Πέμπτη 31 Δεκεμβρίου 2015

Τετάρτη 30 Δεκεμβρίου 2015

ΑΓΙΑ ΝΥΧΤΑ ..


    Image result for ΟΙ  ΜΑΓΟΙ ΜΕ  ΤΟ  ΑΣΤΕΡΙ


Του ρημαγμένου , διπλανού σπιτιού , η σκάλα δεν θα τρίξει ,
την Άγια Νύχτα αυτή , των Χριστουγέννων , που προσμένουμε ,
ούτε τ’ αστέρι το λαμπρό , το μονοπάτι το κρυφό  θα δείξει ,
στους μάγους , που ..αιώνες , το μικρό Χριστό μας περιμένουνε .

Χρόνια και χρόνια , τώρα , το φτωχό το λαδοκάντηλο..σβησμένο ,
χέρι δεν βρέθηκε , θαρρείς , παραμονή Χριστούγεννα , ν’ ανάψει ,
έφυγ’ η μάνα , τέλειωσε η ζωή , βουβό το σπίτι , έρμο , ξεχασμένο ,
κι’ ο γιος , το γυρισμό του , τέτοια Νύχτα , της φτωχιάς της είχε τάξει..

Χαράζει , κι’ όπου να’ναι θα χτυπήσουνε χαρμόσυνα οι καμπάνες ,
κάθε χρονιά , τέτοια βραδιά  , η ξεχασμένη ελπίδα μας ..γεννιέται , 
θ’ανοίξουνε για λίγο , πάλι οι ουρανοί , κι’ όλες του κόσμου οι μάνες ,
μες στη ζεστή τους αγκαλιά τ’ όνειρο θ’ αναστήσουν , που..ξεχνιέται..

Νύχτα ελπίδας , τα βουβά τα μάτια , σαν λαμπρά αστέρια λαμπυρίζουν ,
στην προσμονή  καινούργιας μέρας , στην πικρή , λειψή..ζωή μας ,
κι’ όλα τα βλέμματα , με δέος  , στ’ ουρανού την περατιά ..στριφογυρίζουν
προσμένουν όλοι , ένας μικρός Χριστός  να γεννηθεί μες στην ψυχή μας…….

Κωνσταντίνος  Ευθ. Καψάλης 

 Λιδορίκι    23-28/12/08

ΣΥΛΛΟΓΗ 
" ΤΡΑΓΟΥΔΩΝΤΑΣ  ΣΤΗ  ΖΩΗ "
  Λιδορίκι  2010

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΟ..ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΤΙΚΟ ΤΡΑΠΕΖΙ ...

ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ
To  παρακάτω Λαογραφικο  κείμενο , το  πήραμε απ' την  ιστοσελίδα  www.lidoiki.com 
\
christmasbells2gb7
   Δεκαετίες νωρίτερα, πολύ πριν τη σημερινή αστική ζωή, η κατανάλωση κρέατος γινόταν σπάνια και σε μεγάλες γιορτές. Το σφάξιμο των σπιτικών ζώων ήταν μια ολόκληρη ιεροτελεστία, στην οποία συμμετείχαν γείτονες, συγγενείς και φίλοι.
   Κάθε τόπος είχε τα δικά του μαγειρέματα. Συνήθως, το «καλό» φαγητό ήταν το χοιρινό, καμιά φορά και το κοτόπουλο, πάντως στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι το χοιρινό κρέας είχε... δεσπόζουσα θέση.
   Η οικογένεια μαζευόταν γύρω από τη φωτιά και απολάμβανε τη σπάνια ευκαιρία της κρεοφαγίας.
   Ας τρυπώσουμε όμως στο γιορτινό τραπέζι των παππούδων μας κι ακόμη παλιότερα, για να δούμε τι συνήθιζαν να τρώνε κάποτε, πριν η...αστική γαλοπούλα με κουκουνάρι και κάστανα μονοπωλήσει τις γιορτινές συνταγές.

ΝΗΣΙΑ ΙΟΝΙΟΥ ΚΑΙ ΑΙΓΑΙΟΥ

«Πουτρίδα» στην Κεφαλονιά, «γιαπράκια» στα Δωδεκάνησα.

Επτάνησα: Η «πουτρίδα» υπήρχε στο κεφαλλονίτικο τραπέζι, πολύ πριν τη... γαλοπούλα.
Η συνταγή της «πουτρίδας» απλή: χοιρινό με «κάβολε» ή με «μάπα». Πίσω από τις δύο άγνωστες λέξεις κρύβονται αντίστοιχα το κουνουπίδι και το λάχανο.
Την παραμονή των Χριστουγέννων η οικογένεια μαζευόταν γύρω από την εστία, τη φωτιά, συνήθως το τζάκι.
Κρατώντας την «Κουλούρα», το Χριστόψωμο. Ο αρχηγός του σπιτιού έριχνε λάδι ή κρασί στη φλόγα. Η σημειολογία ήταν σημαντική: αν η φωτιά φούντωνε, ήταν καλός οιωνός για το σπίτι, αν έσβηνε, κακός. Ύστερα το κάθε μέλος της οικογένειας τραβούσε ένα κομμάτι από την κουλούρα. Ο τυχερός μπορεί να έβρισκε μέσα και ένα νόμισμα!
Στη Ζάκυνθο, κατά την ίδια τελετουργία, ο πατέρας της οικογένειας συνέδεε τα δυο αυτά αγαθά (κρασί-λάδι) με την αφθονία στο σπίτι, λέγοντας «όσο νερό έχει η θάλασσα τόσο κρασί και λάδι στο σπίτι μας».
Στο ίδιο νησί, πριν από πολλές δεκαετίες, την παραμονή των Χριστουγέννων έτρωγαν μπρόκολο βραστό. Μετά έκοβαν την κουλούρα, που έκρυβε ένα νόμισμα.
Δωδεκάνησα: Το χοιρινό περιλαμβανόταν στο χριστουγεννιάτικο «μενού» και στη Ρόδο.
Απαραίτητα στο γιορτινό τραπέζι ήταν επίσης τα παραδοσιακά «γιαπράκια», ντολμαδάκια δηλαδή. Για γλυκό, τα νεότερα χρόνια έφτιαχναν τις δίπλες, οι οποίες εξακολουθούν να φτιάχνονται και τώρα.
Σάμος: Τα χοιροσφάγια δεν ήταν ασυνήθιστα ούτε στο νησί του Βορειοανατολικού Αιγαίου.
Από το κρέας του χοίρου έφτιαχναν τη λεγόμενη «πηχτή», που ήταν βρασμένο χοιρινό κρέας με λεμόνι, το οποίο έπηζε λόγω του λίπους και το έτρωγαν ανήμερα τα Χριστούγεννα.
Σύρος: Ένα έθιμο που αναφέρεται σε λαογραφική εργασία είναι η βρώση κουνουπιδιού και ψαριού την παραμονή των Χριστουγέννων.
Στη συνέχεια η οικογένεια πήγαινε στην εκκλησία, για να ακούσει τη λειτουργία των Χριστουγέννων.
Πόρος: Χοιρινό με σέλινο ήταν η νησιώτικη εκδοχή του χριστουγεννιάτικου τραπεζιού.
Το κρέας χοίρου και εδώ στα εκ των ων ουκ άνευ. Το συνοδευτικό γλυκό ωστόσο έχει παραμείνει κλασικό: αμυγδαλωτά «γλύκαιναν» το γιορτινό τραπέζι

ΕΥΒΟΙΑ-ΤΡΙΚΑΛΑ

Εύβοια: Το σφάξιμο του γουρουνιού ήταν ολόκληρη ιεροτελεστία. Κάθε οικογένεια έσφαζε το δικό της, μαζεύονταν όμως δεκάδες γείτονες, περαστικοί και φίλοι για τη διαδικασία.
Το κρέας κοβόταν σε κομμάτια, τα οποία προορίζονταν για διαφορετικά φαγητά: για λουκάνικα, για πηχτή, για «πασπαλά».
Το μεσημέρι των Χριστουγέννων, σύμφωνα με τους λαογράφους, τα πιάτα γέμιζαν χοιρινό με σέλινο, το οποίο θεωρούνταν και στη Χαλκίδα «γιορτινό» έδεσμα. Σύμφωνα με μαρτυρίες, ακόμη παλιότερα, στην αρχή του αιώνα, δεν είχαν ούτε αυτή τη γαστριμαργική «πολυτέλεια». Πήγαιναν στην εκκλησία το πρωί και το μεσημέρι έτρωγαν τα εντόσθια του γουρουνιού τηγανητά.
Το βράδυ των Χριστουγέννων υπήρχε άλλη συνταγή, πιο απλοϊκή: κομματάκια χοιρινού, ψημένα στη θράκα. Το κρέας πασπαλιζόταν με μπόλικο αλάτι, ελλείψει ψυγείου και διατηρούνταν για κάμποσες ημέρες, για να φιλεύονται οι επισκέπτες του σπιτιού. Αυτό λεγόταν «κοντοσούφλι».
«Μπάμπες»
Ακόμη παλιότερα έφτιαχναν τις «μπάμπες», που ήταν βρασμένο το παχύ έντερο και παραγεμισμένο με συκώτι, σπλήνα και μπαχαρικά. Όταν έρχονταν επισκέπτες, τα περνούσαν στη σούβλα και τα έτρωγαν για μεζέ. Οσπρια δεν έτρωγαν καθ όλη τη διάρκεια του Δωδεκαημέρου.

Τρίκαλα: Ανήμερα τα Χριστούγεννα, συνήθιζαν να τρώνε τη «γουρνάδα», δηλαδή ψητό χοιρινό κρέας. Το σφάξιμο του γουρουνιού λεγόταν «γουρνοχαρά» και καλούνταν συγγενείς και φίλοι για να ζήσουν την ιεροτελεστία της σφαγής του ζώου.
Οι γυναίκες στη συνέχεια καταπιάνονταν να φτιάξουν τη «λίπα» και την «αλευριά», ενώ οι άντρες έτρωγαν την τηγανιά και γλεντούσαν.
Το τάισμα του γουρουνιού άρχιζε από τα μισά του Οκτωβρίου, οπότε και έκλειναν τα ζώα σε έναν ειδικό διαμορφωμένο χώρο, το «κουμάσι», για ν αρχίσουν να παχαίνουν. Τα τάιζαν πίτουρα ή καλαμποκάλευρο.

ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ

Oλόκληρη τελετουργία το ζύμωμα της χριστουγεννιάτικης κουλούρας
Πελοπόννησος: Παραμονές των Χριστουγέννων ο δρόμος μάς βγάζει πια σε κάποιο ζαχαροπλαστείο ή φούρνο πολυτελείας για να αγοράσουμε ένα αρτοσκεύασμα που βαφτίζεται «χριστουγεννιάτικη κουλούρα». Κάποτε όμως το ζύμωμά της ήταν ένα αργό τελετουργικό στο οποίο συμμετείχαν οι γυναίκες κάθε σπιτιού. Στη Σπάρτη, οι νοικοκυρές έπλαθαν με υπομονή την κουλούρα και την έκαναν σε σχήμα σταυρού και όχι στρογγυλό. Κάθε άκρη τη στόλιζαν με αμύγδαλα και καρύδια.
Κόρινθος ζυμωνόταν αποκλειστικά με σιταρένιο αλεύρι και μόνο σε άσπρη λεκάνη. Τα σχέδια που φτιάχνονταν πάνω στην κουλούρα είχαν σχέση με την εργασία του νοικοκύρη. Το προζύμι θα έπρεπε να είναι όχι από μαγιά αγορασμένη, αλλά από σπιτικό προζύμι. Η νοικοκυρά έπρεπε να κάνει τον σταυρό της και να ευχηθεί κάθε καλό στο σπίτι πριν αρχίσει το ζύμωμα.
Μάνη: Τα «λαλάγγια» ή «τηγανίδες» ήταν ένα αγαπημένο χριστουγεννιάτικο γλυκό, πολύ πριν τις σημερινές... πουτίγκες ή τα κέικ με γλάσο! Οι γυναίκες έπλαθαν το ζυμάρι λεπτό, το δίπλωναν στα τέσσερα και το έριχναν στο καυτό λάδι. Η πρώτη τηγανίδα είχε έναν σταυρό στη μέση και ήταν του Χριστού, η δεύτερη ήταν του σπιτιού. Στη συνέχεια τις έβαζαν σε κοφίνια και τις κρεμούσαν ψηλά για να στραγγίσουν καλά από το λάδι.

