λυκόρμαν , Φίδαριν σήμερον καλούμενον , όστις κυλίων τα ήσυχα , αλλά θρομβώδη ρειθρά του , επήγαινε να εκβάλη εις Μεσολόγγιον , υπό το όνομα " Εύηνος ". διαβάς δε αυτόν , ανήλθον δι' οδού , ανοιγομένης εις την δυτικήν πλευράν του λόφου , εφ' ου κείται η οικοδομή ,και περιεχομένης εις τα όρια του χωρίου Σιτίστας του δήμου Αποδοτίας της επαρχίας Ναυπακτίας . Τέλος έφθασα μετά μίαν ώραν ( από της Μονής ) εις την θέσιν , όπου κείται οικοδομή , στραφείς προς δεξιάν και αφήσας τηνοδόν όπισθέν μου ωσεί δέκα βήματα .

Τα πρώτα σημεία , τα μαρτυρούντα την ύπαρξιν του αρχαίου οικοδομήματος , είναι επτά λίθοι ετερομήκεις , εξηγμένα από την οροφήν του , και εσπαρμένοι τήδε κακείσε . Αι φαινόμεναι υπέρ την γην εξοχαί λίθων τινων της οροφής , και τέλος στομιον , ηνεωγμένον προς ανατολάς της οικοδομής επί της οροφής δι' αφαιρέσεως δύο λίθων μεγάλων . Εκ του στομίου τούτου κατήλθον , πατών είς λίθους , χώματα και φύλλα δένδρων , συσωρευθέντα από τους αφιλοκάλους ποιμένας , τας πνοάς των ανέμων και τας βροχάς .

Το εμβαδόν είναι τετράγωνον κατά μήκος και πλάτος ( διότι το ύψος δεν φαίνεται ) , πάσα δε πλευρά περιλαμβάνουσα πέντε λίθους ίσου σχεδόν μεγέθους , έχει έκτασιν τριών βασιλικών μέτρων ως έγγιστα , η οροφή είναι θολωτή , και έχει την αυτήν αναλογίαν με την ειδικήν παρατήρησιν , ότι : αν μιά σειρά περιέχει τέσσαρας λίθους , άλλους τόσους περιέχει και η αντιστοιχούσα , αν δε , πέντε , επίσης , μόνος δε ο δεσμός αυτής σύγκειται από λίθους στερεωτέρους και μικροτέρους , και σχηματίζει είδος ταινίας τοξοειδούς . Αι πλευραί και το εσωτερικόν της οροφής σύγκεινται εκ λίθων λελαξευμένων και ευρύθμων , εις πάσαν δε ένωσίν των οι λίθοι παρουσιάζουσι τετμημένας τας γωνίας των , και σχηματίζουσι μικρόν αύλακα .

Σ υ ν ε χ ί ζ ε τ α ι ……

Κυριακή 29 Μαρτίου 2009

ΓΙΝΕΤΕ ΜΗΝΙΑΙΟΙ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΕΣ ΤΟΥ Π . Ο . Λ..

   Σημαντική ανταπόκριση βρίσκει , μέρα με τη μέρα , ο ..θεσμός του μηνιαίου , αλλά..τακτικού , συνδρομητού , δυό Λιδορικιώτες και παλιοί καλοί φίλοι , δήλωσαν χθες ..συμμετοχή στο ..πρόγραμμα αυτό , που θα βοηθήσει πολύ στην πραγματοποίηση των σκοπών του Ομίλου .

   Οι χωριανοί μας αυτοί είναι :

Πλιάνος  Ασημάκης του Αθανασίου : Κατέθεσε 200 e , προκαταβάλλοντας εφάπαξ τις συνδρομές του γιά το υπόλοιπο 2009 , και…βλέπουμε …

Ρέλλος Βασίλειος : Κατέθεσε ..επαναληπτική έκτακτη ενίσχυση 50 e , και θα καταθέσει και την συνδρομή του , το πόσο θα το δούμε στην…Τράπεζα , τους ευχαριστούμε πολύ και τους δυό , όπως και όλους τους άλλους φίλους-συνδρομητές του Π.Ο.Λ .

   Γιά όσους δεν ..θυμούνται καλά ξαναθυμίζουμε το λογαριασμό του Π.Ο.Λ στην Ε.Τ.Ε  406 / 296020 – 67

           …Οσοι πιστοί …προσέλθετε ….

ΣΗΜ : Με την κατάθεση να δίνετε και τα στοιχεία σας , γιά να σας στέλνουμε τις αποδείξεις σας ..

                           Ε Υ Χ Α Ρ Ι Σ Τ Ο Υ Μ Ε …

Η ΕΠΑΡΧΙΑ ΔΩΡΙΔΟΣ ΣΗΜΕΡΟΝ ( 1849 ) – Α .΄

 

   Στην προσπάθειά μας , αγαπημένοι μας φίλοι , να σας δώσουμε όσο πιό πολλές πληροφορίες γιά την Πατρίδα μας , τον τόπο μας , τη Δωρίδα , αρχίζουμε με τη δημοσίευση μιάς διοικητικής έκθεσης του Έπαρχου της Δωρίδας , που περιγράφει με εξαιρετικό τρόπο την τότε κατάσταση , δίνοντας παράλληλα και σημαντικές πληροφορίες , ιστορικού και αρχαιολογικού ενδιαφέροντος . Η έκθεση αυτή δημοσιεύτηκε στο περιοδικό " ΠΑΝΔΩΡΑ " την 15.3.1854 .
Απολαύστε την :

 


" Δημοσιεύομεν ευχαρίστως το επόμενον απόσπασμα της κατά το 1849 έτος γραφείσης διοικητικής εκθέσεως του κ. Επάρχου Δωρίδος . Η Ελλάς άπασα είναι στάδιον περιέργων αρχαιολογικών και τοπογραφικών ερευνών και αν άπαντες οι κατά τόπους διοικηταί εδείκνυον την πεφωτισμένην φιλοτιμίαν του Κ.Καλαμίδα , μεγάλη εκ των εκθέσεων αυτών ηδύναταο να προσγίνη εις την επιστήμην ωφέλεια , ουχί τοσούτον διά την ορθότητα των συμπερασμάτων πάντοτε , όσον διά την των δεδομένων ακρίβειαν ".
( Περιοδικό " Πανδώρα " 15-3-1854 ) .
   Το μέρος τούτο της εκθέσεώς μου χρήζει και μελέτης εμβριθούς και χρόνου μακρού , διά ν' αναπτυχθή προσηκόντως . Το επ' εμοί όμως θέλω περιγράψει μόνον τας υπαρχούσας κατά την επαρχίαν αρχαιότητας με μικράς τινας αρχαιολογικάς παρατηρήσεις .
Δεν δύναμαι να σιωπήσω ότι των πλείστων δήμων η ονοματοθεσία είναι ανακριβής , διότι εκείνοι , οίτινες πρώτοι έθεσαν τα ονόματα , και ώρισαν τας θέσεις των αρχαίων δήμων , ολίγον εμελέτησαν τας αρχαίας γεωγραφίας , και ολίγον παρέβαλον την σημερινήν των επαρχιών διαίρεσιν με την αρχαίαν .
   Κατά τας υπαρχούσας ονοματοθεσίας των δήμων ημείς έχομεν σήμερον μόνον τα ονόματα , ουχί δε και τα πράγματα , εις ολίγους δ' έχομεν αμφότερα . Φέρω παράδειγμα την επαρχίαν Δωρίδος .
Κατά τας αρχάς του σχηματισμού των δήμων διηρέθη και η επαρχία Δωρίδος εις ένδεκα δήμους , Αιγιτίου , Υαίας , Κόρακος , Κροκυλίου , Οφιονίας , Βωμών , Ποτιδανίας , Οινεώνος , Τολοφώνος , Ολισσόνος και Οιάνθης . Αλλά κατά το 1836 συνεχωνεύθησαν οι τρεις πρώτοι εις ένα υπό το όνομα , δήμος Αιγιτίου , οι τρεις δεύτεροι , εις άλλον υπό το όνομα δήμος Κροκυλίου , οι της Ποτιδανίας και οι τρεις τελευταίοι , εις τέταρτον , υπό το όνομα , δήμος Τολοφώνος .
   Αλλά κατά τον Στράβωνα , η αρχαία Δωρική χώρα ήτον τετράπολις , και αι τέσσαρες πόλεις εκαλούντο Ερινεός (ο) , Βοίον (το) , Πίνδος (η) , Κυτίνιον (το) . Ιδού δε πως εκφράζεται : " Τοις δε Λοκροίς , τοις μεν Εσπερίοις συνεχείς εισίν Αιτωλοί , τοις δ' Επικνημιδίοις Αινιάνες , οι την Οίτην έχοντες , και μέσοι Δωριείς .Ούτοι μεν ουν εισίν οι την τετράπολιν οικήσαντες , ην φάσιν είναι Μητρόπολιν των απάντων Δωριέων , πόλεις δ' έσχον Ερινεόν , Βοίον , Πίνδον , Κυτίνιον . Υπέκειται δε Πίνδος τον Ερινέον . Παραρρεί δ' αυτήν ομώνυμος ποταμός , εμβάλλων εις τον Κηφισσόν , ου πολύ της Λιλαίας άπωθεν . Τινές δε Ακύφαντα λέγουσι την Πίνδον ".
   Που είναι σήμερον ο Ερινέος , που το Βοίον , που η Πίνδος , που το Κυτίνιον ; Κατά το γεωγραφικόν λεξικόν του Κ.Σκαρλάτου Βυζαντίου , ο Ερινέος είναι η σήμερον καλουμένη Αρτοτίνα . Αλλά , κατά το Λεξικόν του Νικολάου Λωρέντου , ήτο πόλις δωρική περί το όρος Πίνδον . Το Βοίον , πόλις πλησίον του Ερινέου , επί του όρους Παρασσού , το Κυτίνιον , πόλις και αύτη επί του όρους Παρνασσού και η Πίνδος , πόλις της Δωρίδος επί του ομωνύμου ποταμού εν τη Δωρική χώρα .
   Ας έλθω ήδη εις τους προ του 1836 και νυν δήμους της Δωρίδος . Το Αιγίτιον ήτον κώμη της Αιτωλίας παραθαλασσία ( Θουκυδ. γ' 97 ) , και , ως τοιαύτη έκειτο βεβαίως εκείθεν της Ναυπάκτου , καθότι όλον το από Κρίσσης μέχρι Ναυπάκτου παράλιον εθεωρείτο ως χώρα των Οζόλων , διά τούτο και ο Κ.Σκαρλάτος Βυζάντιος εχαρακτηριζεν ως Αιγίτιον την Βελίτζαν χωρίον της Αιτωλίας . Σήμερον όμως πρωτεύουσα του δήμου Αιγιτίου είναι το Λοιδωρίκιον , κώμη μεσόγειος και ενταύθεν της Ναυπάκτου 12 ώρας . Η Υαία , κώμη επί της χώρας των Οζόλων Λοκρών , κειμένη αρκτικώς της Αμφίσσης , { Στέφ. Βυζ . και Θουκυδ γ' 101 ) .
   Εις τον πρώτον σχηματισμόν των δήμων το Μαλανδρίνον ωνομάσθη ούτως , ίσως προσφυώς . Ο Κόραξ , όρος απότομον και πετρώδες χωρίζον την Αιτωλίαν από τους Λοκρούς Οζόλας ( Στράβ.) κατά δε το 1835 εσχηματίσθη δήμος Κόρακος από τα χωρία Γρανίτζαν , Κλήμα και άλλα τινα κείμενα εις τας ανατολικάς υπωρείας του όρους Κόρακος . Το Κροκύλιον , πόλις της Αιτωλίας , κειμένη μεταξύ Τειχίου και Ποτιδανίας ( Θουκυθ.γ' 96 ) και ήδη το χωρίον Πεντευιοί , όπου υποθέτω το Τείχιον , ως κατωτέρω θέλω εξηγηθή . Η Οφιονία , Οφιονείς , λαός της Αιτωλίας , κατοικών περί το όρος Κόρακα , ακι εκτεινόμενος έως του Μαλιακού κόλπου , κατά δε το 1835 εσχηματίσθη δήμος Οφιονίας από τα χωρία Βοστινίτζας κ.λ.π.ο δε Κ.Σκαρλάτος Βυζάντιος υποθέτει ως Οφιονίαν το χωρίον Βλοχόν .

    Οι Βωμοί , όρος της Αιτωλίας , σχηματίζον το δυτικόν μέρος της Οίτης , τα νυν , Άνινος , όρος Στεφ., και Βωμιείς , λαός της Αιτωλίας , συνεχόμενος με τους Οφιονείς , και κατοικών επί του όρους Βωμία , πλησίον των συνόρων της Θεσσαλίας . - Θουκυδ.γ' 96 . Στράβ.- Κατά δε το 1835 εσχηματίσθη δήμος Βωμών , πρωτεύουσα του οποίου ήταν η Αρτοτίνα , χωρίον ορεινόν , κείμενον άνωθεν του ποταμού Λυκόρμα ( Φίδαρι ) και απέναντι του Αιτωλικού όρους Βωμία .

   Η Ποτιδανία , πολίχνη οχυρά εν τη χώρα των Οζόλων , κειμένη επί των ορίων της Αιτωλίας . Σήμερον είναι το Παλαιοξάριον , κείμενον εντεύθεν του ποταμού Πίνδου ( Μόρνου ) , όστις χωρίζει την Ναύπακτον και τον δήμον Αποδοτίας από την Ποτιδανίαν . Ο Οινεών , πόλις μικρά των Οζόλων Λοκρών , κειμένης παραθαλασσίως επί του Κορινφιακού κόλπου με λιμένας - Θου.γ' 98 - Κατά δε το έτος 1835 ήταν το μεσόγειον χωρίον Στύλια , όπου δεν υπάρχουν ουδ΄αρχαιότητες .

   Η Τολοφών , πόλις επί της χώρας των Οζόλων Λοκρών , κειμένη ανατολικώς -Θουκυδ, Στεφ. Βυζ .- Σήμερον είναι η παράλιος Βυτρινίτζα . Δήμος Ολισόνος ωνομάσθησαν το 1835 τα χωρία Ξυλογαιδάρας , Βελενίκου και Μαραζιών εκ των κατά την θέσιν " Σούλη Ζευγάρι " φαινομένων αρχαίων ερειπίων , αλλά δεν ηδυνήθην να εύρω την λέξιν ταύτην εις τα γεωγραφικά λεξικά , διά να ίδω που έθετον την κώμην Ολισόνα οι αρχαίοι γεωγράφοι .