ΚΡΗΤΗ

Μετά την εκκλησία μοίραζαν κρέας, κρασί και κουλούρι

Λασίθι ανήμερα τα Χριστούγεννα , τηρούνταν ένα έθιμο άμεσα συνδεδεμένο με τις διατροφικές συνήθειες. Συνήθιζαν να τηγανίζουν συκώτι και μαζί με ένα μπουκάλι κρασί κι ένα κουλούρι το πήγαιναν στην εκκλησία και μετά τη λειτουργία το μοίραζαν στον κόσμο, ιδίως στους έχοντες ανάγκη.
Στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι υπήρχε οπωσδήποτε χοιρινό, αλλά και τις επόμενες ημέρες το κρέας δεν έλειπε. Γινόταν λουκάνικα ή απάκια (καπνιστό), σύγκλινο ή και «τσιγαρίδες» (μαγειρεμένο με μπαχαρικά λίπος που το έτρωγαν με ζυμωτό ψωμί όταν έκαναν δουλειές στην ύπαιθρο).
Σε άλλες περιοχές της Κρήτης, όπως αναφέρει η παράδοση, ζυμωνόταν με περισσή φροντίδα το «Χριστόψωμο». Αλεύρι, σουσάμι, κανέλλα, μέλι και γαρύφαλλο ανακατεύονταν και πλάθονταν με επιμέλεια και μεράκι. Μόλις ήταν έτοιμο, έκοβαν το μισό ζυμάρι, το έπλαθαν σε κουλούρα και με το άλλο μισό έφτιαχναν έναν σταυρό και τον τοποθετούσαν πάνω στο ψωμί, ενώ στην υπόλοιπη επιφάνεια έφτιαχναν καλλιτεχνήματα από ζυμάρι, φύλλα, λουλούδια, πουλάκια. Στη μέση του σταυρού έβαζαν ένα καρύδι.

Έβρος ιεροτελεστία το σφάξιμο των χοίρων
Βόρεια Ελλάδα: Το λάχανο, παρασκευασμένο μάλιστα στην άρμη, ως συνοδευτικό του χοιρινού, σερβιρόταν και στη Βόρειο Ελλάδα.
Ήπειρος: Γιορτινό τραπέζι χωρίς λαχανοντολμάδες ήταν σίγουρα κάτι που δεν συναντούσε κανείς σε παρελθόντες χρόνους.
Σύμφωνα με τους λαογράφους οι λαχανοντολμάδες... πρωτοσερβιρίστηκαν σε βυζαντινή τράπεζα και σύμφωνα με τις ίδιες πηγές το τύλιγμα των φύλλων του λάχανου συμβολίζει τα σπάργανα του Χριστού.
Επίσης, στα Ζαγοροχώρια, έφτιαχναν τα «σπάργανα», γλυκό που μοιάζει με τηγανίτα.
Θράκη: Το χοιρινό ήταν το φαγητό που δεν έλειπε από κανένα σπίτι στον Έβρο. Το σφάξιμο μάλιστα ήταν ολόκληρη ιεροτελεστία, οι μαχαλάδες σηκώνονταν στο πόδι από τα «γκουρλίσματα» των γουρουνιών. Ακόμα και τα πιο φτωχά σπίτια χωρίς κρέας δεν έμεναν. Οι συγγενείς και οι γείτονες φρόντιζαν να τους δώσουν, για να μη λείψει το πατροπαράδοτο πιάτο από το τραπέζι. Κι αν υπήρχε μεγάλη ένδεια έσφαζαν μια κότα και έφτιαχναν κοτόπουλο ανήμερα τα Χριστούγεννα.
Στον Έβρο τηρούνταν ένα ακόμη εθιμοτυπικό. Την παραμονή στο τραπέζι υπήρχαν εννιά διαφορετικά φαγητά, άβραστα και νηστίσιμα, ώστε η σημειολογία να παραπέμπει σε αφθονία φαγητών όλο τον χρόνο.
Μερικοί από τους συμβολισμούς των φαγητών, σύμφωνα με το έθιμο του Διδυμότειχου,, είναι οι εξής:

  • ΜΕΛΙ, συμβόλιζε τη συνδρομή κάθε μέλους της οικογένειας στον οικογενειακό κορβανά.
  • ΚΡΑΣΙ, για να μεγαλώνει και να «απλώνει» η οικογένεια σαν την κληματαριά.
  • ΠΙΤΑ, για να έχει αφθονία το σιτάρι.
  • ΜΗΛΟ, για να έχει η οικογένεια το «ροδοκόκκινο» χρώμα της υγείας.
Η θρακιώτικη «σπεσιαλιτέ» που δεν έπρεπε να λείπει από κανένα σπίτι ήταν η «μπάμπο». Η συνταγή απλή: χοιρινό με μπόλικα μυρωδικά και μπαχαρικά, το οποίο σιγόβραζε όλο το βράδυ για να είναι έτοιμο και ζεστό το πρωί, μετά τη θεία λειτουργία

ΡΟΥΜΕΛΗ - ΔΩΡΙΔΑ - ΛΙΔΟΡΙΚΙ 

Λένε , πως  στη  Ρούμελη  , και  ειδικότερα , πάνω  στη  Δωρίδα , και  φυσικά  στην  καρδιά της  , το  Λιδορίκι , το  Πάσχα είναι  ξεχωριστό , αλλιώτικο , κι’ όποιος  το  γνωρίσει  και  το  ζήσει , δεν το ξεχνάει  ποτέ , άλλο τόσο  όμορφες  όμως  είναι  και  οι  γιορτάδες των  Χριστουγέννων  και  της  Πρωτοχρονιάς .
   Τα  παλιότερα μάλιστα  χρόνια , που  “ κρατάγανε “ ακόμα γερά  οι συγγένειες , οι  γιορτές  αυτές  είχαν  ξεχωριστή  ομορφιά  και  ζεστασιά . Οι  συγγενείς  μαζεύονταν και  πάντα με  τα  παραδοσιακά φαγητά  και  μεζεκλίκια , και το δικό  τους  γιοματάρι , τότε  βέβαια  που  το  χωριό  μας  είχε  ακόμα  αμπέλια , με  τις  πίτες , τα  ψιμοτύρια  και  τα  ολόπαχα  πρόβεια τυριά  και  γιαούρτια  τους , έκαναν  γλέντια  τρικούβερτα .
   Την πρώτη…θέση , βέβαια , αυτές  τις  μέρες είχε  , αλλά  και  έχει  ακόμα , το κοντοσούβλι , που  σιγοψήνεται  στη  θράκα του τζακιού , τη…συνοδεία..κρασοκατάνυξης , γίνεται  δηλαδή..μια ..εισαγωγή στο  θέμα, για να  επακολουθήσει  το  γερό..τσιμπούσι ..
    Βέβαια , κάποιος  απ’ την παρέα “ θυσιάζεται “  και  αναλαμβάνει  το  …ψήσιμο , χωρίς  φυσικά  να  βγαίνει  και..ζημιωμένος , όπως  π.χ ο  αγαπημένος  χωριανός , φίλος  και  κουμπάρος Βασ. Ρέλλος , που  “ επιβλέπει “ το  ψήσιμο  των  κοντοσουβλιών , ενώ  έχει  βέβαια  αρχίσει η…εισαγωγή , με  διάφορα  άλλα μεζεκλίκια ..
Xριστούγεννα  2007
Εκτός  όμως  από  κοντοσούβλι , το  μενού  περιλαμβάνει  και άλλες μεζέδες  της “ ώρας “ τηγανιτό χοιρινό  , λουκάνικα , ματιές , κανένα…σπέσιαλ..” σπληναντεράκι “ και  μ’ αυτά  βολεύεται  η  κατάσταση μέχρι να  φτάσουν  και  τα  μαγειρευτά .
loukaniko2
Tsigarides
Τραγανιστές  τσιγαρίδες ..
1
Μοναδικής γεύσης και  νοστιμιάς σπληνάντερο
2
Ροδο..ψημένο , μοσχοβολιστό κοντοσούβλι ..

   Βέβαια , εκτός απ’ τους  μεζέδες  της ..” ώρας “ πάντα  υπήρχαν  και  τα  ..μαγειρευτά , με  πρώτους και  καλύτερους  τους λαχανοντολμάδες , ή   “ λαχανοσαρμάδες “ όπως  τους  λέγαμε  παλιότερα , χοιρινό  με  σέλινο , κάνα  αρνάκι με  πατάτες  στο  φούρνο , και  γιατί  όχι  και αγριογούρουνο στιφάδο και  πίτες .
   Η πίτα στο  Λιδορικιώτικο  σπίτι ήταν  και  είναι ..αρχοντικό  φαί , κι’αν  σε  καλούσαν σε  τραπέζι  , για  να  σε  τιμήσουν , οι  Λιδορικιώτισσες νοικοκυράδες , σου ‘ φκιαχναν  , πέρα  απ’ τα  πολλά  άλλα  φαγητά , μια  “ πλούσια “ τυρόπιτα  ή   λαχανόπιτα , με  φύλλο χειροποίητο , που  άνοιγαν  μονάχες τους , με  το μπόλικο  το  καλό  τυρί και  όλα  τα  σχετικά , μιλάμε για  το  κάτι…άλλο ..
   Μια  άλλη  πίτα , που  πραγματικά  είναι  τελείως..ξεχωριστή ,  είναι  η  γλυκιά κολοκυθόπιτα , που  άμα  είναι  πετυχημένη , τύφλα  να’χει μπροστά της  το  καλύτερο  γαλακτομπούρεκο , θέλει  όμως  μεγάλη  μαστοριά , για  να  πετύχει  η  νοικοκυρά την..” ισορροπία “ της  γεύσης , γιατί  εκτός  απ’ το κολοκύθι και  τα  υπόλοιπα , βάζουν  ζάχαρη και παράλληλα και λίγη  ξερή  τριμμένη μυζήθρα , και  πολλές  φορές η  πίτα  βγαίνει..αρμυρο… γλυκιά , τέλος  πάντων  ας  είχαμε  τώρα ένα  ταψάκι , κι’ ας  μη  ήταν  και  πολυ..πετυχημένη…


Λαχταριστοί  αυγοκομμένοι  λαχανοντολμάδες .
Τυρόπιτα-σπανακόπιτα 001
Τυρόπιτα-σπανακόπιτα 002
DSCN5098

Υπέροχες  “ αυθεντικές “ παραδοσιακές  Λιδορικιώτικες πίτες ..
Αρνάκι , ντόπιο..αλανιάρικο , με πατάτες στο φούρνο , γλύκισμα…

Λαγός  στιφάδο  , μοσχοβολάει  ακόμα  κι’ από..φωτογραφία ..