   Οιάνθη και Οιάνθεια , πόλις παραθαλασσία των Οζόλων Λοκρών , κειμένη επί του Κρισσαίου κόλπου . Κατά δε το 1835 ωνόμασαν ούτω το χωρίον Βίδαβον εκ των εν αυτώ υπαρχόντων αρχαίων ερειπίων , εν ω κοινώς παραδέχονται οι Γεωγραφικοί Λεξικογράφοι , ως Οιάνθην , το Γαλαξείδιον , όπου υπάρχουν άπειροι αρχαιότητες
   Δια να τεθώσι λοιπόν ακριβώς τα ονόματα των δήμων , και ορισθώσι αι θέσεις , όπου το πάλαι έκειντο αι πόλεις , των οποίων τα ονόματα κλαμβάνουσι σήμερον οι δήμοι , θεωρελιται απόλύτως αναγκαίον να σχηματισθή επιτροπή τις εκ τριών ανδρών ιστορικών και αρχαιολόγων , και να περιέλθη την Ελλάδα , φέρουσα ανά χείρας τα συγγράμματα όλων των αρχαίων γεωγράφων , διά να συντάξη γεωγραφίαν νέαν κατά σύγκρισιν προς την αρχαίαν .

   Τότε μόνον θέλει καυχάσθαι ο Έλλην , ότι ηδυνήθη να ανεύρη τουλάχιστον κατά προσέγγισιν τας αρχαίας των προγόνων πόλεις , και δεν θέλει αισχύνεσθαι , αν φέρη το εθνικόν λεγόμενον όνομα , Αιγίτιος , Τολοφώνιος , Ποτιδανιάτης , και Κροκύλιος , ως συμβαίνει σήμερον , ότε καλούμενος ούτω , θεωρείται κατά τους αρχαίους γεωγράφους , ως κάτοικος άλλου δήμου , παρά της διαμονής του .
Μετά την μικράν ταύτην παρέκβασιν έρχομαι ήδη να περιγράψω τας αρχαιότητας της Δωρίδος .
   Οδεύων από Λιδωρικίου προς το χωρίον Μαλανδρίνον απήντησα προς αριστεράν της οδού εις ένα ρεύμα , κατάφυτον από πλατάνους , λείψανα κυκλωτικού περιτειχίσματος , προχωρήσας δε επί ώραν 1 1/2 από Λιδωρικίου παρετήρησα εν τω μέσω της οδού άνωθεν της επιφανείας της γης θεμέλια άλλης αρχαίας οικοδομής παριστανούσης πύργον , η θέσις δ' όπου κείται , καλείται υπό των χωρικών " Μάρμαρα " ένεκεν των αρχαίων μαρμάρων , με τα οποία είναι εσκεπασμένον .
   Φθάσας εις το χωρίον Μαλανδρίνον παρετήρησα εις τον , προς μεσημβρίαν , κείμενον λόφον σειράν κυκλωπικού τείχους , έχοντος , κατά διαλείψεις , και επάλξεις , και παριστώντος έτι και νυν λαμπρότητα εξεισίαν και κάλλος περιφανές . Αυτόθι βεβαίως υπήρχε κώμη λαμπρά το πάλαι , και ίσως ήτο η Υαία " κώμη επί της χώρας των Οζόλων Λοκρών , κειμένης αρκτικώς της Αμφίσσης , κατά τον Στέφ. Βυζάντιον και τον Θουκυδ.γ' 10 ". Ηπεριφέρεια του τείχους είναι αρκετά εκτεταμένη , και σώζεται σχεδόν ολόκληρος , πλην της μεσημβρινής πλευράς .
   Περί το άκρον της αρκτικής πλευράς ου μακράν φαίνεται πέριξ ενός πρίνου μικρού ερείπιον αρχαίας οικοδομής , ήτις ήτον ίσως Ναίσκος τις .
   Εις κώμην Βυτρινίτζαν , πρωτεύουσαν του δήμου Τολοφώνος , φαίνονται κατά το μεσημβρινόν παράλιον επί τινος λόφου ερείπια αρχαίου περιτειχίσματος , όπου αναμφιβόλως υπήρχε και αρχαία κώμη ,  είναι άγνωστον πως ωνομάζετο . Αν αύτη ήναι η αρχαία Τολοφών , είναι άδηλον , μολονότι , ως χαρακτηρίζεται από τον Στέφ. Βυζάντιον " πόλις επί της χώρας των Οζόλων Λοκρών κειμένη ανατολικώς " ενδέχεται να ήναι αυτή .

    Ό,τι όμως με κάμνει να διστάζω είναι ότι παραλία ούσα , δεν χαρακτηρίζεται ως τοιαύτη υπό των γεωγράφων και ιστορικών . Έπειτα ο Βυζάντιος παραλληλίζει εις Τολοφώνα με το σήμερον καλούμενον " Μοναστήρι Κούτζιον " οποίον δεν υπάρχει σήμερον ουδέν εις την περιφέρειαν του δήμου Τολοφώνος , πλην ενός επονομαζομένου " Κουτζούρου " , αλλά και τούτο κείται μακράν της Βυτρινίτζας και πλησίον του χωρίου Πλέσσα .
   Ενταύθα έμαθον , ότι και εις χωρίον Βίδαβην , κείμενον ανατολικώς της Βυτρινίτζης και απέχον ταύτης ωσεί ώρας δύο , υπάρχει αρχαίον φρούριον αξιολογώτερον του της Βυτρινίτζης , αλλά δεν είχον καιρόν να το επισκεφθώ εκ του πλησίον .
   Απέναντι των Τριζωνίων καλουμένων νήσων υπάρχει θέσις , καλουμένη " Σούλη Ζευγάρι " . Εκεί επί λόφου υψηλού υπάρχουν , ως έμαθον , ερείπια μεγαλοπρεπούς φρουρίου . Έμαθον προσέτι , ότι και επί της μεγαλυτέρας των ανωτέρω δύο ερημονήσων υπάρχουν φρέατα ποτίμου ύδατος , και ερείπια αρχαίου φρουρίου περί το στόμιον του λαμπρού λιμένος δεξιόθεν .
   Εις θέσιν Κουκουβίσταν , απέχουσαν του χωρίου Μάκρυσι του αυτού δήμου μίαν ώραν προς μεσημβρίαν , εύρον προς το ρεύμα ερε'ιπιον οικοδομής σπανίας , παριστώσης αρχαίαν αγροτικήν οικίαν . Οι τοίχοι αυτής έχουσι δύο σειράς επιμήκων λίθων εκ σχίστου . Το εξωτερικόν της οικοδομής είναι πολύγωνον και έχει προς άρκτον την είσοδον , το εσωτερικόν σε συνίσταται εις πρόδρομον , εις τρεις διαιρέσεις εκ δεξιών , και μίαν ευρύχωρον εξ ευωνύμων .

 

Σ υ ν ε χ ί ζ ε τ α ι ………

Η ΕΛΛΑΣ ΣΗΜΕΡΟΝ ( 1898 ) GASTON DESCHAMPS - 7o

 

   Εις την περιοχήν αυτήν το παρελθόν είναι τόσον αναμεμιγμένον με το παρόν , ώστε υποχρεούται κανείς να προβεί εις αφαίρεσιν διά να διακρίνει μεταξύ αυτών . Από της τραπέζης όπου γράφω , διακρίνω από το παράθυρον τον σκοτεινόν όγκον της Οίτης , η οποία καλύπτεται υπό δασών , την κοιλάδα του Σπερχειού , ευρείαν , έρημον , όπου φύονται μόνον κάλαμοι και όπου υπάρχουν πολλά επικίνδυνα έλη , και εις το βάθος τα όρη τα οποία σχηματίζουν απότομον τείχος και κλείουν τον ορίζοντα από το Καλλίδρομον και τας Θερμοπύλας , μέχρι των υψηλών βράχων του Τυμφρηστού .

   Από την άλλην πλευράν διακρίνεται ο Μαλιακός κόλπος , η κυανή θάλασσα και η γραμμή της Ευβοίας ...Οι περιηγηταί , οι οποίοι , πειθόμενοι εις τον οδηγόν των , ελπίζουν ότι η Λαμία είναι Τουρκική πόλις με μιναρέδες και καλντερίμια , θα γνωρίσουν πικράν απογοήτευσιν .

   Ο αγαθός Παύλος Λυκά , ο οποίος την επεσκέφθη κατά τα τέλη του 17ου αιώνος και εδημοσίευσε τας αναμνήσεις του τω 1712 , ανέφερε σχετικώς ότι είδε " ερείπια κτιρίων και μεγάλον αριθμόν οικοδομικών υλικών ". Ο Πουκεβίλ την περιέγραψεν ως " γραφικόν σωρόν εξακοσίων οικιών , αναμεμιγμένων με τζαμιά και κυπαρίσσια ", με το όνομα Ζητούνι .

   Κατά την εποχήν εκείνην διετηρείτο εις την πόλιν η ανάμνησις ότι υπό την ονομασίαν " Ζαρατόρια "ανήκε κάποτε εις τον άρχοντα των Αθηνών , υποτελή του Μαρκησίου Βονιφατίου του Μομφερατικού , βασιλέως της Θεσσαλονίκης . Σήμερον η ανάμνησις των Φράγκων σταυροφόρων έχει εξαφανισθεί και τα ίχνη των Τούρκων έχουν εξαλειφθεί . Αι πλατείαι είναι τετράγωνοι , αι οδοί ευθείαι ως διάδρομοι . Αι οικίαι είναι λιθόκτιστοι και αποπνέουν καθαριότητα και τάξιν .

   Η πόλις έχει καταστεί εύπορος και άχρωμος . Μόνον έν παλαιόν τζαμί απομένει , το οποίον ερειπούται βραδέως και υψώνει τον αποκεφαλισμένον μιναρέ του μεταξύ των κυπαρίσσων . Θα ήτο δύσκολον να ευρεθεί εις την νέαν αυτήν πόλιν ιστορική ανάμνησις , πλην μικράς πλατείας την οποίαν οι Λαμιείς επιδεικνύουν υπερηφάνως . Εκεί εμαρτύρησεν ο Αθανάσιος Διάκος , εις εκ των λαοφιλεστέρων αγωνιστών της Επαναστάσεως . Η δημοτική μούσα ύμνησε το γεγονός :

" Επήραν τ' αλαφρά σπαθιά και τα βαριά τουφέκια ,

  στην Αλαμάναν έφθασαν κι' έπιασαν τα ταμπούρια .

" Καρδιά παιδιά μου , εφώναξε , παιδιά μη φοβηθήτε ,

  Ανδρεία ωσάν ΄Ελληνες , ωσάν Γραικοί σταθήτε ".

  Εκείνοι εφοβήθηκαν κι εσκόρπισαν στους λόγγους .

  Έμειν' ο Διάκος στη φωτιά με δεκαοχτώ λεβέντες .

  Τρεις ώρες επολέμαγε με δεκαχτώ χιλιάδες .

  Σχίστηκε το τουφέκι του και έγινε κομμάτια ,

  και το σπαθί του έσυρε και στη φωτιά εμπήκε .

  Έκοψε Τούρκους άπειρους κι' εφτά μπουλουκπασάδες .

  Και το σπαθί του έσπασε απάνου απ' τη χούφτα .

  Κι' έπεσε ο Διάκος ζωντανός εις των εχθρών τα χέρια .

  Χίλιοι τον πήραν από μπρος και δυό χιλιάδες πίσω .

  Κι ' Ομέρ Βρυώνης μυστικά στον δρόμο τον ερώτα :

" Γένεσαι Τούρκος Διάκο μου , την πίστη σου ν' αλλάξεις ;

  Να προσκυνάς εις το τζαμί την εκκλησιά ν' αφήσεις ;

  Κι' εκείνος τ' αποκρίθηκε και με θυμό του λέγει :

" Πάτε κι' εσείς κι' η πίστη σας , μουρτάδες να χαθήτε ,

  εγώ Γραικός γεννήθηκα , Γραικός και θα 'ποθάνω ".

   Ο Αθανάσιος Διάκος εσουβλίσθη εις την μικράν πλατείαν της Λαμίας . Καθώς τον ωδήγουν εις τον τόπον του μαρτυρίου του εκύτταξε γύρω του την εαρινήν φύσιν και ανεφώνησε :

" Γιά δες καιρό που διάλεξε ο Χάρος να με πάρει ,

  τώρα π' ανθίζουν τα κλαδιά και βγάζει η γη χορτάρι !".

 

  Σ υ ν ε χ ί ζ ε τ α ι ……….

Η ΕΠΑΡΧΙΑ ΔΩΡΙΔΟΣ ΣΗΜΕΡΟΝ ( 1849) - Β.΄

 

   Αν η οικοδομή αυτή παριστά αρχαίαν οικίαν , όπερ είναι βέβαιον , λύεται δι' αυτής εν σπουδαίον ζήτημα , υπάρχον μέχρι τούδε εκκρεμές μεταξύ όλων , και αυτών των επισημοτέρων αρχαιολόγων , εις των οποίων , ο σοφός Μαριέτος , έφθασε να εξομοιώση τας Ελληνικάς οικίας με τας σημερινάς Τουρκικάς , λόγω μόνον , ότι οι Τούρκοι κατακτήσαντες την Ελλάδα εύρον και οικίας ωκοδομημένας συμφώνως προς τα έθιμά των . ( Περιήγ.Ν.Αναχάρσιδος σελ.413-414 Τομ .2 . )Αλλά περί της προκειμένης οικοδομής κάμνω λόγον εκτενή εις την υπ' αριθ 1784 από 28 Ιουλίου προς την Νομαρχίαν αναφοράν μου .
   Το ερείπιον της οικοδομής ταύτης κείται επί ισοπέδου γης , αλλά προς ανατολάς έπεται κρημνός λόγου άξιος , και προς μεσημβρίαν γη κατωφερής , έχει περιφέρειαν ωσεί 50 βασιλ.μέτρων , αι προς ανατολάς και μεσημβρίαν πλευραί διατηρούνται πολύ υψηλότερον υπεράνω της επιφανείας της γης , μέρος της μεσημβρινής πλευράς κατέρρευσε προ πολλού , και το άλλο ήτον ετοιμόρροπον αφ΄ης το επεσκέφθην .
   Όται έφθασα εις το χωρίον Μηλαίαν του αυτού δήμου , ερευνών περί αρχαιοτήτων , έμαθον , ότι προς ανατολάς του χωρίου εις την μεταξύ των ορέων " Γεωργίου Βουνί , Αετοβούνι και Γρηάς Στρούγκας " φαινομένην κοιλάδα υπάρχουν ερείπια αρχαίου πύργου , εξ ών καλούσιν οι κάτοικοι την θέσιν " Μάρμαρα ", αλλ' επειγόμενος να μεταβώ μετά του Νομοιατρού εις το χωρίον Στύλιαν , όπου έθνησκον πολλά ζώα εκ της πειζωοτίας , δεν ηδυνήθην να επισκεφτώ τα αρχαία ταύτα ερείπια .
   Περιοδεύων τον δήμον Ποτιδανίας , και μεταβαίνων εις την διατηρουμένην Μονήν " Βαρνάκοβαν "είχον αριστερόθεν τα χωρία Καρουτάκια , Παλαιόμυλον , Κλημάκια και τον Κρισσαίον Κόλπον . Ερευνών δε περί αρχαιοτήτων , έμαθον , ότι εις Παλαιόμυλον κατά την θέσιν " Άγιος Νικόλαος " υπάρχει ερείπιον κυκλωπικού μακρού τείχους , εκτεινομένου σχεδόν έως εις την θάλασσαν . Εις θέσιν " Σουλέ " , κειμένην μεταξύ των χωρίων Ομερεφίδι , Λόγκου και Κλημακιών , επί τινος λόφου υπάρχει άλλο ερείπιον αρχαίου φρουρίου , και εις θέσιν καλουμένην Παλαιόκαστρον , διά τούτο και μόνον ότι έχει αρχαίον φρούριον , υπάρχουν επίσης αρχαία ερείπια .   

   Αλλ' εξ όλων αυτών δεν ηδυνήθην να επισκεφθώ εκ του πλησίον , πλην μόνου του κατά την θέσιν Παλαιόκαστρον , κειμένου προς αριστεράν της προς την Μονήν αγούσης οδού . Το αυτόθι όμως φαινόμενον ερείπιον δεν παριστά μεγάλην αρχαίαν κώμην , εκτός αν αυτόθι υπήρχεν η Ακρόπολις , και πέριξ η Πολίχνη , καθόσον μάλιστα ου μακράν εκείθεν και εν τω μέσω της προς την Μονήν οδού εφαίνοντο και πολλοί αρχαίοι τάφοι ευτελείς . Μοι είπον όμως οι οδηγοί μου , ότι εντός της περιφερείας του αρχαίου φρουρίου ευρέθησαν και λάρνακες μαρμάριναι .
   Το κατά την θέσιν " Άγιος Νικόλαος " φρούριον παριστά . Ακρόπολιν πόλεως οπωσούν περιφανούς . Επειδή δε το παράλιόν της έχει καλόν λιμένα διά μικρά πλοία , ενδέχεται να έκειτο αυτόθι η αρχαία πόλις " Οινέων " , τοσούτω μάλλον , καθόσον περιγράφεται από τον Θουκυδίδην " πόλις μικρά των Οζόλων Λοκρών , κειμένη παραθαλασσίως επί του Κορινθιακού κόλπου με λιμένας , Θουκυδ.γ' 98 " , καθόσον όλα τα πέριξ αυτής της θέσεως χωρία , κατάφυτα και σήμερον από αμπελώνας , παράγουσι οίνον αξιόλογον .

   Τα ερείπια του κατά την θέσιν Σουλέ αρχαίου φρουρίου ίσως είναι η Πολίχνη οχυρά εν τη χ'ωρα των Οζόλων , κειμένη επί των ορίων της Αιτωλίας , διότι και γειτνιάζει με την χαρακτηρισθείσαν υπ' εμού " Οινεώνα " πόλιν και ταύτην των Οζόλων .Έπειτα κατά Στράβωνα , ολόκληρον το παράλιον από της Κρίσσης μέχρι της Ναυπάκτου , και αυτής συμπεριλαμβανομένης , μεθ' όλων των γειτνιαζουσών πόλεων και κωμών , εθεωρείτο ως χώρα των Οζόλων .
   Από την μονήν Βαρνάκοβαν μετέβην εις Λυκοχώριον του δήμου Ποτιδανίας , όθεν αναχωρήσας κατέβην εις τον ποταμόν Πίνδον , τον οποίον διαβάς εισήλθον εις οδόν αναντη και σκολιάν , άγουσαν εις χωρίον Κωπάκι του δήμου Κροκυλίου . Περί το τέλος της οδού ευρισκόμενος , έμαθον από τους ιππηλάτας μου , ότι προς δεξιάν ου μακράν , εις θέσιν καλουμένην " Σίμου Πλάτανος " , υπήρχε βρύσις και πλησίον αυτής αρχαία ερείπια , καταπεπονημένος αφ' ενός εκ της σκολιάς οδού , και επιθυμών αφ' ετέρου να επισκεφθώ τα αρχαία ερείπια , μετέβην εις την βρύσιν , και είδον ερείπια αρχαίου πύργου οπωσούν μεγαλοπρεπούς .

 

Σ υ ν ε χ ί ζ ε τ α ι ……..

ΕΞΙ ΜΗΝΕΣ ΚΑΙ ΔΥΟ..ΜΕΡΕΣ…

Πέρασαν , αγαπημένοι μας φίλοι , απ' τη μέρα που παραλάβαμε τα πρώτα όργανα της μπαντας , ήταν 27-9-2008 , ας θυμηθούμε εκείνη την..παγερή (..μάλλον ) βραδιά…

dsc_0042

Ο κ. Αγιοβλασίτης κάνει την παρουσίαση των πρώτων 11 οργάνων , μέρα ..σημαδιακή 27-9-2008..

dsc_0046

..και το άπαραίτητο άνοιγμα της ..σαμπάνιας…

pict0013

Το πρώτο μάθημα είναι..γεγονός…

mπάντα 24-11-08 002

Η προσπάθεια συνεχίζεται…

pict0003

Επί τέλους..στεγαστήκαμε , μας παραχωρήθηκε μιά απ’ τις καινούριες αίθουσες του Λυκείου ..

pict0021

pict0005 ..κι’ ο αγώνας ..συνεχίζεται…

Σήμερα 29-3-2009….

Παρέλαση μπάντας 29-3-09 005

ο στυλοβάτης της μπάντας μας , ο μαέστρος μας , Παν.Βασιλείου , δίνει το..παράγγελμα : Στις..θέσεις σας…




..και το..ονειροτάξειδο..αρχίζει , ταξείδι πάνω απ'τα..σύννεφα...



Κι' αμέσως μετά , η πρώτη..περπατητή πρόβα , στο προαύλιο των σχολείων μας...






..το όνειρο όμως , δεν τελειώνει ποτέ..και μην ..τσιμπιέστε , όχι , αυτό που βλέπετε είναι μιά..πραγματική..πραγματικότητα ...

              Καλό σας βράδυ

 

polidorikiou-sima

Παρασκευή 27 Μαρτίου 2009

ΤΑ ΝΕΑ ΜΑΣ..ΑΣΤΕΡΑΚΙΑ..

Καινούργιο.. αίμα μπήκε στην όμορφη συντροφιά της Λιδορικιώτικης μπάντας χθες , φίλοι μας , και φυσικά μεγάλη , απερίγραπτη η χαρά μας , βλέποντας αυτό το μικρό..σποράκι , που φυτεύθηκε πριν λίγους μήνες , ρίζωσε , κι’ όχι μόνο ρίζωσε , αλλά σιγά – σιγά..φουντώνει…

Τα καινούργια μας λοιπόν ..αστεράκια είναι :

Νάκου Χριστίνα - τρομπέτα

Αποστολοπούλου Βίκυ - αλτικόρνο

Κάρμας Αστέρης - κλαρίνο η…κόρνο

Καραγιάννη Ιωάννα - τύμπανα

Πίτας Αριστείδης - κλαρίνο

Βουτσελά Νάσια - τύμπανα

Τώρα πιά , πρέπει όλοι να προσπαθήσουμε να ..στήσουμε και τις χορωδίες μας , όλα τα απαραίτητα υπάρχουν , αυτό που μας λείπει είναι η…θέληση…

Πιστεύουμε πως η χορωδία θα δώσει άλλον ..αέρα και στα παιδιά μας αλλά και στη Λιδορικιώτικη ζωή , γι’ αυτό και θα πρέπει όλοι να βοηθήσουμε στη δημιουργία της , και πρώτοι θα πρέπει να δώσουν το ..παρών οι ..μεγαλύτεροι , το χωριό μας , δόξα τω Θεώ , έχει πολλούς και πολλές με σωστές φωνές , απόφαση μόνο χρειάζεται , εμπρός λοιπόν..ας την πάρουμε ..

Με την ευκαιρία σας ενημερώνουμε , πως την Κυριακή , Θεού θέλοντος και καιρού…επιτρέποντος , τα παιδιά της μπάντας , θα κάνουν την πρώτη τους ..υπαίθρια πρόβα , στο προαύλιο-γήπεδο των σχολείων μας , γιατί πρέπει να αποκτήσουν ευχέρεια στο να παίζουν βαδίζοντας και μάλιστα σε συγκεκριμένο ρυθμό , και φυσικά διαβάζοντας και τις..παρτιτούρες …

Αν ακούσετε λοιπόν την Κυριακή , τούμπανα και…καραμούζες , μην ..ανησυχήσετε , όοοοχι , τα παιδιά μας θα είναι…α..θεατές..επιτρέπονται , είσοδος..ελεύθερη…

ANOIΞΙΑΤΙΚΗ ..ΔΩΡΙΚΗ ΑΥΡΑ ..

Φύσηξε στον Π.Ο.Λ , αγαπημένοι μας φίλοι μας , μιά υπέροχη μέρα η σημερινή , παρά τις..βροχές και το κρύο , τα παιδιά μας έδειξαν πως είναι ..πανέτοιμα , να μας δώσουν τα πρώτα ..μουσικά τους δείγματα , και να σκεφτείτε πως πριν από ένα εξάμηνο δεν ήξεραν ούτε τα ..όργανα μπάντας…όλα αυτά μοιάζουν με όμορφο όνειρο , που όμως …πραγματοποιείται…

Η ανοιξιάτικη ..δροσερή όμως αύρα , έφερε μαζί της και άλλα Λιδορικιωτόπουλα , και όχι μόνο , παιδάκια που διψάνε να μάθουν μουσική , και φυσικά να ενταχθούν στην Λιδορικιώτικη μπάντα , δείτε τα….

Μπάντα  26-3-09 004

Δυό..ανατέλλοντα αστεράκια των πνευστών , η Χριστίνα Νάκου τρομπέτα και η Βίκυ Αποστολοπούλου κόρνο , δίπλα τους η ..παλιά μας γνώριμη , η Ανδριάνα Καραστάθη , μιλάμε γιά πολύ..δυνατό..σαξόφωνο…

Μπάντα  26-3-09 002

…Ένας ..Αστέρης ανάμεσά μας , μάλιστα φίλοι μας , ο Αστέρης Κάρμας , γιός του Γιάννη , από σήμερα είναι ..επίλεκτο μέλος της μπάντας , καμαρώστε τον…

Μπάντα  26-3-09 010

Κι’ άλλος ένας καινούργιος ..σολίστας του κλαρίνου , ο Άρης Πίτας , απτ’ τη Συκιά , γιός του Στάθη , από σήμερα μπήκε κι’ αυτός στον..ονειρόδρομο της μουσικής …

Μπάντα  26-3-09 008

Εδώ , σ’ αυτή την αίθουσα , θέλουμε τα παιδιά μας να βγάλουν ό,τι ωραιότερο έχουν μέσα τους , και , δόξα τω Θεώ, το..βγάζουν , κι’αυτό φίλοι το λέμε μετά λόγου..γνώσεως , κρατείστε καλά στο μυαλό σας , τα ονόματα των παιδιών μας , είναι παραπάνω από βέβαιο , πως σύντομα θα μας κάνουν να …δακρύσουμε από περηφάνεια…τα παιδιά μας είναι..ΑΣΤΕΡΙΑ…

Το όνειρο πολλών..δεκαετιών , αδέρφια , πήρε ..σάρκα και οστά , μάλιστα , όπως το διαβάζετε , κι’ όλα αυτά χάρη σε τρείς ανθρώπους, τους αναφέρουμε , όσο κι’ αν δεν το θέλουν , Τζίμης Μποβιάτσης , Νίκος Πέτρου και ο Μαέστρος μας Παναγιώτης Βασιλείου , χάρη σ΄αυτούς έγινε αυτό το θαύμα , που δεν κράτησε μόνο τρεις ..μέρες , αλλά…διαρκεί και θα ..διαρκεί…

Ο δρόμος όμως είναι μακρύς , πολλά ακόμα πρέπει να γίνουν , και φυσικά χρειάζεται δουλειά , μακριά όμως απ’ τα..συνήθη..ζιζάνια , τα κομματικά , τα προσωπικά και κυρίως τα..εγω..παθητικά μας , ΟΛΟΙ μαζί , σαν μιά γροθιά , και είναι σίγουρο πως θα τα καταφέρουμε…ολοι μαζί , δεν περισσεύει κανένας …

Με την ευκαιρία θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τους πρώτους φίλους που..εγκαινίασαν τον τραπεζικό μας λογαριασμό , τον οποίο και σας θυμίζουμε ..

Ε.Τ.Ε Λιδορικίου 406 / 296020 – 67

Γεωργακόπουλος Κωνσταντίνος και Ασημίνα e 150

Παπανικολάου-Τσέτη Σόνια e 300

Γιαμαρέλος Δημήτριος και Αλκμήνη e 100

ΤΟΥΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ

…και τους ευχόμαστε ..πάντα τέτοια !!!