Βέβαια , σε  όλα  τα  φαγητά , προσθέστε και κανένα ..εκτός  προγράμματος … “ ζ’λαπάκι “  στιφάδο , τουτέστιν…λαγό  στιφάδο , που  ήταν  κι’ αυτό  στο  γενικότερο   γιορταστικό  μενού , άμα  φυσικά τύχαινε  να  ..υπάρχει ..που  όλο  και..βρισκόταν  όμως ..
   Χίλια δυο  παραδοσιακά φαγητά  μπορεί  να  βρει και  να  γευτεί  κανένας , στο  γιορτινό  Λιδορικιώτικο τραπέζι , και  ένα  σωρό …μεζεδάκια  που  ξετρελαίνουν , γαρδούμπες κλπ , και  βέβαια τα  γνήσια Λιδορικιώτικα  γαλακτοκομικά  προϊόντα , τυρί  , γιαούρτι  , ψιμοτύρι , κοσ’μάρ κ.α .
    Όλα  φυσικά  άριστης  ποιότητας και  με  ξεχωριστή .. γεύση .
   Βέβαια , ένα ..” δυνατό “ Λιδορικιώτικο γιορτινό  τραπέζι , είχε τα..πιοτά  του , αλλά  και  τα  γλυκίσματά  του .
  Αναδημοσιεύουμε λοιπόν  παλιότερο  σχετικό δημοσίευμά  μας για  καλύτερη  ενημέρωσή  σας , αλλά  και  για  κέρδισμα χρόνου , βέβαια , έχουμε παλιότερα  δημοσιεύσει ένα κείμενό  μας  που  αφορά στις  Λιδορικιώτικες  γιορτάδες  γενικά , απ’ το  οποίο  πολλά  μπορείτε  να μάθετε για  την γιορταστική  διαδικασία , του  παλιότερου  Λιδορικιού , κάποια στιγμή  θα το  αναδημοσιεύσουμε για  χάρη  σας ..
  ΠΙΟΤΑ  ΚΑΙ  ΓΛΥΚΊΣΜΑΤΑ
   Κύριο πιοτό στα χωριά μας , που συνόδευε και κάθε φαγητό , ήταν το ευλογημένο κρασάκι του Θεού . Νοστίμευε όλες τις γιορτές , τις σπιτικές αλλά και τις γενικές , τα πανηγύρια , αλλά και κάθε χαρά και λύπη , στα κοινά τραπέζια και στις κοινωνικές εκδηλώσεις ( γάμους , βαφτίσια κλπ.) . Το κρασί ήταν παραγωγή των χωριανών , το κάθε χωριό μας είχε τ΄αμπέλια του , και το κάθε σπίτι είχε τα..βαρελάκια του , ανάλογα με ΄τ' αμπέλι που είχε , και στο σπίτι έπιναν όλοι από ένα ποτηράκι , άντρες , γυναίκες και παιδιά .
   Μετά το κρασί , τα παλιά τα χρόνια , ερχόταν το ρακί , και σιγά-σιγά ήρθαν το ούζο και τα γλυκόπιοτα , τα λικέρ , που έγιναν αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας , το πίπερμαν ( μέντα ) με το ωραίο πρασινωπό του χρώμα , η μαστίχα , διάφανη κρυσταλλένια , το τριαντάφυλλο με το τριανταφυλλί του χρώμα , το κουαντρό , η μπανάνα , το τσέρυ ( κεράσι ) , το βύσσινο , κεράσι και βύσσινο φκιάχναν και μόνες τους οι νοικοκυρές , παίρνοντας τα φρούτα απ' τους Βελουχοβιώτες μανάβηδες , όπως επίσης έφκιαχναν και περίφημη βυσσινάδα , που την πρόσφεραν ανακατεμένη με παγωμένο νερό , πολύ δροσιστική το καλοκαιράκι .

  Θυμάμαι  μάλιστα , στο  χωριό  μας  παλιότερα , κάποια  κυρία μας  κέρασε με μεγάλη ..ευχαριστηση , σερβίροντάς  μας  με  το ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΟ ΤΗΣ  ΣΕΡΒΙΤΣΙΟ  " ΤΟΥ..ΓΛΥΚΈΡ ", ΣΟΥ  ΛΕΕΊ ΑΦΟΥ  ΤΑ  ΠΙΟΤΆ ΕΙΝΑΙ  ..ΓΛΥΚΆ ΆΡΑ  ΚΑΙ  ΤΟ  ΣΕΡΒΊΤΣΙΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟΥ.." ΓΛΥΚΕΡ '' , ΘΑ  ΕΊΧΕ  ΑΚΟΎΣΕΙ  ΤΟ..ΛΙΚΕΡ , ΑΛΛΆ  ΚΟΛΛΗΣΕ  ΣΤΗΝ..ΟΡΘΟΓΡΑΦΊΑ Η..ΕΡΜΗ ...

image
.΄Βάλσαμο , μια δροσερή βυσσινάδα μετά…γλυκού..

   Ένα άλλο αναψυκτικό που δεν έλειπε απ' τα τσοπάνικα σπίτια , ήταν το ξυνόγαλο , και το οποίο ήταν πραγματικά καταπληκτικό , και βέβαια δεν είχε καμιά σχέση με αυτό το "οξύγαλα" , που πουλιέται στο εμπόριο τώρα .
Θυμάμαι , το 1965 που ήρθαμε στο χωριό πάλι , σαν υπάλληλος της ΑΤΕ πια , κάπου , σε κάποιο απ' τα ορεινά χωριά μου πρόσφεραν ξυνόγαλο ( ξ'νόγαλο ) και ενθουσιάστηκα , μου άρεσε πάρα πολύ , και μια μέρα που είχε έρθει στην Τράπεζα ό κουμπάρος μας ο Γιώργος ο Βώττας , του είχα βαφτίσει την κόρη τη Μαρία , του είπα μεταξύ σοβαρού και..αστείου : κουμπάρε καμιά νταμουζάνα ξυνόγαλο δεν περισσεύει και για μένα ; Ο καημένος ο κουμπάρος το πήρε μάλλον για χωρατό , γιατί το θεωρούσε φαίνεται..ευτελές πιοτό , και μου λέει , με κοροϊδεύεις βρε κουμπάρε ; τρόμαξα να τον πείσω πως σοβαρολογούσα και πως θα μου κανε χάρη αν μου ‘βρισκε ξυνόγαλο , πράγματι μετά από λίγες μέρες έφτασε η νταμουζάνα , την έβαλα στο ψυγείο και το ‘χα πρώτο παραχέρι το καλοκαιράκι , και κοντά σε μένα , θυμάμαι , έμαθαν κι' έπιναν ξυνόγαλο και όλοι της παρέας , εκείνη την εποχή .
   Και μια και ασχοληθήκαμε με το ξυνόγαλο , είναι ευκαιρία , να πούμε και τι είναι το ξυνόγαλο και πως γίνεται , πως παράγεται .
  Το ξυνόγαλο , είναι υποπροϊόν του γάλακτος , και προκύπτει μετά από ειδική διαδικασία-επεξεργασία , το καράμπισμα . Μέσα σε ένα είδος ξύλινου δοχείου μακρόστενου , που στενεύει προς τα πάνω , την καράμπα  , βάζουν το γίδινο το γάλα και με ένα ειδικό ξύλο , κλαρί από δέντρο που στην κάτω άκρη έχει δυο-τρία κοντοκλάδια , κτυπάνε από πάνω προς τα κάτω το γάλα , το..καραμπίζουνε , συνέχεια μέχρι απ' το γάλα ν' αποχωριστεί το βούτυρο , που ανεβαίνει προς τα πάνω , το μαζεύουνε με τον τσιμτσιέ ( κεπσέ ) την τρυπητή κουτάλα , και το υγρό που μένει μετά το βγάλσιμο του βούτυρου είναι το ξυνόγαλο .

   Η κ α ρ ά μ π α , όπως καταλάβατε , ήταν το...μίξερ της τότε εποχής , όχι..παίζουμε , η διαδικασία αυτή εφαρμοζόταν σ' όλη την Ελλάδα και ήταν μπελαλίδικη , γι' αυτό και το βούτυρο , το γίδινο πάντα , γιατί ήταν και είναι καλύτερο , ήταν πανάκριβο , σε σχέση με το γάλα και το τυρί , σήμερα όμως που η τεχνιλογία έχει κάνει θαύματα , η τιμή του βουτύρου είναι πολύ χαμηλή , και φυσικά κανένας δεν βγάζει βούτυρο , το σκεύος του καραμπίσματος , την καράμπα δηλαδή , μπορεί να τη βρεις σε διάφορα μέρη της πατρίδας μας , με διαφορετικά ονόματα , πχ. στην Ευρυτανία τη λένε " μποτινέλο “ ( το) .
   Τα γνωστά σήμερα αναψυκτικά , ήταν σχεδόν άγνωστα , τα παλιότερα χρόνια , στη δεκαετία του 50 άρχισαν να εμφανίζονται , οι λεμονάδες ( γκαζόζες ) , πορτοκαλάδες , και βυσσινάδες , επίσης τότε κυκλοφορούσαν και αντίστοιχοι χυμοί , συμπυκνωμένοι , σε πολύ μικρά μπουκαλάκια , λεμονάδα , πορτοκαλάδα και βυσσινάδα , που σερβίρονταν στα μαγαζιά με ένα ποτήρι νερό κρύο , το ανακάτευαν και γινόταν ένας χυμός , που βέβαια δεν είχε και πολύ σχέση με το φρέσκο χυμό , ήταν όμως ένα αναψυκτικό .
   Αργότερα εμφανίστηκαν τα..έγχρωμα κοκκινωπά μείγματα , με πρώτο -πρώτο , την " κ ί ν α "που έριχνες λίγο υγρό στο ποτήρι με τη γκαζόζα και άφριζε παίρνοντας ένα καφε..κοκκινωπό χρώμα και  μια μια όμορφη γεύση , η κίνα ήταν ο..πρόδρομος του..μπυράλ , που ήρθε αργότερα , και φτάσαμε πολύ αργότερα στην κόκα-κόλα κλπ.
   Θα αναρωτηθείτε σίγουρα γιατί δεν αναφερθήκαμε στην μπύρα , γιατί μπήκε κι' αυτή στη Δωρική ζωή , όπως και σε όλη την Ελλάδα , αργότερα και σιγά-σιγά , γιατί θεωρούνταν πιοτό..πολυτελείας , και..επίδειξης , και φυσικά και η τιμή της ήταν ..τσουχτερούλα .
   Για πολλά χρόνια η μπύρα είχε σχεδόν ..εκτοπίσει το κρασάκι , και δεν έβλεπες , ειδικά στα πανηγύρια , παρά μόνο μπύρες , ήταν μια..επιδεικτική μόδα , που υποχώρησε , κάπως , αργότερα , και σήμερα , πιστεύουμε πως το καλό κρασί έχει τον πρώτο λόγο...

   Τελειώνοντας , φίλοι μου την ενότητα αυτή , θ' αναφερθούμε στα γλυκίσματα που υπήρχαν στο Δωρικό...διαιτολόγιο η μάλλον...γλυκολόγιο !
   Τα κυριότερα γλυκά που ..αντάμωνε κανείς στα σπίτια μας την παλιότερη εποχή ήταν : Ο χαλβάς , με αλεύρι κι' αργότερα και με σιμιγδάλι , οι τηγανίτες , τα παραδοσιακά γλυκά του κουταλιού , που τά ‘φκιαχναν οι νοικοκυράδες , στην εποχή τους το καθένα ( κεράσι , σύκο , βύσσινο , κυδώνι , καρυδάκι , ) , η ρυζοριβανή , ο μπακλαβάς και φυσικά οι κουραμπιέδες . Το καθένα βέβαια στην σειρά του , δηλαδή ανάλογα με την περίπτωση και με τη σοβαρότητά της , αλλά και πάντα σε σχέση με τον ποιό θέλαν να φιλέψουν .
   Σαν..πρόγευση σας δίνουμε ένα παλιότερο σχετικό κομμάτι μας , που δίνει σημαντικές πληροφορίες σχετικά με τα ..γλυκίσματά μας , και θα συνεχίσουμε.....

TA ΛΙΔΟΡΙΚΙΩΤΙΚΑ ΓΙΟΡΤΙΝΑ ΓΛΥΚΙΣΜΑΤΑ .
   Πολλοί φίλοι μας , αδέρφια , μας ρωτούν γιατί στα Λιδορικιώτικα γλυκά των...γιορτάδων δεν αναφέρουμε τα μελομακάρονα , είναι πολύ απλό αγαπημένοι μου φίλοι , γιατί τα μελομακάρονα δεν υπήρχαν στο..Λιδορικιώτικο , και όχι μόνο , γλυκο...λόγιο .Είναι ...ξενόφερτο , για την περιοχή μας , γλυκό με ..προσφυγική , μάλλον , καταγωγή , που μπήκε στη ζωή μας κι' έμεινε .
image
   Τα βασικά Λιδορικιώτικα γλυκά , ειδικά των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς , ήταν και , πιστεύω εξακολουθούν να , είναι ο Μπακλαβάς , με καρύδι ή μύγδαλο , οι κουραμπιέδες και...δευτερότερο η ..ρυζοριβανή .
image
Μπακλαβάς …πολύφυλλος και..καλογεμισμένος !!!
   Ο ..βασιλιάς πάντως ήταν ο μπακλαβάς , με πολλά φύλλα , ανοιγμένα στο χέρι φυσικά , μπόλικη ...γέμιση και λίγο αγνό γίδινο βουτυράκι , ήταν...Θεός , το ίδιο και οι κουραμπιέδες , με τα.. μυγδαλάκια τους και το φρέσκο γίδινο βούτυρο , να ...λειώνουν στο..στόμα , όπως έλεγαν οι μανάδες μας , αυτό ήταν το...τεστ..ποιότητας και..γεύσης …
image
Παραδοσιακός σπιτικός χαλβάς , με αλεύρι η..σιμιγδάλι .
   Τα μελομακάρονα , μπήκαν σιγά-σιγά στη ζωή μας , απ' τους Αθηναίους , που έφερναν στις γιορτές όταν έρχονταν , και φυσικά οι χωριανές μας κυρίες πήραν τη συνταγή και άρχισε η..παραγωγή . Πάντως προσωπικά , θυμάμαι , λόγω και..ειδικότητας , πως μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του 60 , που είχαμε το ζαχαροπλαστείο στ' Αλωνάκι , τα μελομακάρονα ήταν..άγνωστο είδος , και δεν θα μπορούσε να είναι γιατί όπως είπαμε , είναι γλυκό Μικρασιάτικο .
image
   Πέρα όμως απ' τα..κύρια γλυκά , υπήρχαν και τα..επικουρικά , στα οποία εκτός απ' τη ρυζοριβανή , περιλαμβάνονταν και τα..λουκουμάκια , τα φοντανάκια , τα σοκολατάκια αλλά και τα..τυλιχτά , όπως τα λέγαμε , του ζαχαροπλαστείου , ακόμα οι νοικοκυρές , σπάνια όμως , έφτιαχναν και κανταίφι και αργότερα και γαλακτομπούρεκο , βέβαια δεν πρέπει να ξεχάσουμε και το..χαλβά , τον κλασσικό χαλβά , με λάδι , αλεύρι η σιμιγδάλι , που τον λέγανε και μαλαχόζι , και σ' όλα αυτά προσθέστε και τις..τηγανίτες , που ήταν και πολύ νόστιμες αλλά και...εύκολες .
image
Το..κερασάκι , που πάει..παντού …
image
..Λαχταριστό..βύσινο !!
image
Συκαλάκι , σπιτικό..
   Τέλος θα πρέπει να θυμίσουμε πως οι νοικοκυράδες , φρόντιζαν να φτιάξουν , την κατάλληλη εποχή , και τα γλυκά του κουταλιού , κεράσι , βύσσινο , σύκο , κυδώνι , σταφύλι , κ.α , για να φιλεύουν τους επισκέπτες , ακολουθώντας την..παράδοση....
   Βέβαια , τον παλιό καλό..καιρό , θα πρέπει να θυμίσουμε και να τονίσουμε , βεβαίως..βεβαίως , πως και το..όλον διαδικαστικόν , του φιλέματος και της εν γένει..περιποίησης του επισκέπτη , του μουσαφίρη , είχε άλλη ..ομορφιά , άλλη ..επισημότητα , άλλη…ζεστασιά , γιατί , κακά τα ψέματα , είναι άλλο να σου φέρνει η ..νοικοκυρά , το βαζάκι με το..γλυκό της , το..χειροποίητο , το..μοσχοφκιαγμένο , και το κουταλάκι σου , να πάρεις όσο θες , με το δροσερό νεράκι σου , στις κεντητές ..πετσέτες , κι’ άλλο , να σου..βάζουν μπροστά σου , ένα δίσκο με ..τυλιχτά , του..μαγαζιού , που μπορείς με ένα ..ευρώπουλο να φας και στο..ζαχαροπλαστείο…
…Άλλα..έθιμα , άλλοι..καιροί , και κυρίως , άλλοι..άνθρωποι…
image
Κυδώνι , το..αξεπέραστο !!
   Πολλά έχουν αλλάξει αδέρφια , στη Λιδορικιώτικη ζωή , πολλά..ξένα στοιχεία έχουν μπει στη ζωή μας , χωρίς όμως αυτό καθ' αυτό , να είναι κακό , δηλαδή να προσθέτουμε νέα στοιχεία στην ζωή μας , όχι αδέρφια , δεν είναι κακό , το κακό είναι ότι...ξενομανίας ένεκεν διαγράφουμε βασικά στοιχεία της δικής μας ..ζωής , παριστάνοντας...κάποιους..άλλους που δεν είμαστε..
   Ξέρετε τι σημαίνει ..διαγραφή της παράδοσης ; Διαγραφή των..εθίμων μας ; Απλά ..απλά , διαγραφή του..παρελθόντος μας ..
   Μπορεί να  ξεχάσει  κανένας  μας , που  σε  κάποια.." παραδοσιακά " τραπέζια  γιορτάδων κάποιες  κυρόες  Ρουμελιώτισσες μ μας  πρόσφεραν μέχρι ..φιλετάκια αλά κρεμ και ... λαχανάκια ..Βρυξελλων ;;;;;Καλό σας βράδυ ,…
ΧΡΟΝΙΑ  ΠΟΛΛΑ , ΝΑ  ΕΙΣΤΕ  ΟΛΟΙ  ΚΑΛΑ
      Απ’ το  “ Λιδωρίκι “ με  αγάπη ….Κ.Κ.-

    πηγή 

  www.lidoriki.com

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΛΙΔΟΡΙΚΙΟΥ


                       polidorikiou.blogspot.com 

Δευτέρα 28 Δεκεμβρίου 2015

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΛΙΔΟΡΙΚΙΟΥ

 
ΑΓΑΠΗΜΕΝΟΙ ΜΑΣ ΦΊΛΟΙ
ΟΠΩΣ ΚΑΘΕ ΧΡΌΝΟ ΤΕΤΟΙΑ ΜΕΡΑ , Η ΜΠΑΝΤΑ ΜΑΣ « ΓΥΡΝΑΕΙ » ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΓΕΙΤΟΝΙΕΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΜΑΣ , ΑΠ΄ΤΟ ΒΑΡΟΥΣΙ ΣΤΙΣ ΛΑΚΚΕΣ , ΜΕΤΑ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΚΑΙ ΣΤΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΜΕΧΡΙ ΑΝΤΩΝΗ ΠΑΙΖΟΝΤΑΣ ΤΑ ΚΑΛΑΝΤΑ .
ΕΜΕΙΣ ΟΛΟΙ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΟΜΙΛΟΥ ΤΟ Δ.ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ , Ο ΑΡΧΙΜΟΥΣΙΚΟΣ ΚΑΙ ΟΛΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΑΣ , ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ
ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ
ΚΑΛΕΣ ΓΙΟΡΤΕΣ ΚΑΙ ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΟ ΚΑΙ ΧΑΡΟΥΜΕΝΟ ΤΟ 2016


Τα παιδιά της μπάντας , σήμερα παραμονή Χριστουγέννων , σε ένα μικρό διάλειμμα στην έρημη Πλατεία της Βαθιάς
ΜΕ ΑΓΑΠΗ


Πέμπτη 24 Δεκεμβρίου 2015

ΕΛΑΜΨΕ ΣΗΜΕΡΑ ΠΑΛΙ Η ΜΠΑΝΤΑ ΤΟΥ ΟΜΙΛΟΥ ΜΑΣ..

  
Παραμονή  Χριστουγέννων ,  τα  παιδιά  του  Πολιτιστικού Ομίλου  Λιδορικίου , συγκεντρωμένα μπροστα  στην  γυμνή τελείως  Φάτνη , στην  " έρημη "κεντρική  πλατεία  του  χωριού  μας τη Βαθιά   , μετά  από  ένα  μικρό  διάλειμμα για  μια..ανάσα , ετοιμαζονται  να σεργιανίσουν  το  χωριό λέγοντας  τα  κάλαντα 


    Επί  τέλους  φίλοι  μας , μέσα  στην  απέραντη  ερημιά του  χωριού  μας , ακούστηκε μια  φωνή  ..ζωής , τα  παιδιά  μας έδωσαν  την  ανάσα της  ζωής  στο  νεκρωμένο χωριό  μας , γυρίζοντας  ΟΛΕΣ  ΤΙΣ  ΛΙΔΟΡΙΚΙΩΤΙΚΕΣ  ΓΕΙΤΟΝΙΕΣ  ΚΑΙ  ΠΑΙΖΟΝΤΑΣ  ΤΑ  ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΑ  ΚΑΛΑΝΤΑ , ΕΝΑΣ  ΚΟΥΚΟΣ  ΌΜΩΣ ΧΩΡΙΑΝΟΙ  ΔΕΝ  ΦΕΡΝΕΙ  ΤΗΝ  ΑΝΟΙΞΗ , όπως  λέει και  η  σοφή λαϊκή  μας  πααροιμία ...
   Αντήχησε  απ' άκρη  σ' ακρη  η  μουσική  της  μπάντας  μας , δινοντας  για  άλλη  μια φορά , σε  κάποιου..κυρίους ..το  ΜΗΝΥΜΑ , ΠΩΣ  ΤΟ  ΛΙΔΟΡΙΚΙ ΖΕΙ  ΚΑΙ  ΘΑ..ΖΕΙ  ΑΣ  ΤΟ  ΠΑΡΟΥΝ  ΕΠΙ ΤΕΛΟΥΣ  " ΧΑΜΠΑΡΕΙ " ΚΑΠΟΙΟΙ...

Η  μπάντα  μας  έχει  ξεκινήσει το..έργο  της  και αυτή  τη  στιγμή  βρίσκεται λίγο μετά  το  Αλωνάκι , μπροστά  στο  Ανδριτσαίϊκο και το  παλιό  φαρμακείο Παπανικολάου 


Εδώ , παρατεταγμένη  η  μπάντα  μας  μεσα  στην  πλατεία  " ΑΛΩΝΑΚΙ " σκορπίζει  χαρμόσυνη μουσική , ξεσηκώνοντας τους  Λιδορικιώτες ..