Εδώ θα θέλαμε να σας ενημερώσουμε γιά μιά υπέροχη ιδέα ενός αγαπημένου Λιδορικιώτη και φίλου , δεν θα πούμε το όνομά του , γιατί εκτός από μεγάλος επιστήμονας και άνθρωπος , είναι και πολύ…σεμνός , όταν λοιπόν συζητήσαμε γιά την προσπάθεια αυτή που γίνεται , και αφού..αυθόρμητα έδωσε την οικονομική του ενίσχυση , μας είπε μιά ιδέα-πρότασή του , γιά να έχουμε τη σιγουριά και να μπορούμε να αντεπεξέλθουμε στα μηνιαία έξοδα , δασκάλων κλπ : Να γίνουμε , με πρώτο τον εαυτό του , κάποιοι που θέλουμε πραγματικά να στηρίξουμε την προσπάθεια , ΜΗΝΙΑΙΟΙ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΕΣ , με συγκεκριμένο ποσό , πουνα καλύπτει τις οικονομικές πάγιες ανάγκες του Ομίλου , ώστε να μην υπάρχει το ..μηνιάτικο άγχος ..

Έτσι και έγινε , το κουβεντιάσαμε και έχουμε και τα πρώτα αποτελέσματα , οι πρώτοι…ΕΘΕΛΟΝΤΕΣ ..ΜΗΝΙΑΙΟΙ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΕΣ είναι :

Παπαγεωργίου Παναγιώτης και Μάρθα e 20

Aναγνωστόπουλος Νικόλαος e 20

Νάκος Δημήτριος και Μαρία e 50

Καψάλης Κωνσταντίνος και Μαρία e 50

Eδώ , θα θέλαμε να σας ενημερώσουμε πως τα μηνιαία δίδακτρα γιά τα μαθήματα , που είναι δωρεάν γιά τα παιδιά , και γίνονται κάθε Τετάρτη 5-8 , και Κυριακή 11-2 , με τρεις δασκάλους , είναι ΄μέχρι τώρα 750 e , και θα φτάσουν τα 1000, γιατί θα προστεθεί άλλο ένα μάθημα μεσοβδόμαδα .

Όσοι λοιπόν Λιδορικιώτες και φίλοι του χωριού μας θέλουν να βοηθήσουν μ’ αυτό τον τρόπο , να γίνουν δηλαδοί ..τακτικοί..μηνιαίοι συνδρομητές , οποιουδήποτε , το τονίζουμε , ποσού , από ένα …ευρώ μέχρι10.000 ( …έχουμε βάλει…πλαφόν !! ) , ας μας ενημερώσουν , θα είναι , ..φυσικά ..καλόδεχτοι , και ο Π.Ο.Λ τους ευχαριστεί εκ των..προτέρων !!

Σας δίνουμε και τις διευθύνσεις επικοινωνίας του Π. Ο . Λ ΄, ταχυδρομική : Λιδορίκι Φωκίδος Τ.Θ . Τ.Κ 33053 , ήλεκτρονική ( e-mail ) polfokidos@gmail.com , επειδή δεν έχουμε , ακόμα , ιδιόκτητη στέγη και τηλέφωνα , σας δίνουμε τα τηλέφωνα του Προέδρου του Π.Ο.Λ , Κων.Καψάλη , γιά οποιαδήποτε επικοινωνία : 2266022581 και 6946243033 .

Τελειώνοντας , σας θυμίζουμε την ιστοσελίδα του Π.Ο.Λ : polidorikiou.blogspot.com , όπου μπορείτε να μαθαίνετε τα νέα μας , καθώς και την Λιδορικιώτικη σελίδα γιά..ευρύτερη ενημέρωση : www.lidoriki.com .

Με Λιδορικιώτικους χαιρετισμούς και αγάπη .

polidorikiou-sima



Υ.Γ : Δεν θα μπορούσαμε να σας αφήσουμε χωρίς ένα μικρό..βιντεάκι απ' το...ονειρεμένο..κλίμα που επικρατεί στο στέκι της..Λιδορικιώτικης μπάντας , απολαύστε το..

Τρίτη 24 Μαρτίου 2009

ΞΑΝΑΖΗΣΑΜΕ ΠΑΛΙΕΣ ΟΜΟΡΦΕΣ ΣΤΙΓΜΕΣ

image

θανάσης Διάκος , μιά μεγάλη ηρωική μορφή του αγώνα του ‘21 .

Παραμονή της 25ης Μαρτίου , και τα παιδιά του Δημοτικού μας Σχολείου , μας έκαναν να ζήσουμε όμορφες στιγμές με τη θεατρική παράσταση που έδωσαν απόψε στην αίθουσα του Δημαρχείου .

24-3  Γιορτή 009

Μας γύρισαν πίσω στα παλιά , όμορφα Λιδορικιώτικα χρόνια , που οι Εθνικές Γιορτές και οι σχολικές θεατρικές παραστάσεις , ήταν σφιχτοδεμένες με τη Λιδορικιώτικη ζωή .

24-3  Γιορτή 014

Συγκινητική η παρουσία των παιδιών , και άξια συγχαρητηρίων , όπως και των δασκάλων τους που έστησαν την όμορφη παράσταση , που πολύ όμορφα γεφύρωνε η κ.Μαρία Ιατρίδου , να είναι όλοι τους καλά , και να μας δίνουν πάντα τέτοιες χαρές .



Χαρακτηριστικό βιντεάκι απ' την όμορφη αυτή εκδήλωση , με τη χορωδία των παιδιών μας .

H EΛΛΑΣ ΣΗΜΕΡΟΝ ( 1898 ) – GASTON DESCHAMPS - 6o

 

   O πολιτισμός ωδήγησεν εκεί διδάσκαλον , ειρηνοδίκην , απόσπασμα Χωροφυλακής , με επικεφαλής λοχίαν των Ευζώνων και ωπλισμένον με τυφέκιον Γκρα .

   Εις το κατάστημα του χωρίου τούτου , ανευρίσκονται μελανοδοχεία , κονδυλοφόροι , κλωσταί , και πολλά άλλα παραδόξως σύγχρονα αντικείμενα . Ευτυχώς υπάρχουν και άλλα πράγματα στο Μαύρο Λιθάρι . Από το σημείον εκείνο , η θέα είναι αληθώς μεγάλη , πράγμα μάλλον σπάνιον εν Ελλάδι .

   Τα όρη συμπλέκουν τας καμπύλας των και ομοιάζουν προς βίαια γιγαντιαία κύματα . Βαθεία τομή χαράσσει βάραθρον μεταξύ των ορέων Κόραξ και Γκιώνα και σημειοί την κοίτην του Μόρνου . Τα όρη αυτά αποτελούν ίδιον κόσμον και θα ήτο ματαία η προσπάθεια περιγραφής των . Εν τούτοις , είναι εύκολον να διακρίνει κανείς σαφείς ζώνας . Υψηλά , εις τας δύο πλευράς του βαράθρου υπάρχουν τεράστιοι τεφροί βράχοι οι οποίοι λάμπουν εις τον ήλιον . Αι επιφάνειαί των είναι ανώμαλοι , διακόπτονται υπό σχισμών ως υπό πτυχών , και εις τας κοιλότητας υπάρχει χιών και σκιαί . Το σύνολον διαγράφεται ως δαντέλλα επί του καθαρού γαλανού ουρανού .

   Η γραμμή της Γκιώνας είναι ηρεμωτέρα και ευρυτέρα . Αντιθέτως , ο Κόραξ είναι σύνολον οξειών κορυφών αι οποίαι καταλήγουν εις την υψηλοτέραν όλων , η οποία ομοιάζει προς κωδωνοστάσιον ναού . Εις τας κλιτύς οι βράχοι δημιουργούν εξαρτήματα και αγρίας κοιλότητας . Η χιών καλύπτει τας κορυφάς και άλλοτε εισέρχεται εις τας κοιλότητας και εκτείνεται ως υγρός άργυρος ο οποίος εχύθη εις " καλούπι ".

   Χαμηλότερον , κάτω από τους κατολισθήσαντας βράχους , τα έλατα υψούνται πυκνά και αριστοκρατικά , προσθέτουν σκιάν εις το θέαμα και το βαθύ πράσινον χρώμα των διακόπτεται μόνον από τα " ξέφωτα ". Μετά τα δάση , εις τον μυχόν της κοιλάδος , τα ρέοντα ύδατα λάμπουν καθώσ κυλούν μεταξύ του χόρτου . Ο αραβόσιτος φύεται εις μεγάλην έκτασιν και οι αγροί χωρίζονται εκ σειρών δρυών και ελατών .

   Η θερμότης του ηλίου μετριάζεται εκ της ψυχρότητος των κορυφών . Ζωηρός , σχεδόν παγερός άνεμος μαστιγώνει το πρόσωπον και έχει οσμήν τηκομένης χιόνος . Αι νύκται εις το Μαύρο Λιθάρι , είναι ψυχραί . Και είναι πολύ παράδοξον το θέαμα των κατοίκων του χωρίου , ενωρίς την πρωίαν , όταν κυκλοφορούν με την κάπαν των και φυσούν τα δάκτυλά των διά να θερμανθούν . Είναι απίστευτος εμπειρία εν Ελλάδι κατά τον Ιούλιον .

Σ  υ  ν  ε  χ  ί  ζ  ε  τ  α  ι ...

H ΔΩΡΙΔΑ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ - Ε.΄

 

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ – ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ .


   Η Δωρίδα κατά την Τουρκοκρατία ήταν χωρισμένη σε δύο καζάδες ( διοικητικές και δικαστικές περιφέρειες του Οθωμανικού κράτους ) , του Λιδορικίου και του Μαλανδρiνου . Ο καζάς , υποδιαίρεση του σαντζακίου ( διοικητική και στρατιωτική περιφέρεια ευρύτερου χώρου και δικαιοδοσίας της Τούρκικης διοίκησης , που επικεφαλής ήταν πασάς ) αντιστοιχούσε , άλλοτε προς τους σημερινούς νομούς κι' άλλοτε προς τις επαρχίες .

    Ο διοικητής του , ως τον 17ο αιώνα , ονομαζόταν Σούμπασης , ενώ κατοπινά επικράτησε το όνομα Βοεβόδας η Βοιβόντας , και ήταν επιφορτισμένος με το γενικότερο έλεγχο της περιοχής , αρμόδιος γιά τη μίσθωση , εκμίσθωση η παραχώρηση δημοσίων και σουλτανικών , συχνά δε και των βακούφικων ( μοναστηριακών κυρίως ) εκτάσεων
( καλλιεργήσιμων η βοσκοτόπων ) και γιά την είσπραξη των φόρων . Συμπαραστάτης του , και δεύτερος ιεραρχικά , ο καδής ( ιεροδικαστής ) αρμόδιος σε θέματα δικαιοσύνης που απασχολούσαν τον καζά , που δεν μπορούσε να παραμείνει στην ίδια περιοχή περισσότερο από είκοσι μήνες , ενώ ο βοεβόδας είχε την δυνατότητα να παραμείνει στον ίδιο καζά χρόνια , ανάλογα με τις προσβάσεις που είχε στην Πύλη και στην προτίμηση του πασά που διαφέντευε το σαντζάκι στο οποίο υπαγόταν ο καζάς .
   Ας δούμε τους δύο αυτούς καζάδες , όπως τους περιγράφει ο Ιωάννης Γ. Γιαννόπουλος :
" Καζάς Λιδορικίου . Από της κατακτήσεως ( 1393 ) το Λιδορίκιον προφανώς υπήχθη εις το σαντζάκιον Τρικάλων . Το 1466/7 απετέλει ένα των ναχιγιέδων του σαντζακίου τούτου . Από της κατακτήσεως όμως της Ναυπάκτου ( 1499 ) και της οργανώσεως του ομωνύμου σαντζακίου , το Λιδορίκιον , ως εγγύς της Ναυπάκτου ευρισκόμενον ακι μακράν των Τρικάλων , υπήχθη αναμφιβόλως εις το νέον σαντζάκιον . Ήδη εις το κατάστιχον του 1569/70 αναφέρεται ως εις των ναχιγιέδων τούτου . Μεταξύ των καζάδων του σαντζακίου κατατάσσεται και υπό του Χατζή Κάλφα .
   Περισσοτέρας πληροφορίας έχομεν εκ της δευτέρας περιόδου της Τουρκοκρατίας .
   Είς Οθωμανικόν , εν μεταφράσει , έγγραφον του 1701 αναφέρεται καζάς Λιδορικίου υπαγόμενος , ως συνάγεται εκ του περιεχομένου του εγγράφου , εις το σαντζάκιον Ναυπάκτου .

   Κατ' εκείνο το έτος ο καδής της περιφερείας ωνομάζετο Χασάν .Έγγραφα οθωμανικά , εν μεταφράσει , των ετών 1734 , 1749 , 1752 , 1757 , 1760 , 1766 , 1767 και 1788 πείθουν περί της υπάρξεως του καζά τούτου . Το 1749 ο καδής ωνομάζετο Μουσταφά , το 1757 Μεχμέτ , το 1788 Χαφούζ Μεχμέτ . Βοεβόδας διοικητής του καζά αναφέρεται το 1733 , τι 1752 , το 1760 ο Χατζή Χαλίλ αγάς , το 1788 ο Χατζή Αρήφ αγάς .

    Ο εκάστοτε βοεβόδας , ως προκύπτει εκ των εγγράφων , εμίσθωνε κατ' αποκοπήν τας ετησίας προσόδους του καζά Λιδορικίου . Το 1788 αναφέρεται και κεχαγιάς ( δήμαρχος ) Λιδορικίου ο Αλή αγάς υιός του Εμπού Μπεκίρ . Εκ του αυτού εγγράφου συνάγεται , ότι οι χριστιανοί κάτοικοι του καζά εκπροσωπούνται ενώπιον των Οθωμανικών δικαστηρίων υπό των κοτσαμπάσηδων .

   Κατά την τελευταίαν περίοδον της Τουρκοκρατίας , ως ήδη ελέχθη , ο καζάς Λιδορικίου υπήχθη εις το σαντζάκιον Ευρίπου . Αλλά και ο καζάς ούτος κατά τα έτη της επιρροής και κυριαρχίας του Αλή πασά εις την Στερεάν Ελλάδα ανήκεν ουσιαστικώς εις το < κράτος > του . Το 1806 ο Βοεβόδας του Λιδορικίου Φεράτ αγάς ήτο υιός του ντιβάν εφέντη του Αλή πασά , δηλαδή πρόσωπον του αμέσου εμπίστου περιβάλλοντός του .

   Τα όρια του καζά Λιδορικίου συμπίπτουν με τα της σημερινήε επαρχίας Δωρίδος , εκτός του ΝΑ τμήματος αυτής , το οποίον απετέλει τον καζάν Μαλανδρίνου . Εξαίρεσιν αποτελούν χωρία τινά πλησίον του νοτιωτάτου σημείου του Μόρνου υπαγόμενα εις τον καζάν Ναυπάκτου .


Σ υ ν ε χ ί ζ ε τ α ι...........

ΠΑΛΙΟ ΛΙΔΟΡΙΚΙ…

1957 - xionism;eno .

   Το  χωριό μας χιονισμένο , σωτήριον..έτος 1957 !!

1960_0001

   Λιδορίκι , δεκαετία  1960 !!

Από νεκροταφείο -  1954 .

Λιδορικιώτικη..ποιμενική συμφωνία , σε…ρε μείζονα , ο αξέχαστος μπάρμπα Μήτσος Δημητρακόπουλος , βόσκουν τα…πρόβατα , ικεί..παρακατούλια , απ’ το νεκροταφείο μας , εν έτει..1954 !!! Προσέξτε πως ήταν το χωριό μας πριν 54 χρόνια …δείτε τον Άι Θανάση , και παραπάνω το υπό κατασκευήν Γυμνάσιό μας …

ΔΗΜ.ΛΟΥΚΟΠΟΥΛΟΣ : ΤΑ ΕΡΓΑ ΤΟΥ .

 

ΔΗΜ. ΛΟΥΚΟΠΟΥΛΟΣ 1874-1943

 

   Τελειώνοντας το σύντομο αφιέρωμά μας στον μεγάλο Δωριέα Λαογράφο , τον αείμνηστο Δημ. Λουκόπουλο , θ'αναφερθούμε στα , κατά καιρούς , εκδοθέντα βιβλία του .
1) . " Ακολουθία και βίος του Οσιομάρτυρος Ιακώβου του νέου " . 1894 .
2) . " Σύμμεικτα λαογραφικά Μακεδονίας ". 1917 .
3) . " Σύμμεικτα Αιτωλικά λαογραφικά " . 1921 .
4) . " Αιτωλικαί οικήσεις , σκεύη και τροφαί " . 1925 .
5) . " Φως από τους μύθους μας Α' " . 1926 .
6) . " Φως από τους μύθους μας Β' " . 1926 .
7) . " Ποιά παιχνίδια παίζουν τα Ελληνόπουλα ". 1926 .
8) . " Πως υφαίνουν και ντύνονται οι Αιτωλοί ". 1927 .
9) . " Ποιμενικά της Ρούμελης " . 1930 .
10) . " Στ' Άγραφα ". 1930 .
11) . " Ο Ρουμελιώτης καπετάνιος του 1821 Ανδρίτσος Σαφάκας και το αρχείο το ". 1931 .
12) . " Στα βουνά του Κατσαντώνη " . 1934 .
13) . " Σύμμεικτα λαογραφικά Αιτωλίας " . 1937 .
14) . " Γεωργικά της Ρούμελης ". 1938 .
15) . " Νεοελληνική μυθολογία ". 1940 .


   Πέρα απ' τα έργα του που εκδόθηκαν υπάρχουν και πολλά ανέκδοτα , που δεν είδαν το φως της δημοσιότητας , αλλά και εκτός απ' τα βιβλία , έγραψε πάμπολλα έρθρα και μελέτες που δημοσιεύτηκαν , κατά καιρούς , σε εφημερίδες και περιοδικά .

   Τέλος , με την ευκαιρία , θα αναφέρουμε πως , μιά αδερφή του μεγάλου μας Λαογράφου , είχε παντρευτεί τον Λιδορικιώτη Γιατρό Δημ. Κυριαζή , και έμενε στο χωριό μας .

 

                 Καλό  σας  βράδυ .

Δευτέρα 23 Μαρτίου 2009

H ΔΩΡΙΔΑ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ - Δ.'

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΣΚΛΑΒΙΑΣ .
ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ .

   Ο Pouqueville μας δίνει στοιχεία γιά τα χωριά της επαρχίας Λιδορικίου και Μαλανδρίνου , όπως χαρακτηρίζει τις δύο αυτές περιοχές της Δωρίδας . Ωστόσο την περίοδο αυτή οι δύο περιοχές αποτελούν καζάδες ( διοικητικές περιφέρειες ) , που πιθανόν να ταυτίζονται με τις επαρχίες .Ανεξάρτητα απ' την ταύτηση η όχι καζά και επαρχίας , όπως αποκαλύπτεται από τους πίνακες που παραθέτει , το βιλαέτι του Λιδορικίου έχει 44 χωριά με 1.156 οικογένειες και πληθυσμό 5.780 κατοίκους και του Μαλανδρίνου 24 χωριά , με 535 οικογένειες και 2.675 κατοίκους . Ας δούμε αναλυτικά τους δύο πίνακες με τα χωριά και τον αριθμό των οικογενειών τους .
   Στον καζά Λιδορικίου έχουμε : Ομέρ Εφέντης ( 25 ) , Απάνω Λόγγος ( 25 ) , Σουλαίοι και Σουλέι ( 15 ) , Μαγούλα-Μοναστήρι του Αη Γιάννη ( 2 ) , Απάνω Κλήμα ( 55 ) , Κάτω Κλήμα ( 15 ) , Μεραγιές ( 10 ) , Καράμπασι ( 8 ) , Άγιος Νικόλαος ( 12 ) , Καρδάρι ( 10 ) , Ζαραβέλι ( 16 ) , Βλαχοκατούνα ( 15 ) , Κάτω Καρυά ( 30 ) , Απάνω Καρυά ( 20 ) , Βαρνά-κοβα- μοναστήρι ( 30 ) , Γκουμαίοι ( 18 ) , Λυκοχώρι ( 25 ) , Κάτω Παλαιοξάρι ( 30 ) , Απά-νω Παλαιοξάρι ( 40 ) , Ιτιά ( 10 ) , Ζουριάνος ( 30 ) , Αλεποχώρι ( 25 ) , Κουπάκι ( 16 ) , Παλαιοκατούνα ( 60 ) , Πενταγιοί ( 50 ) , Τρίσταινα ( 12 ) , Νούτζομπρος
( 10 ) , Σουρούστι ( 20 ) , Κριάτσι ( 10 ) , Αρτοτίνα ( 80 ) , Κοστάριτσα ( 40 ) , Ζερβούλα
( 30 ) , Βοστινίτσα ( 30 ) , Γρανίτσα ( 40 ) , Κλήμα ( 36 ) , Γκάβα ( 16 ) , Λιδορίκι ( 180 ) , Τραγουδάκι ( 12 ) , Σκαλούλα ( 5 ) , Καλαντζά ( 18 ) , Κακούρι ( 6 ) , Παραδείσι ( 4 ) .
Στον καζά Μαλανδρίνου έχουμε : Μαλανδρίνο ( 70 ) , Βίδαβη ( 15 ) , Κισέλι ( 30 ) , Βιτρι-νίτσα ( 60 ) , Ξυλογαιδάρα ( 30 ) , Βελενίκο ( 15 ) , Τριζόνια-νησί ( 80 ) , Μαράζα ( 20 ) , Καρούτια ( 6 ) , Μάκρεσι ( 30 ) , Απάνω Μοράζα ( 7 ) , Μοναστήρι Κούτζιρος ( κατεστρα-μένο ) , Μηλιά ( 30 ) , Πλέσια ( 35 ) , Δροβονίτσα ( 5 ) , Λευκαδίτι ( 10 ) , Βραίλα ( 16 ) , Συκιά ( 10 ) , Παλαιοπάλεσι ( 7 ) , Απάνω Μουσουνίτσα ( 30 ) , Κάτω Μουσουνίτσα ( 10 ) , Κόνιακας ( 2 ) , Τρεβίδι ( 7 ) , Καλαματίρ ( 10 ) .
   Ο Πουκεβίλ υπολογίζει την κάθε οικογένεια με πέντε άτομα , γιά να λογαριάσει το συνολικό πληθυσμό του καζά Λιδορικίου και του καζά Μαλανδρίνου . Ωστόσο στο έργο του επισημαί- νει τη μείωσή του , με τη φυγή πολλών κατοίκων , κάτω απ’την τούρκικη καταπίεση .
   Γράφει : « Ο πληθυσμός των δύο επαρχιών που σκιαγράφησα την περιγραφή τους , είναι γνωστός από τις απογραφές που δημοσίευσα , μπορεί όμως να βεβαιώσει ότι τώρα ( την περίοδο που γράφει το βιβλίο του ( 1807- 1820 ) έχει εκμηδενισθεί εξαιτίας των πολέμων που ιδιαίτερα ερήμωσαν την περιοχή ( αναφέρεται μάλλον στις συγκρούσεις Κλεφτών και Τούρκων και τις επιδρομές και λεηλασίες Τουρκαλβανών , μετά το χαλασμό , απ’τον Αλή των σημαντικότερων κλεφταρματωλών της περιοχής ) . Όσο γιά το εμπόριο των εγχώριων προιόντων του Λιδορικίου και του Μαλαντρίνου , είχαν εκτιμηθεί , το 1815 , με το ποσό των 890.000 τουρκικών πιάστρων » .
   Οι Δανιήλ Φιλιππίδης και Γρηγόριος Κωνσταντάς , που πρωτοκυκλοφόρησαν στη Βιέννη τη
« Γεωγραφία Νεωτερική » στα 1791 , « ερανισθείσα από διαφόρους συγγραφείς », όπως οι ίδιοι σημειώνουν ( ιερομόναχος ο πρώτος και ιεροδιάκονος ο δεύτερος ) , γράφουν πως « εις το βόρειο της Οζολαίας Λοκρίδος , και Αιτωλίας , και ανατολικοβόρειο της Ακαρνανίας είναι η Δωρίδα , τώρα Κράβαρι και Λοιδωρίκι , τόπος βουνώδης και ολίγο εύφορος ».
   Ο Πουκεβίλ αναφέρει πως η περιοχή σχεδόν ερημώθηκε στα τελευταία χρόνια της Τουρκοκρατίας , από τις λεηλασίες και τους αλεπάλληλους κατατρεγμούς . Και σύμφωνα με τους υπολογισμούς του , θα πρέπει να είναι λιγότεροι από 8.500 οι κάτοικοι της Δωρίδας την περίοδο αυτή και σύμφωνα με την περιγραφή των χωριών .
   Αλλά είναι ενδεικτικό το γεγονός πως παρά τις θυσίες κατοίκων στην Επανάσταση του 1821 , μερικά χρόνια αργότερα και συγκεκριμένα στο 1851 , ο πληθυσμός της Δωρίδας ανερχόταν σε 15.907 κατοίκους , σχεδόν διπλασιάστηκε . Ήταν η επιστροφή των κατατρεγμένων , που ζήτησαν προσωρινή διαμονή σε άλλες περιοχές η τα βουνά γιά να γλυτώσουν το χαλασμό τους από τους Τούρκους και σαν τέλειωσε ο Αγώνας , όσοι σώθηκαν , ξαναγύτισαν στον τόπο τους , να φκιάσουν από την αρχή το νοικοκυριό και την καινούρια τους ζωή .
   Ο Τούρκος περιηγητής Εβλιά Τσελεμπή ( 1611-1684 ) , που πέρασε από τη Στερεά Ελλάδα στα 1668 , ενώ μας δίνει αρκετά στοιχεία γιά τις κοντινές πολιτείες Έπαχτο και Σάλωνα , δεν αναφέρεται στη Δωρίδα , ίσως , γιατί το έδαφος και η ύπαρξη κλεφτών δεν του επέτρεψαν να περάσει από κει , είτε δεν τον απασχολούσαν παρά οι βασικότερες πολιτείες και τα σημαντικότερα κάστρα του ελληνικού χώρου , σε συνάρτηση με τα τοπικά έθιμα και την τούρκικη διοίκηση , κι’έτσι δεν θεώρησε απαραίτητη την περιήγηση της περιοχής .

Σ υ ν ε χ ί ζ ε τ α ι............

Κυριακή 22 Μαρτίου 2009

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΟΥΚΟΠΟΥΛΟΣ - Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΔΩΡΙΕΑΣ ΛΑΟΓΡΑΦΟΣ .

 

 

   Ο Δημήτρης Λουκόπουλος γεννήθηκε στη Αρτοτίνα Δωρίδας , στις 30 Αυγούστου 1874 , εκεί έζησε τα πρώτα παιδικά του χρόνια κι' έμαθε και τα πρώτα γράμματα . Ήταν το πρώτο , απ' τα εφτά παιδιά , του Αρτοτινού εμποροκτηματία Νικολάκη Λουκόπουλου και της Φροσύνης , το γένος Κότταρη , απ' το Δάφνο , την παλιά Βοστινίτσα .
   Αφού συμπλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του στα Σάλωνα ( Άμφισσα ) , γράφτηκε το 1889 , σε ηλικία δέκα πέντε χρονών στο Διδασκαλείο της Αθήνας . Στα 1892 βγήκε δάσκαλος και διορίστηκε στη Σαλαμίνα , την ίδια δε χρονιά , πήρε μετάθεση γιά το Θέρμο ( Κεφαλόβρυσο ) Τριχωνίδας όπου και υπηρέτησε γιά 33 χρόνια μέχρι το 1925 , με μιά ενδιάμεση διακοπή ενός χρόνου που υπηρέτησε στα Γραβενά σαν Επιθεωρητής Δημοτικών Σχολείων .

   Παντρεύτηκε τη Μαρία Βασιλοπούλου κι' απόκτησαν τέσσερα παιδιά .
   Το 1925 αποσπάσθηκε στο Ιστορικό Λεξικό και πήγε στην Αθήνα , ένα χρόνο αργότερα τοποθετήθηκε στο Λαογραφικό Αρχείο και στα 1930 στο Μουσικό Λαογραφικό Αρχείο , μέχρι το θάνατό του , ήταν Γραμματέας της Λαογραφικής Εταιρίας .

   Το Μάη του 1943 αρρώστησε ξαφνικά και στις 30 Ιουνίου 1943 πέθανε σε ηλικία 69 χρονών , πικραμένος γιά τη σκλαβιά της Πατρίδας του .
   Οι Αρτοτινοί , άντρες και γυναίκες , θυμούνται με αγάπη και συγκίνηση τον " Λουκοδάσκαλο " , τον καταδεκτικό , ευγενικό , απλό , καλοσυνάτο χωριανό τους , τον ακαταπόνητο στρατοκόπο και φυσιολάτρη , ΄χωμένο μέσα στα βιβλία και τα χαρτιά του η να κουβεντιάζει και ν' ακούει τις ιστορίες και τα παλιά τραγουδια των ηλικιωμένων χωριανών , κι΄όπου γάμος , πανηγύρι κι' " αρρεβωνιάσματα ", " προζύμια " , " γικώματα " κι' όπου "μετζί " και " ζυγιαφέτι ¨να ξεψαχνίζει τους γεροντότερους γιά παλιά έθιμα , γιά παραδόσεις , προλήψεις , γνωμικά , παροιμίες και γιά όλες τις εκδηλώσεις της " τσοπάνικης " και " γεωργικής " ζωής .