   Ένα  υπέροχο  πρωινό  για  το  χωριό  μας  ήταν  φίλοι  μας  το  σημερινό ,  η  μπάντα  μας  " έσωσε  για  άλλη μια  φορά  το..παιχνίδι "..ως  πότε  όμως θα  παλεύει  αβοήθητη ;

    ΧΡΟΝΙΑ  ΠΟΛΛΑ ΚΑΙ  ΧΑΡΟΥΜΕΝΕΣ  ΓΙΟΡΤΑΔΕΣ 

        

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ  ΘΕΡΜΑ ΤΟΝ  ΠΡΌΕΡΟ  ΜΑΣ ΚΩΣΤΑ  ΚΟΥΤΣΟΎΜΠΑ  ΓΙΑ  ΤΗΝ  ΚΑΛΟΣΥΝΗ  ΠΟΥ  ΕΙΧΕ  ΝΑ  ΜΑΣ  ΣΤΕΙΛΕΙ  ΤΑ  ΒΙΝΤΕΟ ΚΑΙ  ΤΗ  ΦΩΤΟΓΡΑΦΊΑ 
ΚΑΙ  ΤΟΥ  ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΥΓΕΙΑ , ΕΥΤΥΧΙΑ , ΕΠΙΤΥΧΙΑ  ΣΤΟ  ΕΡΓΟ  ΤΟΥ  

polidorikiou.blogspot.com 

OI ANATOΛΙΤΙΚΕΣ ΡΙΖΕΣ ΤΟΥ ΚΟΥΡΑΜΠΙΕ ΚΑΙ ΤΟ " ΜΑΚΑΒΡΙΟ " ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΤΟΥ ΜΕΛΟΜΑΚΑΡΟΝΟΥ




Τα Χριστούγεννα είναι ταυτισμένα με δύο από τα πιο παραδοσιακά εδέσματα της ελληνικής ζαχαροπλαστικής. Ποια είναι η ιστορία πίσω από τα πιο διάσημα γλυκά των γιορτών...
Λευτέρης Σαββίδης
Δεκέμβριος 24 2015 09:10

Όταν κάποιος αναφέρει τη λέξη Χριστούγεννα ή Πρωτοχρονιά και πρέπει να τη συνδυάσετε με κάτι γλυκό δύο λέξεις έρχονται πρώτες και χωρίς "αντίπαλο" στο μυαλό. Χιονάτοι και αφράτοι κουραμπιέδες και καρυδάτα μελομακάρονα. Ποια όμως είναι η ιστορία πίσω από τα δυο πιο παραδοσιακά γλυκά των γιορτών; Ταξιδεύουμε στην Ανατολή, κάνουμε μια στάση από τις κουζίνες ζαχαροπλαστικής της Ευρώπης και ψάχνουμε την ταυτότητα των γλυκισμάτων στα έθιμα των νεκρώσιμων τελετών στην αρχαία και μεσαιωνική Ελλάδα.
Οι συναρπαστικές ιστορίες του κουραμπιέ και του μελομακάρουνου...
AdTech Ad
Ο ανατολίτικος κουραμπιές

Διαβάζουμε στο sansimera.gr πως η ρίζα του γλυκού πρέπει να αναζητηθεί στην Περσία, από όπου και το γλύκισμα ταξίδεψε σε ολόκληρη την ανατολή, τα Βαλκάνια και φυσικά τη χώρα μας. Βεβαίως, όπως κάθε διάσημο γλυκό που σέβεται τον εαυτό του, για την πατρότητά του ερίζουν και άλλες χώρες, ιδιαίτερα ο Λίβανος, ενώ αντίστοιχα "κεράσματα" συναντάμε στην Τουρκία, στην Αλβανία, αλλά και σε ισπανόφωνες χώρες υπό την ονομασία Πολβορόν.
kurabiye στα τούρκικα σημαίνει μπισκότο, βούτημα ή σε "άπταιστη" ελληνική μετάφραση κουραμπιές. Φαίνεται πως η εν λόγω έννοια στην τούρκικη γλώσσα προσδιορίζει μια σειρά από γλυκίσματα και όχι τον ελληνικό πασπαλισμένο με άχνη κουραμπιέ. Αναλύοντας περισσότερο τη λέξη θα πρέπει να αναζητήσουμε τις ρίζες της στις λέξεις kuru που σημαίνει στεγνός, ξερός και biye που είναι δάνειο από τα λατινικά για τη λέξη biscuit-μπισκότο. Το biscuit τώρα είναι η τεχνική του διπλοφουρνίσματος, αυτό που οι αρχαίοι Έλληνες αποκαλούσαν δίπυρον και αφορούσε την τεχνική αρτοποίησης που αφαιρούσε με το ψήσιμο την υγρασία από τα σκευάσματα ώστε να αντέχουν περισσότερο στο χρόνο.
Στην ουσία το γλυκό αυτό είναι ένα δάνειο της Ανατολής από τις κουζίνες ζαχαροπλαστικής της Δύσης. Η τεχνική του μπισκότου, η ίδια ακριβώς που χρησιμοποιείται για τον κουραμπιέ αποτελεί ένα είδος μπισκότων που στα αγγλικά αποκαλούμε shortbread. Ποια όμως γλυκά κατατάσσονται σε αυτή την κατηγορία; Πρόκειται για μια τεχνική στην οποία τα βασικά συστατικά απαντούν στην παρακάτω εξίσωση. Ένα μέρος ζάχαρη, δύο μέρη βούτυρο και τρία μέρη αλεύρι. Η ανατολίτικη καταγωγή του κουραμπιέ βέβαια ζητά αιγοπρόβειο βούτυρο και αμύγδαλα κάτι που τα κάνουν ιδιαίτερα ξεχωριστά σε σχέση με τα ευρωπαϊκά μπισκοτάκια του είδους.

Η πιθανότερη εκδοχή της "άφιξης" του κουραμπιέ στην Ελλάδα, όπως και πολλών άλλων συνταγών είναι να έφτασαν στη χώρα με τις αποσκευές των προσφύγων από τη Μικρά Ασία και πιο συγκεκριμένα από τη Σμύρνη. Παρόλα αυτά το έθιμο του κουραμπιέ, πασπαλισμένου με ζάχαρη άχνη έγινε ιδιαίτερα δημοφιλές σε πολλές περιοχές της Ελλάδας και όχι απαραίτητα μόνο κατά τη διάρκεια των γιορτών των Χριστουγέννων. Τα περισσότερα χωριά της Αιτωλοακαρνανίας συνηθίζουν να ετοιμάζουν κουραμπιέδες σε κάθε "χαρά" στο σπίτι, όπως γάμο ή βάφτιση με το λευκό των γλυκισμάτων να συμβολίζει τη γιορτή και την ευχή για ευδαιμονία.
Η food blogger Funky Cook σημειώνει σχετικά με τους κουραμπιέδες: "Μπορεί βέβαια τους κουραμπιέδες να τους έχεις συνδέσει με την γιορτή των Χριστουγέννων αλλά αν εξετάσουμε καλύτερα το πράγμα, οι κουραμπιέδες στην παράδοση και την λαογραφία μας είναι το απόλυτο γιορτινό γλύκισμα, που ψήνεται και σερβίρεται όλο τον χρόνο και όχι μόνο τα Χριστούγεννα, για παράδειγμα ο γαμήλιος κουραμπιές ή της βάφτισης αλλά και ο Πασχαλινός κουραμπιές, ειδικά στα νησιά οι κουραμπιέδες αποτελούν ένα γλύκισμα, με αρκετές παραλλαγές, παντώς καιρού μαζί με τις αγαπημένες δίπλες!
Τα μυστικά του καλού κουραμπιέ

Αναζητήσαμε τα μυστικά της συνταγής στο έμπειρο χέρι της Funky Cook που αναφέρει: "Διαβάζουμε συχνά για μυστικά σε μια συνταγή, πόσο μάλλον για την συνταγή για κουραμπιέδες!
- Οι κουραμπιέδες χρειάζονται καλό βούτυρο χωρίς δεύτερη σκέψη, πρόβειο ή αγελαδινό ή ακόμη και μια μίξη των δύο, παλαιότερα η γλίνα ήταν το βασικό συστατικό τους, χτύπημα καλό με την ζάχαρη, απαραίτητο!
- Το πρόβειο βούτυρο δίνει μια τραγανή υφή και αφράτη ενώ το αγελαδινό τύπου Κερκύρας πιο «μαλακή» σαν μπισκότο.
- Χρειάζονται ένα σωστά καβουρντισμένο αμύγδαλο, που το καλύτερο είναι να μπει ολόκληρο αλλιώς πολύ χοντροκομμένο.
- Το μπράντυ ή το Μεταξά, προσωπικά, το θεωρώ βασικό συστατικό μαζί με το μοσχοκάρυδο και το μαλακό αλεύρι.
Δείτε τη συνταγή της Funky Cook για μυρωδάτους κουραμπιέδες. Αν θέλετε τραγανό γλυκάκι, προλαβαίνετε ακόμη και στο παρά πέντε!
Ο... πρόδρομος των φινετσάτων μακαρόν;

Όσες φορές και αν φέραμε στο μυαλό μας την εικόνα μελωμένων σπαγγέτι, η πραγματικότητα για την ιταλική καταγωγή του μελομακάρονου θα πρέπει να παραμείνει στη σφαίρα της φαντασίας. Για την ακρίβεια η καταγωγή των λέξεων μοιάζει να είναι εντελώς αντίστροφη. Φαίνεται λοιπόν πως τα ιταλικά μακαρόνια πρέπει να αναζητήσουν το όνομά τους σε ελληνικές ρίζες και εκ διαμέτρου αντίθετα συναισθήματα από εκείνα που προκαλεί σήμερα η λέξη μακαρόνι ή μελομακάρονο στους λιχούδηδες. Φαίνεται λοιπόν πως η λέξη προέρχεται από την ελληνική "μακαρωνία", ένα πιάτο που σέρβιραν κατά τη μεσαιωνική περίοδο στο νεκρώσιμο δείπνο.
Η μακαρωνία με τη σειρά της έρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη “μακαρία”, που δεν ήταν άλλο από την ψυχόπιτα, δηλαδή, ένα κομμάτι άρτου, στο σχήμα του μελομακάρονου, το οποίο το προσέφεραν μετά την κηδεία. Στους νεότερους χρόνους ένα γλύκισμα που έμοιαζε με τη μακαρία βουτήχτηκε στο μέλι και γι αυτό ονομάστηκε μελομακάρονο. Οι Ιταλοί, έθνος με παράλληλο πολιτισμό, διατήρησαν τη λέξη μακαρωνία στη λέξη maccarone (: μακαρόνι). Οι Έλληνες συνέχισαν, τουλάχιστον, για τρεις χιλιάδες χρόνια να χρησιμοποιούν λέξεις, όπως: μακάρι, μακάριος, μακαρίτης, μακαριστός και τελευταία, μακαρονάς, μακαρονάδα και άλλα. Αξίζει να σημειωθεί ότι από το 1500 μ.Χ γίνεται γνωστό στη Γαλλία και αργότερα στην Αγγλία ένα αμυγδαλωτό μπισκότο, κάτι σαν το δικό μας “εργολάβο”, με το όνομα “macaroon” ή μακαρόν.

Κι επειδή αυτά τα γλυκά είναι πάντα επιτυχημένα αν η συνταγή προέρχεται από κάποια παλιά, παινεμένη νοικοκυρά, ζητήσαμε από την food blogger Wonderfoodland να μας δώσει τα μυστικά για τα μελομακάρονα της δικής της μαμάς. "Μελομακάρονα της μανούλας μου, με συνταγή γραμμένη σε χιλιοκιτρινισμένο χαρτί τετραδίου με τους σχετικούς μαγειρικούς λεκέδες, και που τα φτιάχνω για πρώτη φορά. Ωραία βγήκαν, με έντονη την κανέλλα, το πορτοκάλι και το κονιάκ αλλά όταν τα φτιάχνει η μανούλα, όπως και να το κάνουμε, είναι πάντα τα καλύτερα!".
Δείτε τη συνταγή στο food blog κάνοντας "κλικ" εδώ

news247.gr

Τρίτη 22 Δεκεμβρίου 2015

ΤΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΑ ΝΕΑ ΤΟΥ ΟΜΙΛΟΥ ΜΑΣ





  Με  χαρές  και  πανηγυρισμούς παρέλαβαν  προχθές  την  Κυριακή τα  παιδιά  της μπάντας μας τα  μουσικά  όργανα  που  πρόσφερε  στον  Π.Ο.Λ  η  ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΉ  ΕΤΑΙΡΕΙΑ  “ ΜΙΝΕΤΤΑ “ .
   Ήδη  παραδόθηκαν τα  τέσσερα  όργανα , 3  τρομπέτες και  ένα  κλαρίνο , και  εντός  των  προσεχών  ημερών θα  παραδοθούν  και  τα  άλλα  δύο κλαρίνα .
  Εκείνο  δε  που τα  ξάφνιασε  όμορφα , είναι  το  ότι η  μία  τρομπέτα είναι μαύρου  χρώματος , η  άλλη  κόκκινου  και  η  τρίτη του  συνηθισμένου , οπότε  μεθαύριο  στα  κάλαντα θα  τα  δοκιμάσουν  και  θα  τα  ευχαριστηθούν ..
  Περιττό να  πούμε , πως  τα  παιδιά  αλλά  και  όλοι μας  στον  Π.ΟΛ. είμαστε  ξετρελαμένοι μα  τα  καινούργια μας  αποκτήματα και  στέλνουμε τις  ευχαριστίες  και τις  ευχές  μας  στον κ. Μπερτσιά και φυσικά  στην  εταιρεία  “ ΜΙΝΕΤΤΑ “ …

          ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ  ΣΕ  ΟΛΟ  ΤΟΝ  ΚΟΣΜΟ 

   ΚΑΑΛΑ  ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ , ΚΑΛΗ  ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΆ ΚΑΙ  ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΟ  ΤΟ  2016

Παρασκευή 18 Δεκεμβρίου 2015

" Ο Αη ΒΑΣΙΛΗΣ ΗΡΘΕ ΦΕΤΟΣ ΛΙΓΟ ΠΙΟ..ΓΡΗΓΟΡΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΟΜΙΛΟ ΜΑΣ ¨...



  Όσο  υπάρχουν..άνθρωποι  φίλοι  μου , θα  υπάρχει  και η  ..ελπίδα  σε  τούτο  τον  τόπο τον  “ φτωχό τον..ρημαγμένο “ και  έτσι δεν θα  αισθανόμαστε τελείως  ..εγκαταλειμμένοι .. 
   Είναι  γνωστή  σε  όλους  μας η τραγική οικονομική  κατάσταση του  Ελληνικού  Λαού και όλων  μας  φυσικά , που  δυστυχώς έχει  επηρεάσει τα  πάντα ,  βέβαια ανάλογα  με  τις  επιλογές ..
   Στο  χωριό  μας , ξεκίνησε  μια  όμορφη  προσπάθεια και  δημιουργήθηκε αυτή  η  υπέροχη  μικρή  μουσική  μπάντα του  Π.Ο.Λ , που  τελικά εγκαταλείφθηκε από  όλους και  κυρίως απ’ τη  νυν  Δ.Α που  δυστυχώς έχει  , όπως  αποδείχθηκε , ..διαφορετικές  πολιτιστικές ..προτιμήσεις ..

  Τέλος  πάντων , εμείς  τραβάμε τον  μοναχικό  μας  δρόμο αθόρυβα και  ευτυχώς  υπάρχουν  κάποιοι  άνθρωποι που  αναγνωρίζοντας  το έργο  που  γίνεται , μας  βοηθάνε στις  δύσκολες ώρες , όπως  π.χ. τώρα που έχει  αυξηθεί  πολύ  ο  αριθμός  των νέων παιδιών – μαθητών , που  μαζί  με  τους  παλιούς ξεπερνάνε  τα – 30-35 ..
   Αυτό  φυσικά είναι  κάτι  πολύ  ευχάριστο , γιατί είναι πραγματικό  κατόρθωμα για  ένα μικρό  χωριό  σαν το  δικό  μας , αν  σκεφτείτε πως  δεν  θα  υπάρχει  άλλη  τέτοια  περίπτωση  στην  Πατρίδα  μας , έλα  όμως που  όσο  αυξάνονται  τα  παιδιά..ανάλογα  θα  πρέπει  να  αυξηθούν και  τα  διαθέσιμα όργανα ;
   Το  σοβαρότατο αυτό  λοιπόν  πρόβλημα , ήρθε , σαν  από μηχανής..Θεός , να  το  λύσει  ένας  αγαπητός  φίλος , κοντοχωριανός  μας , απ’ τον  Κόκκινο ( Λούτσοβο ) ο Κώστας  Μπερτσιάς , Γεν.Δντής της ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗΣ  ΕΤΑΙΡΙΑΣ  ΜΙΝΕΤΤΑ , και έτσι  η  εταιρία , μας  άνοιξε  τον  δρόμο να  συνεχίσουμε .

  Για  των..γραφομένων  μας  το  αληθές , δημοσιεύουμε τα  σχετικά..τακμήρια ....


  Βέβαια , γιατί  να  το κρύψωμεν..άλλωστε , που  λέει  κι’ ο..επίτιμος , Η  ΕΤΑΙΡΙΑ ΜΙΝΕΤΤΑ , δεν  είναι η  πρώτη  φορά  που  μας  βοηθάει ουσιαστικά , και  φυσικά  δεν το..ξεχνάμε , όπως  θα  πρέπει  να  αναφέρουμε πως προς  το  τέλος  του  καλοκαιριού , πάλι ο  κ. Μπερτσιάς και  η “ ΜΙΝΕΤΤΑ “ φυσικά δώρισαν ΔΥΟ  ΦΟΡΗΤΟΥΣ  Η/Υ ΣΤΟ  ΔΗΜΟΤΙΚΟ  ΜΑΣ  ΣΧΟΛΕΙΟ , ΚΑΙ  ΟΛΑ  ΑΥΤΆ ..ΑΘΟΡΥΒΑ , ΣΕΜΝΑ  ΚΑΙ..ΤΑΠΕΙΝΑ , χωρίς  τυμπανοκρουσίες  και..φωτογραφίσεις ..
   Όλα  αυτά  φίλοι  μου ..προσδιορίζουν τον άνθρωπο , γιατί ,  δυστυχώς , στην εποχή  μας , όλα  ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΜΕ ΠΑΡΟΥΣΙΑ..ΦΩΤΟΓΡΑΦΩΝ καταλαβαίνετε φυσικά το  γιατί .
   Ο  Όμιλός μας νοιώθει  μεγάλη  περηφάνια που  έχει  τέτοιους  φίλους και  φυσικά και θεωρεί τον εαυτό  του τυχερό .
   Όλοι  οι άνθρωποι  του Πολιτιστικού Ομίλου  Λιδορικίου , Δ.Σ , Αρχιμουσικός και  παιδιά , ευχαριστούμε  θερμά  τους  δωρητές και  τους  ευχόμαστε ΚΑΛΕΣ  ΓΙΟΡΤΑΔΕΣ , ΜΕ  ΥΓΕΊΑ , ΕΥΤΥΧΊΑ ΚΑΙ  ΧΑΡΑ ΚΑΙ  ΠΑΝΤΑ  ..” ΤΕΤΟΙΑ “ ΝΑ..ΧΑΙΡΟΝΤΑΙ
  Τελειώνοντας , θα  θέλαμε  να  αναφέρουμε και  κάτι  που  δεν  είναι  γνωστό  ίσως , πως  δηλαδή , παρόμοιες  χειρονομίες δεν  είναι  συνηθισμένες  στο  χωριό  μας , και  ειδικά  στον Όμιλό μας , ΕΚΤΟΣ, ΑΠ’ ΤΗΝ  ΠΡΟΣΦΟΡΑ 2 ΤΡΟΜΠΕΤΩΝ απ’ τους  αδελφούς  Κώστα  και  Δημήτρη  Χ.Φαλίδα  που έχουν  τα καταστήματα στο  Παγκράτι ..
     Με  μεγάλη  λοιπόν  χαρά στέλνουμε τις  θερμές  μας  ευχές ΣΤΟΥΣ  ΛΙΔΟΡΙΚΙΩΤΕΣ , ΑΛΛΑ  ΚΑΟ ΣΕ  ΟΛΟ  ΤΟΝ  ΚΟΣΜΟ ΓΙΑ  ΤΟΣ  ΓΙΟΡΤΑΔΕΣ  ΠΟΥ  ΕΡΧΟΝΤΑΙ
     ΧΡΟΝΙΑ  ΠΟΛΛΆ ..ΚΑΛΕΣ  ΓΙΟΡΤΕΣ


  Όσο  υπάρχουν..άνθρωποι  φίλοι  μου , θα  υπάρχει  και η  ..ελπίδα  σε  τούτο  τον  τόπο τον  “ φτωχό τον..ρημαγμένο “ και  έτσι δεν θα  αισθανόμαστε τελείως  ..εγκαταλειμμένοι .. 
   Είναι  γνωστή  σε  όλους  μας η τραγική οικονομική  κατάσταση του  Ελληνικού  Λαού και όλων  μας  φυσικά , που  δυστυχώς έχει  επηρεάσει τα  πάντα ,  βέβαια ανάλογα  με  τις  επιλογές ..
   Στο  χωριό  μας , ξεκίνησε  μια  όμορφη  προσπάθεια και  δημιουργήθηκε αυτή  η  υπέροχη  μικρή  μουσική  μπάντα του  Π.Ο.Λ , που  τελικά εγκαταλείφθηκε από  όλους και  κυρίως απ’ τη  νυν  Δ.Α που  δυστυχώς έχει  , όπως  αποδείχθηκε , ..διαφορετικές  πολιτιστικές ..προτιμήσεις ..