   Ξεσήκωνε τα μοιρολόγια , απ' τις χαροκαμένες μανάδες , γυναίκες κι' αδερφές , κι' όπου πετύχαινε οργανοπαίχτη καλό και τραγουδιστή , καθόταν κι' έγραφε τους " νηχούς " και τα "λόγια " απ' τ' αθάνατα δημοτικά μας τραγούδια .
Έτσι τον θυμούνται οι Αρτοτινοί , κι' αν κανείς τους ρωτούσε τι κάνει ο Δάσκαλος , αυτοί απαντούσαν : " ...γράφ' γιά τα ..τόπια ".

 


Σ υ ν ε χ ί ζ ε τ α ι.....

TA NEA MAΣ..

22-3-2009  Μπάντα 002   Η  Χριστίνα , η Αντωνία , η Ελένη , ο Τάσος και η Κατερίνα είναι έτοιμοι γιά την πρώτη τους εμφάνιση .

Μίνι..συγκέντρωση των γονιών των παιδιών μας , είχαμε σήμερα , στην αίθουσά μας στο Γυμνάσιο , πρώτη συνάντηση ..γνωριμίας , που τελικά ήταν πολύ-πολύ αποδοτική , συζητήθηκαν πολλά θέματα , γιατί υπάρχουν πολλά θέματα , αλλά το κυριότερο , γνωριστήκαμε μεταξύ μας , και αυτό ήταν πολύ ευχάριστο και χρήσιμο , βεβαίως ..βεβαίως..

   Ένα απ’ τα ..σοβαρά θέματα ήταν φυσικά και οι..στολές των παιδιών που , καιρού…επιτρέποντος , θα κάνουν την πρώτη τους δημόσια επίσημη εμφάνιση , της Ζωοδόχου Πηγής , συνοδεύοντας την εικόνα στην περιφορά της .

   Τα παιδιά πάνε μιά χαρά , ανέλπιστα καλά , αν λάβουμε υπόψη το μικρό χρονικό διάστημα , που κάνουν μαθήματα , θα πρέπει όμως να κάνουμε προσπάθεια άυξησης του αριθμού των παιδιών , και κυρίως να πεισθούν όλοι οι γονείς γιά την αξία και χρησιμότητα της προσπάθειας αυτής .

   Παράλληλα θα πρέπει να δημιουργήσουμε και τη χορωδία , όλα τα απαραίτητα υπάρχουν , πιάνο  κλπ , και αυτό που λείπει είναι η..προσέλευση ενδιαφερομένων , ξέρουμε βέβαια πως είναι κάτι ..πρωτόγνωρο , γι’ αυτό και υπάρχει κάποια διστακτικότητα , είναι βλέπεις το..άγνωστο , και όσο να είναι , δυσκολευόμαστε να προσαρμοστούμε , τό ‘χουμε αυτό το..χούι στη ..γούρνα μας , δεν πειράζει σιγά..σιγά..

   Με την ευκαιρία δημοσιεύουμε τον αριθμό λογαριασμού του Ομίλου , γιά όποιους θέλουν να τον ενισχύσουν οικονομικά

                        406 / 296020 – 67

στην Εθνική Τράπεζα , και μη ξεχνάτε να δίνετε τα στοιχεία σας γιά να μπορούμε να σας στέλνουμε τις αποδείξεις  σας .

            Ευχαριστούμε   εκ των  προτέρων …

             polidorikiou-sima

Η ΔΩΡΙΔΑ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ - Γ.΄

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΣΚΛΑΒΙΑΣ

ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ .
Φεβρουαρίου 14 ( 1806 ) .Η Βαρνάκοβα στέκεται μέσα σ’ένα δάσος με μικρές βελανιδιές , σε μιέ υποβλητική τοποθεσία . Τα καλλιεργημένα χωράφια της , τα βοσκοτόπια και οι δασικές περιοχές καταλαμβάνουν , τις πλαγιές του βουνού ως το Μόρνο , πέρα από τον οποίο υπάρχει ένα μεγάλο μετόχι , το ίδιο περιτριγυρισμένο .
Αυτά , μαζί με τα αλώνια και τις αποθήκες ανάμεσα στα χωράφια , σχηματίζουν ευχάριστο σκηνικό και δείχνουν ότι οι καλόγεροι έχουν καταφέρει , ως τώρα , να καλλιεργούν τη γη τους , μολονότι οι ληστές λυμαίνονται αυτά τα βουνά . Όμως ο Αλή πασάς και οι πράκτορές του είναι πολύ πιό μεγάλοι εχθροί μιάς τέτοιας ιδιοκτησίας απ’ότι οι καλόγεροι. Οι καλόγεροι ισχυρίζονται ότι ο Φεράτ Αγάς τους λήστεψε τελευταία τρία τσιφλίκια και εννιά βαλάντια ( πουγκιά ) με χρήματα . Σου δείχνουν με έμφαση την τοποθεσία ενός Ελληνικού ερειπίου , λίγο πιό κάτω από τη συμβολή του ποταμιού που κατεβαίνει από το βουνό Μακρύβορο και περνάει κοντά στη Βετολίτσα . Ανάμεσα στο σημείο αυτό και το Παλαιοξάρι είναι το Λυκοχώρι , που είναι ιδιοκτησία του Φεράτ Αγά .
Επιστρέφοντας στο ζευγολάτι , προχωρούμε από κει , μέσα από ένα ψηλό δρόμο σε μιά τοποθεσία , μισή ώρα από τη θέση που αφήσαμε χθες το βράδυ . Εδώ στις 8.45΄, στην κορυφή του υψώματος προς τα δεξιά και ακριβώς απέναντι στο Ζευγολάτι , βρίσκονται τ’ απομεινάρια ενός ελληνικού οχυρού . Προς τη θάλασσα ο λόφος παρουσιάζει έναν απότομο γκρεμό , όμως στην αντίθετη κατεύθυνση , προς το Ζευγολάτι , κατεβαίνει απαλά σ’ένα μικρό χείμαρρο . Η πλαγιά είναι εντελώς σκεπασμένη με τα συντρίμια κτιρίων , ανάμεσα στα οποία είναι μερικές κατεργασμένες πέτρες και η κορυφή του υψώματος διατηρεί σημαντικά ίχνη μιάς ακρόπολης . Η λιθοδομία έχει εκείνον τον τραχύ χαρακτήρα που συχνά βρίσκεται στις ορεινές περιοχές και στις μικρές πόλεις της Ελλάδας , οι πέτρες μικρότερες , στενότερες και λιγότερο φροντισμένα επεξεργασμένες απ’ότι συνειθιζόταν σε καλύτερες μορφές ελληνικής οικοδομικής . Κατεβαίνοντας απ’αυτή τη ράσχη προς τη θάλασσα , ξεχωρίζει αριστερά μας το βουνό Τρίκορφο : το μονοπάτι μας απότομο και τραχύ, περνά μέσα από μιά δασωμένη ακαλλιέργητη έκταση.
Στις 10.15΄φτάνουμε στη ρίζα του βουνού , σε μιά θέση που λέγεται Μαγούλα , όπου υπάρχει μιά καλλιεργημένη γη γύρω από ένα χάνι χτισμένο πρόσφατα από τον Βοιβόντα του Λιδορικιού και έχει πάρει τ’όνομά του , Χάνι του Φεράτ Αγά . Βρισκεται στην άκρη μιάς στε4νής πεδιάδας δύομιλίων μήκους , που συνορεύει με τα βουνά που κατεβήκαμε προς τα βόρεια και στην αντίθετη πλευρά , σε μιά σειρά από χαμηλότερα υψώματα , πέρα απ’τα οποία είναι μιά θαλασσινή πεδιάδα που αποτελεί τμήμα του εδάφους του Έπαχτου . Πάνω στον ψηλότερο απ’αυτούς τους λόφους και τελευταίο προς το Μόρνο , υψώνεται ένα ελληνικό κάστρο....Στις 11.48΄φτάνουμε στους πρόποδες του υψώματος που πάνω του βρίσκεται το Παλαιόκαστρο ...Στις 12.15΄μπαίνουμε στην κοιλάδα που λέγεται Πιλάλα και με διαφορετικά ονόματα εκτείνεται από τον Έπαχτο ως τους πρόπο-δες του βουνού Τρίκορφο .Στις 12.32΄αρχίζουμε να περνάμε το Μόρνο , από ρηχή διάβα- ση στην έξοδό του από το μεγάλο Φαράγγι ( χαράδρα ) » .
Εδώ κλείνει την περιήγησή του στη Δωρίδα ο Leake , προχωρώντας προς τον Έπαχτο , δίνοντάς μας πολύτιμες πληροφορίες αλλά και χρήσιμες ιστορικές μαρτυρίες , γιά την κηδεμονία και κυριαρχία του Αλή πασά στην περιοχή , γιά τον αποκλεισμό των κλεφτών απ’τη βοήθεια των μοναστηριών , όπως της Βαρνάκοβας , και γιά το ρόλο των Αλβανών φρουρών στην ευρύτερη περιοχή . Μας δίνει , ακόμα ο Leake , πληροφορίες γιά τη γεωργοκτηνοτροφική παραγωγή του τόπου αλλά και γιά την τακτική του Αλή πασά να προσεταιρίζεται ξένους αξιωματούχους , ιδιαίτερα Άγγλους και Γάλλους .
Εντύπωση δε προκαλεί το γεγονός ότι χαρακτηρίζει την Μαλαντρίνα ( Μαλανδρίνο ) ως πόλη , επειδή και μόνο είναι πρωτεύουσα ομόνυμου καζά ( διοικ. Περιφέρειας ) , ενώ είναι φανερή η έλλειψη κοινωνιολογικών αναφορών στην εν γένει ζωή των κατοίκων , στα ήθη , στα έθιμά τους και κυρίως στο επίπεδο των σχέσεών τους με τους Τούρκους .
Εδώ βέβαια θα πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι ο Leake ήταν στρατιωτικός και μάλλον ήταν σε...εντεταλμένη υπηρεσία .
Ένας άλλος ξένος που μας έδωσε σημαντικές πληροφορίες γιά τη Δωρίδα , την ίδια περίπου χρονική περίοδο , είνα o F.C.H.L.Pouqueville - Πουκεβίλ – ( 1770-1838 ), Γάλλος διπλωμάτης και περιηγητής , γενικός Πρόξενος της Γαλλίας κοντά στον Αλή πασά των Ιωαννίνων , συγκέντρωσε πληροφορίες κατά την παραμονή του στην Ελλάδα από το 1805 ως το 1815 , κυρίως αρχαιολογικές και δημογραφικές , αλλά και σε ό,τι αφορούσαν τη διοίκηση και τη γενικότερη κατάσταση της περιοχής , τα τελευταία χρόνια της Τουρκοκρατίας .Από το κείμενό του , που αναφέρεται στη Δωρίδα , παρουσιάζουμε χαρακτηριστικά αποσπάσματα , παραλείποντας τις αρχαιολογικές διερευνήσεις και απόψεις του .
« Η εσπερία Λοκρίδα , γνωστή από τους αρχαίους συγγραφείς μόνο ως προς το παράκτιο τμήμα της , από την Ναυπακτία μέχρι τον κόλπο της Κρίσσας , είναι περοτρι-γυρισμένη από όρθια , γυμνά και γκρίζα βουνά που διακόπτονται από μερικές εύφορες πεδιάδες και περιλαμβάνει τις επαρχίες Λιδορικίου και Μαλανδρίνου , ενώ βορινά εκτείνεται εκτείνεται η επαρχία του Πατρατζικίου η Υπάτης ...
Περνώντας το επικίνδυνο ποτάμι Μόρνος ( παλιότερα λεγόταν Πίντος ) – καθώς έρχεσαι από τη Ναύπακτο – που πήρε τ’όνομά του από μιά πόλη της Δωρικής Τετράπολης , καθώς και το βουνό που του αυλακώνει τη δυτική πλαγιά φτάνουμε , σ’ένα τέταρτο λεύγας από την πηγή του , στο χωριό Ομέρ Εφέντη . Ανεβαίνοντας από κει την αριστερή όχθη του Μόρνου που διαγράφει μιά καμπύλη στα βορειοανατολικά , ύστερα από πορεία μισής ώρας , βρισκόμαστε στο χωριό Απάνω Λόγγος . Ανακαλύπτουμε , μιά λεύγα προς τα δυτικά , στην πλαγιά του βουνού Ρίγανι , το Σουλέι , χωριό κοντά στο ποτάμι-που δίπλα του υπάρχουν δυό ανεμ΄πμυλοι – και μετά μισής ώρας ανάβαση , φτάνουμε στο μοναστήρι του Άη Γιάννη , όπου βρίσκουμε ερείπια που είναι ίσως ερείπια του Ευπαλίου. Η κοιλάδα αρχίζει σε λίγο να γίνεται πιό δύσβατη . Οι πλαγιές της , κατά διαστήματα , δασωμένες , γίνονται ανηφορικές και πρέπει να τις σκαρφαλώσουμε περισσότερο από μιάμιση , γιά ν’ανεβούμε στο Απάνω Κλίμα , κωμόπολη με 150 χριστιανικές οικογένειες , που είναι η τακτική διαμονή του επίσκοπου του Λιδορικίου που υπάγεται στο μητροπολίτη της Λάρισας . Μιά ομάδα ανθρώπων από το χωριό αυτό έχει ιδρύσει – μισή λεύγα πιό κάτω – το χωριό Κάτω Κλίμα . Η θέα του Κορινθιακού κόλπου χάνεται εξαιτίας των απόκρημνων αετωμάτων και κυριαρχεί η κοιλάδα του Ζαραβέλλη που τη διασχίζει ένα ποτάμι που εκβάλλει στον όρμο του Αη Νικόλα....
Βορειοδυτικά της κοιλάδας στο Κούρμπησι , που ποτίζεται από το ποτάμι της Βαρνάκοβας , διακρίνουμε μέσα στην οροσειρά της Πίνδου , σε απόσταση μιάμιση λεύγας , τη Βλαχοκατούνα , αποικία βλάχων από τη Βοημία , και μιά σειρά από χωριά που σκαρφαλώνουν προς την υψηλή περιοχή της Οξυάς . Στην αριστερή όχθη του ποταμιού , όπου ανεβαίνουμε ακόμα τέσσερις λεύγες , δεν βλέπουμε παρά τα χωριουδάκια Κριάτζι και Πενταγιοί που μένουν στα δεξιά του μονοπατιού από το οποίο μπαίνουμε στη Δωρίδα .
Παράλληλο προς το οροπέδιο της Οξυάς που εκτείνεται προς τις πηγές του Μόρνου , στ’ανατολικά , βρίσκεται το οροπέδιο της Αρτιτίνας , μικρής κωμόπολης που την κατοικούν 120 οικογένειες χριστιανών... Η μόνη βιομηχανία της μικρής κωμόπολης έχει εγκαταληφθεί στα χέρια όσων προέρχονται από τη Βοημία , οι οποίοι φτιάχνουν μπαρούτι , ενώ ορισμένοι νέοι σιδεράδες κατασκευάζουν τα καρφιά , τα σίδερα και τα απαραίτητα γεωργικά εργαλεία .
Οι πηγές του Μόρνου , βρίσκονται σε μιάμιση λεύγα , βορινά της Αρτοτίνας , ανάμεσα στο Κοπάνι και την Κωσταρίτσα , χωριά τοποθετημένα σε απόκρημνο οροπέδιο . Όπως γενικά συμβαίνει με τις πηγές των νερών...βρίσκουμε τη μητρική πηγή του Κηφισσού που οι σύγχρονοι ονομάζουν Μαυροπόταμο , μιά ώρα κι’ένα τέταρτο βορειανατολικά της Αρτοτίνας . Οι αναβαθμίσεις από έλατα που περατώνουν βορινά τον ορίζοντα της Αρτοτίνας , δείχνουν τη χειμωνιάτικη περιοχή του βουνού Οίτη , καταφύγιο κλεφτών η χώρος με κλεφτοχώρια . Αυτή η κλειστή περιοχή που αποτελείται από τέσσερα χωριά
( Λευκαδίτη , Συκιά , Μουσουνίτσα , Αραχνιά ) κατοικημένη από οικογένειες δωρικής φυλής που μιλάνε μιά διάλεκτο διαφορετική απ’τους άλλους Έλληνες , βρίσκεται σ’ένα τόπο τόσο απότομο κι’απόκρημνο, ώστε οι βουνίσιοι που ζουν εκεί δεν έχουν ακόμα υποταχθεό στους Τούρκους ...
Το Λιδορίκι , κωμόπολη της επαρχίας και έδρα καδή , αποτελείται από 180 οικογένειες ελληνικές και τούρκικες που μιλάνε μιά ίδια γλώσσα , γιατί οι μωαμεθανοί οι αυτόχθονες είναι αποστάτες ( αιρετικοί ) . Εκεί αναγνωρίζουμε τη γλώσσα των Δωριέων πολύ καλύτερα απ’ότι στην Αρτοτίνα....
Η επαρχία Μαλανδρίνου..κοντά στα νησιά Τριζόνια η Τρυγόνια απέχει 3 λεύγες από τη Ναύπακτο . Προς τα κάτω ανακαλύπτουμε το ακρωτήρι Πιλάλα , το μοναστήρι του Κόκκινου , το χωριό και το ποτάμι της Σεργούλας . Στην πλαγιά των λόφων διακρίνουμε την Βιτρινίτσα , την Ξυλογαιδάρα που δίνει τ’όνομά της σ’ένα ακρωτήρι...Σ’ένα φαράγγι ανάμεσα στο Κισέλι και το Μοναστηράκι υπάρχει το μοναστήρι του Κουτσουρού .
Το Μαλαντρίνο είναι μιά κωμόπολη με 80 οικογένειες ελληνικές και τούρκικες που δεν έχει τίποτα το ιδιαίτερο . Προς τις πηγές του ποταμιού του , κοντά στην Παλαιοκατούνα , βλέπουμε τα αρχαία ερείπιά του και μιά λεύγα βορινά μιά πηγή ιαματικού νερού . Ίσως έχει πάρει τ’όνομα Μαλαντρίνο , γιατί υπήρξε από τα παλιότερα χρόνια και είναι ακόμα καταφύγιο των κλεφτών της Αιτωλίας » .