  Τέλος  πάντων , εμείς  τραβάμε τον  μοναχικό  μας  δρόμο αθόρυβα και  ευτυχώς  υπάρχουν  κάποιοι  άνθρωποι που  αναγνωρίζοντας  το έργο  που  γίνεται , μας  βοηθάνε στις  δύσκολες ώρες , όπως  π.χ. τώρα που έχει  αυξηθεί  πολύ  ο  αριθμός  των νέων παιδιών – μαθητών , που  μαζί  με  τους  παλιούς ξεπερνάνε  τα – 30-35 ..
   Αυτό  φυσικά είναι  κάτι  πολύ  ευχάριστο , γιατί είναι πραγματικό  κατόρθωμα για  ένα μικρό  χωριό  σαν το  δικό  μας , αν  σκεφτείτε πως  δεν  θα  υπάρχει  άλλη  τέτοια  περίπτωση  στην  Πατρίδα  μας , έλα  όμως που  όσο  αυξάνονται  τα  παιδιά..ανάλογα  θα  πρέπει  να  αυξηθούν και  τα  διαθέσιμα όργανα ;
   Το  σοβαρότατο αυτό  λοιπόν  πρόβλημα , ήρθε , σαν  από μηχανής..Θεός , να  το  λύσει  ένας  αγαπητός  φίλος , κοντοχωριανός  μας , απ’ τον  Κόκκινο ( Λούτσοβο ) ο Κώστας  Μπερτσιάς , Γεν.Δντής της ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗΣ  ΕΤΑΙΡΙΑΣ  ΜΙΝΕΤΤΑ , και έτσι  η  εταιρία , μας  άνοιξε  τον  δρόμο να  συνεχίσουμε .
  Βέβαια , γιατί  να  το κρύψωμεν..άλλωστε , που  λέει  κι’ ο..επίτιμος , Η  ΕΤΑΙΡΙΑ ΜΙΝΕΤΤΑ , δεν  είναι η  πρώτη  φορά  που  μας  βοηθάει ουσιαστικά , και  φυσικά  δεν το..ξεχνάμε , όπως  θα  πρέπει  να  αναφέρουμε πως προς  το  τέλος  του  καλοκαιριού , πάλι ο  κ. Μπερτσιάς και  η “ ΜΙΝΕΤΤΑ “ φυσικά δώρισαν ΔΥΟ  ΦΟΡΗΤΟΥΣ  Η/Υ ΣΤΟ  ΔΗΜΟΤΙΚΟ  ΜΑΣ  ΣΧΟΛΕΙΟ , ΚΑΙ  ΟΛΑ  ΑΥΤΆ ..ΑΘΟΡΥΒΑ , ΣΕΜΝΑ  ΚΑΙ..ΤΑΠΕΙΝΑ , χωρίς  τυμπανοκρουσίες  και..φωτογραφίσεις ..
   Όλα  αυτά  φίλοι  μου ..προσδιορίζουν τον άνθρωπο , γιατί ,  δυστυχώς , στην εποχή  μας , όλα  ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΜΕ ΠΑΡΟΥΣΙΑ..ΦΩΤΟΓΡΑΦΩΝ καταλαβαίνετε φυσικά το  γιατί .
   Ο  Όμιλός μας νοιώθει  μεγάλη  περηφάνια που  έχει  τέτοιους  φίλους και  φυσικά και θεωρεί τον εαυτό  του τυχερό .
   Όλοι  οι άνθρωποι  του Πολιτιστικού Ομίλου  Λιδορικίου , Δ.Σ , Αρχιμουσικός και  παιδιά , ευχαριστούμε  θερμά  τους  δωρητές και  τους  ευχόμαστε ΚΑΛΕΣ  ΓΙΟΡΤΑΔΕΣ , ΜΕ  ΥΓΕΊΑ , ΕΥΤΥΧΊΑ ΚΑΙ  ΧΑΡΑ ΚΑΙ  ΠΑΝΤΑ  ..” ΤΕΤΟΙΑ “ ΝΑ..ΧΑΙΡΟΝΤΑΙ
  Τελειώνοντας , θα  θέλαμε  να  αναφέρουμε και  κάτι  που  δεν  είναι  γνωστό  ίσως , πως  δηλαδή , παρόμοιες  χειρονομίες δεν  είναι  συνηθισμένες  στο  χωριό  μας , και  ειδικά  στον Όμιλό μας , ΕΚΤΟΣ, ΑΠ’ ΤΗΝ  ΠΡΟΣΦΟΡΑ 2 ΤΡΟΜΠΕΤΩΝ απ’ τους  αδελφούς  Κώστα  και  Δημήτρη  Χ.Φαλίδα  που έχουν  τα καταστήματα στο  Παγκράτι ..
     Με  μεγάλη  λοιπόν  χαρά στέλνουμε τις  θερμές  μας  ευχές ΣΤΟΥΣ  ΛΙΔΟΡΙΚΙΩΤΕΣ , ΑΛΛΑ  ΚΑΟ ΣΕ  ΟΛΟ  ΤΟΝ  ΚΟΣΜΟ ΓΙΑ  ΤΟΣ  ΓΙΟΡΤΑΔΕΣ  ΠΟΥ  ΕΡΧΟΝΤΑΙ
     ΧΡΟΝΙΑ  ΠΟΛΛΆ ..ΚΑΛΕΣ  ΓΙΟΡΤΕΣ





polidorikiou.blogspot.com

Πέμπτη 3 Δεκεμβρίου 2015

ΣΕ ΠΛΗΡΗ “ ΑΝΘΙΣΗ “ Η ΛΙΔΟΡΙΚΙΩΤΙΚΗ ΜΠΑΝΤΑ ΤΟΥ ΟΜΙΛΟΥ ΜΑΣ

 

Xριστούγεννα  2013 , η  μπάντα  του Π.Ο.Λ όπως κάθε  χρόνο ,είπε  τα  κάλαντα σε  όλο  το  χωριό . Εδώ  σε  αναμνηστική  φωτογραφία  στο  Αλωνάκι

Η  μπάντα  μας που που  κάθε  Χριστούγεννα “ αλωνίζει “ το  χωριό  μας  δίνοντας  νια  ξεχωριστή  νότα  παίζοντας  τα  κάλαντα

  Αγαπημένοι  μας  χωριανοί  και  φίλοι , θα  θέλαμε  να  σας γνωρίσομε  πως  παρά τις  τόσες  δυσκολίες  και  χωρίς  καμιά  απολύτως οικονομική  ενίσχυση , εδώ και  πολύ  καιρό , απ’ το Δήμο , παρά  τα  όσα  εντέχνως πλην…ψευδώς διαδίδονται για  το  αντίθετο , ούτε από  καμένα  άλλο  φορέα , βασιζόμενοι  μόνο  στη  βοήθεια  κάποιων φίλων του  χωριού μας  και  του  Ομίλου  μας , η  μπάντα μας όχι  μόνο  δεν..περιόρισε  τις  δραστηριότητές της αλλά  τουναντίον , η  φετινή  μας  χρονιά  ξεκίνησε με  πολύ  αισιόδοξους  οιωνούς , αφού  αυτή  τη  στιγμή  τα  παιδιά  μας  είναι πάνω  από  τριάντα  ( 30 ) κάτι  που θα  μπορούσε  να  λογιστεί σαν μεγάλο  κατόρθωμα ..γιατί  πολλές  μπάντες μεγαλυτέρων κωμοπόλεων ή  πόλεων , σταμάτησαν  τη λειτουργία  τους , προφανώς  για  λόγους  οικονομικούς ..

   Είναι  πολύ  ευχάριστο  το  γεγονός  ό,τι η  μπάντα μπήκε για  καλά  στη Λιδορικιώτικη  ζωή και οι χωριανοί  μας έπαψαν  να  έχουν διάφορους  δισταγμούς για  κάτι  που  δεν  γνώριζαν  φυσικά , όπως  επίσης  πολλοί  γονείς , που στο  ξεκίνημά  μας είχαν..δισταγμούς  και..ενστάσεις , για  τα  παιδιά  τους , τώρα , βλέποντας  τη  μεγάλη  διαφορά μας  λένε  και  καλά  λόγια , τους  ευχαριστούμε πολύ γι’ αυτό , αλλά  θα  θέλαμε  να  τους παρακαλέσουμε , να  έχουν κάποια  επαφή  με τη  μπάντα , να  πηγαίνουν  που και που να  βλέπουν  τι  γίνεται  εκεί στις  πίσω  αίθουσες  του  Γυμνασίου  μας ..

   Η μπάντα φίλοι  μου  έγινε  ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ  ΚΑΙ  ΜΟΝΟ  ΓΙΑ  ΤΙΣ  ΑΝΑΓΚΕΣ  ΤΟΥ  ΧΩΡΙΟΥ  ΜΑΣ , ΚΑΙ  ΦΥΣΙΚΆ ΘΑ  ΕΙΝΑΙ  ΠΑΝΤΑ  ΣΤΟ  ΠΛΕΥΡΟ  ΤΟΥ ΟΣΕΣ  ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ  ΚΙ’ΑΝ  ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙ , ΕΔΩ  ΒΕΒΑΙΑ  ΘΑ  ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ  ΤΟΝΙΣΟΥΜΕ  ΚΑΙ  ΠΑΛΙ ΠΩΣ Η  ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΎΣΑ..ΣΚΟΠΙΜΩΣ ΦΗΜΗ , ΠΩΣ  ΔΗΛΑΔΉ Ο  ΔΗΜΟΣ ΚΑΛΥΠΤΕΙ  ΤΙΣ  ΔΑΠΑΝΕΣ  ΕΚΜΑΘΗΣΗΣ  ΚΑΙ  ΕΞΑΣΚΗΣΗΣ  ΤΩΝ  ΠΑΙΔΙΩΝ , ΕΙΝΑΙ  ΠΕΡΑ  ΓΙΑ  ΠΕΡΑ  ΨΕΥΔΗΣ , ΚΑΙ  ΔΕΝ  ΜΠΟΡΟΎΜΕ  ΝΑ  ΚΑΤΑΛΆΒΟΥΜΕ ΠΟΙΟΙ  ΚΑΙ  ΓΙΑΤΙ  ΤΗΝ  ΔΙΑΔΙΔΟΥΝ..

   Η αποψινή  μας  επικοινωνία έχει  ένα  και  μοναδικό  σκοπό , να  σας  ενημερώσει  για  την  πορεία  μας αλλά  και  να  σας  καλέσει  όλους  να  σταθείτε  κοντά μας  στους  δύσκολους  καιρούς  που περνάμε ..

    Καλό  σας  βράδυ , να  είστε  όλοι  καλά

polidorikiou-sima

Τετάρτη 2 Δεκεμβρίου 2015

ΛΙΔΟΡΙΚΙΩΤΙΚΑ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΑ ΕΘΙΜΑ

Σκουπίδια - στολισμός 11-12-09 007
Το  Αλωνάκι στολισμένο  και φωταγωγημένο, Χριστούγεννα  2009

 

   Όπως κάθε  τόπος  , έτσι και  το  Λιδορίκι με  τα  γύρω  χωριά του , είχαν τα  έθιμά  τους , που έμοιαζαν  με  τα  έθιμα  της  υπόλοιπης  Ρούμελης ,  με  κάποιες μικροδιαφορές  βέβαια .
   Για τα  προπολεμικά Λιδορικιώτικα Χριστουγεννα  , φίλοι  μου , έχουμε τη  μαρτυρία  της  αείμνηστης χωριανής  μας  Σοφίας  Καραχάλιου – Παλαιολόγου , που  το  2000 έγραψε  ένα  βιβλίο για  το  προπολεμικό  Λιδορίκι και  μεταξύ  των  άλλων  αναφέρεται  και  στα έθιμά  μας .
IMG

    Η αναφορά  είναι  σύντομη και  καλύπτει ικανοποιητικά το  θέμα . Εξαιρετικό επίσης  είναι τα κείμενα :  του  αξέχαστου  Αλέκου Κωστάκη – Μαργέλλου , του  Καφτανιαλέκου  όπως  τον  λέγαμε , με  τίτλο “ Χριστούγεννα με  χοιρινό  και  κορώνα – γράμματα “, το  οποίο  θα  δημοσιεύσουμε ολόκληρο  εντός  των  προσεχών  ημερών , της  Τούλας Ξηρομάμου – Λαβίδα , “ τσιγαρίδες  και  αχνιστοί ..σαρμαδες “ και της Τασίας Κατσώνη – Μαραγκού , “ Κρασοκατάνυξη  και  κοντοσούφλι “ . Το  κείμενο  “ Χριστούγεννα με  χοιρινό  και  κορώνα – γράμματα “ , όπως  και  όλα  τα  άλλα  του  Αλέκου , είναι ..” αξονική  τομογραφία “ της  Λιδορικιώτικης  ζωής , ιδιαίτερα  της  προπολεμικής .
  Πάντως στα  περισσότερα  μέρη  της  πατρίδας  μας , με  μια  μικρή εξαίρεση της βόρειας  Ελλάδας , τα  Χριστουγεννιάτικα  έθιμα είναι πάνω – κάτω  τα  ίδια .
  Ας  δούμε  τι  λέει  η  Σοφία  Καραχάλιου – Παλαιολόγου …