Σ υ ν ε χ ί ζ ε τ α ι........

H ΕΛΛΑΣ ΣΗΜΕΡΟΝ ( 1898 ) – GASTON DESCHAMPS - 5o

 

Είναι αδύνατον να αναπαρασταθούν διά λόγων αι μακριναί φωναί των γυναικών , αι οποίαι εργάζονται εις τους αγρούς και αι υψηλαί κορυφαί αι οποίαι κατά την δύσιν του ηλίου αποκτούν χρυσούν φωτοστέφανον , τα μικρά και επισφαλή μονοπάτια , τα δάση των πυκνών δρυών με τα λαμπερά φύλλα και τας ακτίνας του ηλίου αι οποίαι φθάνουν ως την γην ως σταγόνες φωτός ;

   Οι ξένοιοι οποίοι διέκριναν από την κουπστήν των ατμοπλοίων τας ακτάς της Πελοποννήσου και των αγόνων Κυθήρων και έκαμαν μικράν εκδρομήν είς την Αττικήν σημειώνουν συνήθως εις τα ημερολόγιά των : " Η Ελλάς είναι η χώρα η οποία στερείται υδάτων και δένδρων ".

   Με κίνδυνον να θεωρηθώ παραδοξολόγος , τολμώ να ισχυρισθώ ότι εύρον εις τας κοιλάδας της Δωρίδος το μουρμούρισμα των πηγών και την δροσιάν του πλατάνου . Τα ύδατα εκεί κυλούν ζωηρώς εις μικρά ρυάκια τα οποία διαγράφουν αργυράς ταινίας μεταξύ των αμπέλων και των ανθισμένων θάμνων .

   Αναπαύεται ο ταξειδιώτης , μετά τον καύσωνα της ημέρας , πλησίον των μικρών ποταμών οι οποίοι κυλούν γάργαροι επί κοίτης εκ λίθων . Ο ήχος των είναι μουσικός και φέρει γαλήνην και ανάπαυσιν μετά την κούρασιν εκ των καθέτων ακτίνων του ηλίου . Οι κάτοικοι έχουν θέσει τα ύδατα εις υδραγωγεία , η μάλλον ανοικτούς ξυλίνους αγωγούς υδρεύσεως . Εις την Ανατολήν οι άνθρωποι γεύονται το ύδωρ ως ημείς γευόμεθα τον οίνον . Ο χωρικός ο οποίος ξεδιψά εις κρυσταλλίνην πηγήν είναι ο ευτυχέστερος άνθρωπός του κόσμου . Ένα παλληκάρι μου έλεγε : " Με αυτό το νερό , κύριε , δεν χρειάζεται ούτε ψωμί ! ".

Διά να θαυμάσει κανείς εν τω συνόλω της την επαρχίαν Δωρίδος και την κοιλάδα του Μόρνου , ποταμού αγνώστου και ωραιοτάτου , πρέπει να ανέλθει μέχρι του χωρίου Μαύρο Λιθάρι , εις υψόμετρον 1176 μέτρων . Η τύχη ηθέλησε να ευρίσκονται εις το σημείον εκείνο διακόσιαι κεραμοσκεπείς οικίαι .

Σ  υ  ν  ε  χ  ί  ζ  ε  τ  α  ι .......

Παρασκευή 20 Μαρτίου 2009

H ΔΩΡΙΔΑ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ - Β.’

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΣΚΛΑΒΙΑΣ
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ .

Φεβρουαρίου 13 ( 1806 ) . Αφίνοντας το Λιδορίκι , πρωί στις 8.00΄ ακολουθούμε ένα χείμαρρο που κυλάει ανάμεσα στην πόλη και , ενισχυμένος από ένα άλλον από τις χαράδρες στα νότια του Λιδορικιού , ενώνεται με το Μέγα , μισή ώρα κάτω απ’ την πόλη.
Αυτό το ποτάμι περνάει μέσα απ’ το στενό που προαναφέραμε και που είναι μιά στενή βραχώδης κοιλάδα σχηματισμένη από τις προεξοχές των δύο βουνών και στο σημείο όπου στο ποτάμι υπάρχει ένα γεφύρι με αψίδα ( ημικυκλικό ) θεμελιωμένο στις δυό όχθες του , πάνω σε βράχους . Έστειλα το άλογο με τις αποσκευές μου από τον ίσιο δρόμο , από το γεφύρι , και γύρισα δεξιά γιά να εξετάσω ένα Παλαιόκαστρο που βρίσκεται πάνω στη δεξιά όχθη του Στενού . Στις 8.45΄, περάσαμε από ρηχή διάβαση το Μέγα , που κατά το Λιδορικιώτη οδηγό μου πηγάζει , εν μέρει , από το βουνό Τρέμιτζα , ενώνεται με το ποτάμι της Καταβόθρας , αλλά έχει τις πηγές του κοντά στο Μαυρολιθάρι
Στους πρόποδες του λόφου του Παλαιόκαστρου , διασχίζουμε το ποτάμι Βελούχι πάνω από τη γέφυρα . Αυτός ο χείμαρρος που ενώνεται με το Μέγα λίγο πιό κάτω από το σημείο που τον περάσαμε , κατεβαίνει από το βουνό σε λιγότερο από ένα μίλι πάνω απ’ το Παλαιόκαστρο και είναι τόσο πλούσιος σε καιρό βροχής , που μαζί με το Μέγα , πλημμυρίζει ολόκληρη την κοιλάδα . Σ’ αυτή την περίπτωση το Βελούχι φαίνεται να είναι το ξεκίνημα μιάς καταβόθρας . Η αρχαία πολιτεία , σημαντική σε έκταση , κατελάμβανε ολόκληρη τη βορειοανατολική πλευρά του λόφου , βλέποντας προς την κοιλάδα του Μέγα . Τα τείχη της – τα οποία είναι τρίτης τάξης – είναι χαραγμένα σε ολόκληρη την περιφέρεια και παραμένουν σε σημαντικό ύψος , στο χαμηλότερο τμήμα της τοποθεσίας : στην κορυφή του λόφου είναι τα εραίπια ενός σύγχρονου κάστρου .
Η θέση του , είναι το ακραίο σημείο της οροσειράς του Βαρδουσιού , ανάμεσα στο οποίο υπάρχει κι’ ένα άλλο παράλληλο αλλά χαμηλότερο βουνό , το Βλαχοβούνι , όπου κυλάει ο Κόκκινος , ένα ποτάμι τόσο εκτεταμένο όσο και ο Μέγας , με το οποίο ενώνεται αμέσως κάτω απ’ το Στενό . Έτσι , η πολιτεία ήταν προφυλαγμένη από δυό μεγάλα ποτά- μια ανατολικά , ένα τρίτο δυτικά και ένα τέταρτο να κυλάει ανάμεσα από ένα βραχώδες άνοιγμα στα νότια .
Στην όχθη του ποταμιού του Βελουχιού βρίσκονται ένα χάνι και μερικοί μύλοι , η τοπο- θεσία λέγεται Βελούχοβο – ονόματα βουλγαρικής καταγωγής που προέρχονται από μιά λέξη που σημαίνει άσπρο . Το όρος Τυμφρηστός αναμφίβολα ονομάστηκε Βελούχι από τα χιόνια που το σκεπάζουν πάντα , ο ποταμός ( Κόκκινος ) από το χρώμα των νερών του σε καιρό βροχής – και τα ερείπια Ξουριάς ( το κάστρο , όνομα κοινό στην Ελλάδα γιά αρχαία εραίπια ) . Οι γιοι του Αλή πασά έρχονται μερικές φορές εδώ το καλοκαίρι γιά να κάμουν κέφι , δηλαδή να γλεντήσουν και να χαρούν , χαρά και γιά τα γύρω χωριά , αρκεί να μην τους ζητηθεί να συνεισφέρουν κάτι παραπάνω από τρόφιμα και μόνο .
Από το Παλαιόκαστρο προχωρώ να συναντήσω πάλι τις αποσκευές μου στο τέλος του Στενού .Διασχίζοντας κατόπιν τον Κόκκινο , στις 9.50΄, κατεβαίνω μιά στενή κοιλάδα σπαρμένη με καλαμπόκι και στις 10.25΄μπαίνω σ’ ένα φαράγγι , ανάμεσα σε δασωμένους λόφους , όπου ο Μόρνος , πλατύ ποτάμι με τη συμβολή του Κόκκινου , ρέει με μεγάλη ταχύτητα κατά μήκος της κοίτης του .Αφού περνάμε στις 11.20΄, συνεχίζουμε το δρόμο μας στην αριστερή όχθη , μέσα από δάσος με βελανιδιές και πουρνάρια , όπου συναντάμε πολλούς χειμάρρους που ορμάνε από τα βουνά , στ’αριστερά ,γιά να ενωθούν με το κύριο ποτάμι . Στις 12 φτάνουμε σ’ένα βουνό με πανύψηλες κορφές πάνω απ’ αυτούς τους παραπόταμους , τρία μίλια προς τ’αριστερά , στην άλλη πλευρά του βρίσκετα΄η πόλη της Μαλαντρίνας . Τώρα ο δρόμος απομακρύνεται από το ποτάμι , ανεβαίνει στους λόφους , που είναι απότομοι , ακαλλιέργητοι και σκεπασμένοι με μικρές αδύναμες βελανιδιές και γίνεται τόσο δύσβατος , που τα κακόμοιρα τα άλογα του Λιδορικιού είναι ανήμπορα ν’ακολουθήσουν το βάδισμα του Αλβανού συνοδού , που ο Βοιβόντας επέμενε να πάρω μαζί μου , αν και δεν θα επέτρεπε σε κανένα ληστή να κάνει την εμφάνισή του στην περιοχή του . Στις 1.50΄, ύστερα από μιά πολύ κοπιαστική ανάβαση φτάνουμε στο Χάνι Παλαιοξάρι , που πήρε τ’όνομά του από το χωριό που βρίσκεται πιό κάτω , κοντά του και που τα καλλιεργημένα εδάφη του κατεβαίνουν κλιμακωτά στην όχθη του Μόρνου . Μιά παρόμοια πλαγιά υψ’ωνεται και στην αντικρινή όχθη του ποταμιού , σ’ένα μεγαλόπρεπο ύψωμα , στην περιοχή του Κράββαρι , το οποίο ενώνει το Βλαχοβούνι με τις κορυφές που καταλήγουν στη θάλασσα απέναντι από την Πάτρα .
Η γενική κατεύθυνση του δρόμου μας από το Λιδορίκι είναι προς το μεγάλο άνοιγμα – που αναφέραμε πριν – μέσα από το οποίο περνάει ο Μόρνος προς τη θαλάσσια ακτή και χβρίζει το τέρμα των βουνών ποτ ακολουθούμε από την άκρη ενός άλλου βουνού που λέ-γεται Μακρύβορο . Η κορυφή του βουνού Κακή – Σκάλα , απέναντι από την Πάτρα ,φαί- νεται από το άνοιγμα αυτό . Το μόνο ορατό χωριό είναι η Βετολίστα , όχι μακριά από την αριστερή όχθη μιάς φαρδιάς διακλάδωσης του Μόρνου , ενός παραπόταμου που , κατεβαίνοντας από το βουνό Μακρύβορο σε μιά κατεύθυνση πρώτα ανατολική και μετά νότια , σχηματίζει το τέλος της διαδρομής του , που είναι και το σύνορο του Κράββαρι και του Λιδορικιού . Ο ίδιος ο Μόρνος είναι και το σύνορο των δύο περιοχών.....
Αφίνοντας το χάνι , στις 2.40΄, συνεχίζουμε να περνάμε μέσα από δάση με βελανιδιές και μονοπάτια ανώμαλα και λασπωμένα , ως τις 3.30΄οπότε φτάνουμε σ’ένα ύψωμα απ’όπου ο δρόμος αρχίζει να κατεβαίνει προς τη θάλασσα και απ’όπου προσφέρεται μιά ενδιαφέρουσα θέα της εισόδου στον κόλπο της Κορίνθου , με τα δύο φρούρια και της ακτής του Μοριά ως το Χλεμούτσι .Στο κατέβασμα και σε απόσταση μιάμιση ώρας από την παραθαλάσσια πεδιάδα , η μέρα προχωρεί τόσο που χρειάζεται κανένας να ενδιαφερθεί γιά το που θα σταθμεύσει τη νύχτα , μιά και ο Έπαχτος απέχει πολύ και δεν υπάρχει στη διαδρομή , εκτός από ένα ξεροχάνι , όπου δεν μπορεί άνθρωπος να εξυπηρετηθεί και – ακόμα πιό σημαντικό – δεν βρίσκονται τρόφιμα γιά τα ζωντανά .
Ύστερα από 20΄ λεπτών συζήτηση αποφασίσαμε να πάμε στο μοναστήρι της Βαρνάκοβας , που βρίσκεται στην κορυφή μιάς απότομης ράχης , ανάμεσα στα δάση με τις βελανιδιές , προς τα δεξιά . Ένας Τούρκος , που τα πιό πολλά άλογα που είχαμε μαζί μας ήταν δικά του, συμφώνησε με πολλή απροθυμία γι’αυτή τη μετακίνηση , που μεγάλωνε την απόστασή μας . Παρ’όλα αυτά οι Αλβανοί στρατιώτες τον αγνόησαν κι αφού περάσαμε το δάσος , περνώντας ανάμεσα από απόκρημνους λόφους κι’ένα ζευγο- λάτι ( αγρόκτημα ) του μοναστηριού φτάσαμε στην Βαρνάκοβα , στις 6.15΄, οι αποσκευές μου , μετά από μισή ώρα .
Μας απαγορεύουν ( οι καλόγεροι ) την είσοδο με τη δικαιολογία ότι δόθηκαν διαταγές απ’ο τον ίδιο τον Βοιβόντα να μην ανοίγουν τις πόρτες μετά τη δύση του ηλίου..
Τελικά , μερικοί από τη συνοδεία έτυχε να γνωρίζουν την αλβανική φρουρά κι’έτσι άνοιξαν οι πόρτες ύστερα από μιάμιση ώρας καθυστέρηση και αφού είχα στρώσει το στρώμα μου στο έδαφος , έτοιμος να περάσω τη νύχτα στο ύπαιθρο .
Το οίκημα είναι γεμάτο από καλογέρους και Αλβανούς στρατιώτες . Στους τελευταίους ( το μοναστήρι ) προσφέρει καλό κατάλυμα κι’ένα άνετο φυλάκιο γιά τις επιχειρήσεις τους κατά των κλεφτών , οι οποίοι έτσι στερούνται εντελώς τη βοήθεια των καλογήρων , που ήταν παλιότερα γι’αυτούς ένας από τους καλύτερους πόρους τους .
Το μοναστηριακό ίδρυμα απαριθμεί τριάντα άτομα , από τα οποία τα περισσότερα είναι κοσμικοί . Στην άγρια και βρώμικη εμφάνισή τους συναγωνίζονται την αλβανική φρουρά αν και θα φαινόταν ότι τα οικονομικά του μοναστηριού δεν είναι σε κακή κατάσταση , αφού απασχολούνται τώρα με το χτίσιμο μιάς καινούριας εκκλησίας .

Σ υ ν ε χ ί ζ ε τ α ι …….

Η ΕΛΛΑΣ ΣΗΜΕΡΟΝ ( 1898 ) – GASTON DESCHAMPS - 4o

 

Εις την μικράν πλατείαν , προ μεγάλου πλατάνου και δροσεράς κρήνης , μας παρέλαβεν γηραιός σχολάρχης υπό το πρόσχημα του καλωσορίσματος και δεν μας άφησε να..διαφύγωμεν ευκόλως . Υπέστημεν την ρητορείαν του μέχρι τέλους , καίτοι αύτη ήταν ξηρά και σχολαστική , πλήρης εκφράσεων ειλημμένων εκ των έργων του Ξενοφώντος και του Πολυβίου , καθώς και αριθμών ιδιαιτέρως ακριβών .Είναι παράδοξον ότι οι Έλληνες διανθίζουν πάντοτε τους λόγους των δι' αριθμών , ως εάν επρόκειτο περί αναφορών της επιτροπής συντάξεως κρατικού προυπολογισμού .

   Οι Έλληνες ανέκαθεν ήσαν ρήτορες . Παρ' ημίν η συζήτησις διακόπτεται , κινείται τυχαίως , τερματίζεται αιφνιδίως η λαμβάνει νέαν τροπήν ένεκα εμπνεύσεως της στιγμής . Οι Έλληνες ρήτορες ομιλούν ανέτως , αναπτύσσουν πλήρως την ιδέαν των .Οι ακροαταί τους αφήνουν ησύχους μόλις φθάσει η στιγμή . Και οι έσχατοι χωρικοί έχουν φυσικήν ευκολίαν , καθαράν σκέψιν , ευγλωττίαν και διαθέτουν ικανάς πληροφορίας , ώστε να στηρίξουν τα επιχειρήματά των επί γεγονότων .Δεν επαναλαμβάνουν τα ήδη λεχθέντα , αι λέξεις φθάνουν εις τα χείλη των αβιάστως .

   Αι ατέρμονες συζητήσεις των είναι ταυτοχρόνως ήσυχοι και ζωηραί . Πρόκειται περί Πλατωνικών διαλόγων εστερημένων της αρχαίας χάριτος και προσηρμοσμένων εις την ζωήν των καφετζήδων και των υποψηφίων βουλευτών .

   " Η Γαλλία " , ανεφώνησεν ο σχολάρχης του Λιδορικίου , " η Γαλλία ευρίσκεται επί κεφαλής των λοιπών εθνών  ! Δυστυχώς , η λατινική ομοεθνία γνωρίζει σήμερον περίοδον αδυναμίας . Η Γερμανία απεδείχθη ισχυροτέρα ! " ( Αναφερόμενος προφανώς εις την ήτταν των Γάλλων , κατά τον Γαλλο - Γερμανικόν πόλεμον του 1870-1871 ).

   Αχ ! Διατί έπρεπεν αι δυναμικάι φράσεις αι οποίαι εξεφωνήθησαν εις την πλατείαν του Λιδορικίου , να είναι τόσον σκληραί και αληθείς ; Ο σχολάρχης επέμενεν επί της βαθείας ευγνωμοσύνης την οποίαν οφείλει η Ελλάς προς την Γαλλίαν .

   - Όχι , ειλικρινώς , ουδέν έχομεν να είπωμεν κατά των Γάλλων . Δεν έχομεν παράπονον , ενώ οι Άγγλοι και οι Ιταλοί είναι μία άλλη υπόθεσις ! ", κατέληξεν ο σχολάρχης μας .

   Εν συνεχεία , ο μονόλογός του εστράφη περί τα εσωτερικά πολιτικά ζητήματα . Ο ομιλητής ήτο Τρικουπικός , αλλά διατείνεται ότι διετήρει αντικειμενικήν κρίσιν . Εθαύμαζεν βαθέως τον Χαρίλαον Τρικούπην αλλά κατέκρινε το φορολογικόν σύστημά του .Διεβεβαίωσεν ότι ο Ελληνικός λαός έκυπτεν υπό το βάρος των φόρων ως υπερφορτωμένον υποζύγιον .

   Και τότε ο γηραιός σχολάρχης , ο οποίος είχε διατελέσει βουλευτής , εσηκώθη . Η χωλή τράπεζα , πέριξ της οποίας εκαθήμεθα , μετεβλήθη εις βήμα . Η φωνή του έγινε ισχυροτέρα , ως διά να εγγίσει ανύπαρκτον κοινόν εις ανύπαρκτα θεωρεία . Σιγά-σιγά , ολίγοι φουστανελοφόροι συνεκεντρώθησαν διά να απολαύσουν την ρητορικήν έξαρσιν . Ο σχολάρχης εσπόγγισεν το μέτωπόν του , εκάθησε και πάλιν και σχεδόν αμέσως ανεχώρησεν πανευτυχής .

   Μετά τόσους λόγους , έχει κανείς ανάγκην πολλών ημερών σιωπηράς σκέψεως . Η Δωρίς είναι ιδανική δι' αυτοσυγκέντρωσιν και διά να λησμονήσει κανείς τους μακρούς μονολόγους . Δεν δύναμαι να την περιγράψω λεπτομετρώς . Ομοίως , θα ήτο ανόητος η προσπάθεια απεικονίσεως δι' αχρώμων λέξεων και αδρών γραμμών των ορέων τα οποία διαγράφονται εις τον ουρανόν των χειμάρων οι οποίοι χαράσσουν τας κλιτύς , των τεφρών βράχων τους οποίους ο ήλιος βάφει ροδίνως , των αποτόμων κορυφών , του ελαφρού και διαυγούς αιθέρος , των μακρινών ήχων των κωδώνων των αργοσύρτων μελωδιών τών βοσκών .

ΣΗΜΕΙΩΣΗ : Ο σχολάρχης , που τόσο γλαφυρά περιγράφει ο συγγραφέας  , ήταν ο Θεόφιλος Μαργέλλος .

Σ  υ  ν  ε  χ  ί  ζ  ε  τ  α  ι  ......

Πέμπτη 19 Μαρτίου 2009

TA .. N E A .. M A Σ …

  Το βάρος όλο φίλοι μου , αυτό τον καιρό , έχει πέσει στην προετοιμασία της μπάντας μας , ο Μαέστρος μας , αλλά και όλοι οι άνθρωποι του Π.Ο.Λ , έχουμε βάλει..στοίχημα , της Ζωοδόχου Πηγής , τα παιδιά μας να συνοδέψουν την περιφορά της εικόνας , στο χωριό μας , και πρέπει να το..κερδίσουμε ..

   Θα είναι η πρώτη δημόσια και ..επίσημη εμφάνιση και καταλαβαίνετε ..η αρχή είναι το μισό του..παντός , δεν θα πρέπει βέβαια να ξεχνάμε πως η μπάντα μας έχει τεσσάρων μηνών..ζωή , χωρίς προηγούμενη μουσική..προυπηρεσία , και ομολογουμένως , ό,τι έχει γίνει είναι πραγματικά..θαύμα , τουλάχιστον αυτό λένε οι ..ειδικοί , οι..γνωρίζοντες..

  Η πρώτη ..εμφάνιση του Π.Ο.Λ , όπως θα θυμόσαστε έγινε διλα-δειλά , και…ψυχρά , διατί να το..κρύψωμεν άλλωστε , στις 27-9-2008 , τότε παραλάβαμε τα πρώτα μας όργανα , και ήρθαμε , όλοι μας , αυτό είναι αλήθεια , γιά πρώτη φορά πρόσωπο με..πρόσωπο , και κοντά..κοντά , μ’ αυτά τα ..χρυσοκίτρινα πελώρια όργανα..που βλέπαμε μέχρι τότε μόνο στην τηλεόραση , σε γιορτές και…παρελάσεις , και ήρθε..ήρθε , έτσι η κατάσταση , που όχι μονο τα ‘χουμε κοντά μας , δίπλα μας , αλλά έχουμε και παιδιά του χωριού μας που παίζουν , απίστευτα πράγματα..κι’ όμως αληθινά…

   Η όλη ιστορία της μπάντας και του Π.Ο.Λ , μοιάζει με ..παραμύθι , ένα όμορφο , πολύ όμορφο , απίθανο θα λέγαμε , παραμύθι , χωρίς όμως ..δράκους , όχι , το δικό μας παραμύθι έχει μόνο αγγέλους , καλούς αγγέλους ..φύλακες...κάποια στιγμή θα μπορέσουμε να σας το διηγηθούμε..

  Απόψε θα σας παρουσιάσουμε τις μικρές μας..τυμπανίστριες..

Μπάντα 23-12 003 

   Η Κατερίνα Παπαγεωργίου , το Κατερινάκι μας , ίσως να είναι και η μικρότερη στην μπάντα μας ..απ’ την Αμυγδαλιά ..

Ξεκαθάρισμα 192

   Κι’ άλλο ..Κατερινάκι , η Κατερίνα Γκίκα , πολύ μικρούλα κι’ αυτή , απ’ το Λιδορίκι..

Ξεκαθάρισμα 194

   Περάσαμε στις μεγαλύτερες..δεσποινίδες , η Βάσω Αποστολοπούλου , μαθήτρια Α’ Γυμνασίου παρακαλώ…

                       Καλό σας  βράδυ ..

          polidorikiou-sima