         ΟΙ   ΓΙΟΡΤΑΔΕΣ

         Τα  Χριστούγεννα
  “  Τα χρόνια  εκείνα , είχανε σε  κάθε  σπίτι “ μανάρια “ , αρνιά και γουρούνια , χοιρίδια και  σαν  έφταναν  τα  Χριστούγεννα , τα  έσφαζαν για  να  έχουν  κρέας για  τις  γιορτές . Οι  νοικοκυρές , άρχιζαν τις προετοιμασίες , πολύ καιρό πριν και  για την  παραμονή των  Χριστουγέννων , ζύμωναν ψωμιά και  τα  έψηναν  στους  φούρνους , καίγοντας  ξύλα . Τα  ψωμιά αυτά , τα  στόλιζαν με  ένα  σταυρό από  ζυμάρι και με τα  χείλη  ενός μικρού  ποτηριού , έφτιαχναν κύκλους , που  συμβόλιζαν μικρά  αρνάκια . Έβαζαν επάνω τους και  αμύγδαλα και  στο  εσωτερικό τους  ένα  νόμισμα .
   Όποιος  έβρισκε  το  νόμισμα , ήταν ο  τυχερός  της  χρονιάς . Τα ψωμιά  τα  έλεγαν “ Χριστόψωμα “ . ΄’Εφτιαχναν  και  κάτι  κουλούρες , για  τα μικρά  παιδιά και  τα  βαφτιστήρια , τις  στόλιζαν κι’ αυτές  με  διάφορα σχέδια , “ κεντήματα “ , βάζοντας  στη μέση ένα  αυγό και  ρίχνοντας  ζάχαρη . Θυμάμαι πως  τα  παιδιά έκαναν  σαν  τρελά για  τις  κουλούρες .
   Την  παραμονή των  Χριστουγέννων , πήγαιναν τα  παιδιά να  πούνε  τα  κάλαντα στις  διάφορες  γειτονιές , ώστε με  τα λίγα  χρήματα που  κέρδιζαν να  αγοράσουν κανένα παιχνιδάκι  της  εποχής . Την ημέρα των  Χριστουγέννων , μαζεύονταν όλοι  μαζί , συγγενείς και  φίλοι , έτρωγαν και  γλεντούσαν ,  τραγουδώντας  δημοτικά  τραγούδια . “
Όπως  θα  δούμε , σε  όλα  τα  κείμενα , η  γιορτή  των  Χριστουγέννων είναι ή μάλλον  ήταν , άρρηκτα  συνδεμένη νε  το “ σφάξιμο του γουρουνιού , δείτε  ένα  απόσπασμα  απ’ τις  χριστουγεννιάτικες  αναμνήσεις  της  Τασίας  Κατσώνη – Μαραγκού :
“  Δεν μπορώ όμως , να μη χαμογελάσω σαν θυμηθώ τον καθηγητή της Φυσικής Κώστα Καραμήτσο στο Μαλανδρίνο , τότε που είχε μεταφερθεί εκεί το Γυμνάσιο Λιδορικίου , το 46-47 . Σήκωσε στον πίνακα μια μαθήτρια Μαλανδρινέα , του έλεγε άσχετα..πράγματα , μάλλον ασυναρτησίες . Τότε , με εκείνο το ανεπανάληπτο ειρωνικό του ύφος , που σ'έκανε..σκόνη , ρώτησε : " Παιδί μου πότε έχουμε Χριστούγεννα ; ".  " Τότι π' σφάζουμι του...γρούνι , κύριι καθηγητά .."
   " Και..πότε σφάζουμε το γουρούνι , παιδί μου ; "
   "...Στ'ς..είκουσι..τρείς  Σιπτιμβρίου..." !!!
   Το τι έγινε ..δεν λέγεται , δεν..περιγράφεται...”
΄  Να  και  τι θυμάται  η  Τούλα Ξηρομάμου- Λαβίδα  σχετικά  με  το  σφάξιμο  του  γουρουνιού :
“…Θυμάμαι , που  μια  βδομάδα πριν  τα  Χριστούγεννα , άρχισαν  να  σφάζουν  τα  γουρούνια . Αυτές  τις μέρες , δεν  ήταν  να  σταθείς πουθενά από  τα  ουρλιαχτά …
    Αμέσως  μετά , άρχιζαν να  κάνουν τα  λουκάνικα  και τις  ματιές , να λιώνουν  το  πάχος , να βγάζουν τη  γλίνα ( το  λίπος ) και να  κάνουν  και  το  “ σύγλινο “ και  τις  ωραίες  τσιγαρίδες , που  μόλις τις  βλέπαμε , μας  τρέχανε  τα  σάλια  μας , γιατί  τότε  νηστεύαμε και  έπρεπε πρώτα να  μεταλάβουμε για  να  τις γευτούμε …”
   Μεταπολεμικά , απ’όσο  μπορώ  να  θυμηθώ , η  “ εκτροφή “ γουρουνιών είχε  πολύ  περιοριστεί , και  ελάχιστα  σπίτια ,  στις  κεντρικές   γειτονιές τουλάχιστον ,  είχαν  γουρούνι , για  Βαρούσι , Ψαλά  , Γυφτομαχαλά και  Λάκκες  δεν  μπορώ  να  θυμάμαι , αυτό  όμως  που  θυμάμαι  καλά –καλά , σαν  να ήταν  χθες , είναι  το  σφάξιμο  του  μοναδικού  γουρουνιού  της  γειτονιάς μας , στο  διπλανό  σπίτι  απ’ το  δικό  μας στο  Βουλγαραίϊκο , στου  “ Τσελεμεντέ  “ ..
   Δυο  - τρεις μέρες  πριν απ’ τα Χριστούγεννα , ο  Μήτσος Βούλγαρης  παρέα  με  τον  Γιώργο τον Ξηρομάμο και τον  Παλαιολόγο Παλαιολόγο , τον  Πολ , όπως τον  λέγαμε  λόγω μακράς  θητείας  στο  Αμέρικα και κάποιους απ’ τους Κωστοπαναγιωταίους , γείτονες  απ’ την  άλλη  μεριά , έβγαζαν  το  γουρούνι  απ’ την  αποθήκη , που  ήταν στον  πάτο  του  κήπου και  άρχιζαν  την διαδικασία του..σφαξίματος  .
   Εδώ τα  πράγματα  εξελίσσονταν όπως  τα  περιγράφει  η  Τούλα με  λίγα  λόγια . Το  γουρούνι , προφανώς καταλαβαίνοντας  τι  μέλλει ..γενέσθαι “ έσκουζε “ γοερά κι’ ακουγόταν σ’ όλο  το  χωριό , οι  δε “ σφαχτάδες “ είχαν  ένα  τσεκούρι μεγάλο και  φυσικά  και  μαχαίρια .
   Στην  αυλή δε  του  σπιτιού μας , που είναι  δίπλα απ’ το  Βουλγαραίϊκο , είχαμε  μαζευτεί  μερικά  παιδιά , αφ’ενός να  παρακολουθήσουμε το  σφάξιμο , και  αφ΄ετέρου να  διεκδικήσουμε τη..” φούσκα “ του γουρουνιού , δηλαδή  την “ κύστη ή  ουρήθρα “ του , για  να  τη χρησιμοποιήσουμε  σαν μπαλόνι . Βέβαια  , ο  τυχερός  συνήθως  ήμουνα εγώ  , σαν  γείτονας .
   Το  πρώτο  πράγμα  που  γινόταν , ήταν  το  χτύπημα στο  κεφάλι με  το  πίσω  μέρος  του  τσεκουριού , που  μάλλον  ζάλιζε το  γουρούνι  και  ακολουθούσε  το  σφάξιμο , ενώ  το  σκούξιμο αντηχούσε  σ’ όλο  το  χωριό ..
   Όταν τελείωνε  το σφάξιμο , παίρναμε  την  “ φούσκα “ και  φεύγαμε γιατί  το  θέαμα  ήταν …στενάχωρο …
   Οι  προετοιμασίες  όμως  για  τις  γιορτάδες , ξεκίναγαν πολύ  νωρίτερα , οι  νοικοκυρές έφτιαχναν τα  παραδοσιακά γιορτινά  γλυκά , μπακλαβά με πολλά  φύλλα χειροποίητα και  μπόλικο καρύδι ή αμύγδαλο , κουραμπιέδες άντε  και  καμιά  ρυζοριβανή , ενώ  για  το  καλό , έπαιρναν  απ’ το  μαγαζί  μας και  λίγα..” φοντανάκια “ ( φοντάμια  τα  λέγαν ) , αργότερα  και λίγα  σοκολατάκια και  φυσικά  δεν  έλειπε  ποτέ  το…λουκουμάκι …
  Θα  αναρωτιέστε  σίγουρα  προς  τι  η  τόση  ποικιλία..γλυκισμάτων ; Έχει…έχει και  παραέχει . Για  να  καταλάβετε  το…” παλιό Λιδορικιώτικο εορταστικο  εθιμοτυπικό “ , διαβάστε  μια  περικοπή  από  παλιότερο  σχετικό..” εορτοδημοσίευμα μας “…και  θα  καταλάβετε ..

   “ Οι νοικοκυράδες , από νωρίς είχαν φροντίσει για όλα τα..γαστριμαργικά..καλούδια , να οι..σαρμάδες , οι πίτες , τ' αρνάκι με τις πατατούλες στο φούρνο , για να μην..προχωρήσουμε σε ..εξειδικευμένες.. Λιδορικιώτικες ..λιχουδιές , γαρδούμπες , κοκορέτσι κλπ , και τι δεν είχε , αδέρφια , το γιορτινό τραπέζι , και το μπακλαβά του , τους κουραμπιέδες του , και τα..σοκολατάκια του , και τα φοντανάκια του αλλά και το λουκουμάκι  και τη..ρυζοριβανή του , έχουμε το σκοπό μας που τ' αναφέρουμε ..απ' ούλα τα..καλούδια ...δόξα τω Θεώ .
   Βέβαια απ' τα...χαράματα , η νοικοκυρά ήταν στο ποδάρι , δουλειές ..δουλειές , τα πάντα έπρεπε να ‘ναι στην εντέλεια , τα φαγητά , οι πίτες , τα γλυκά , τ' Αι Δημήτρια στα βάζα , το ..φρεσκοφτιαγμένο κυδώνι , μοσχοβόλαγε..μοσχομολόχα , κι΄η οικοδέσποινα λαμποκόπαγε από χαρά , η πάστρα δε του σπιτιού και της αυλής έβγαζε...μάτια , κι εκείνη η ..αξέχαστη , για τους παλιούς , περίεργη μυρωδιά του ασβέστη..να πλανιέται στις..γειτονιές και τα σοκάκια .
   Βλέπεις , τότε , ήταν ..έθιμο , αλλά κα εκ των..τοπικών αρχών..επιβεβλημένο , το ασβέστωμα των πεζοδρομίων τα Σαββατοκύριακα και τις Γιορτές , και κατ' επέκτασιν και των αυλών και των..τενεκεδο..γλαστρών....η νοικοκυρά λοιπόν απ' το πρωί στο πόδι , να γίνουν όλες οι δουλειές , γιατί τ' απόγευμα , από νωρίς , άρχιζαν οι πρώτες επισκέψεις , οι...παιδικές , τα παιδιά είχαν..οργανωμένο..σχέδιο , καταγράφανε τους εορτάζοντες , κατά..γειτονιά , εξαιρούσαν..τους..πενθούντες και μη..εορτάζοντες , και παρέες , παρέες , άρχιζαν , από νωρίς , την..γύρα , προς..άγραν..γλυκισμάτων....
  ‘Ισως σε πολλούς , νέους κυρίως , να φανεί περίεργο αυτό , όμως αγαπημένοι μου φίλοι , είναι μια ..πραγματικότητα , πολύ...σκληρή ίσως αλλά πραγματικότητα , και δεν το αναφέρω ..έτσι στον ..βρόντο , στον ..αέρα , μια βαθειά πληγή στο βάθος της παιδικής μου , τότε , ψυχής , ήταν το γεγονός ότι πολλά παιδιά , γειτονάκια , συμμαθητές , φίλοι μου αγαπημένοι , παιδιά που καθημερινά ήμασταν όλη μέρα ..μαζί , έρχονταν τ' απογεύματα , που έκανα...εγώ βάρδια , στο μαγαζί μας , Ζαχαροπλαστείο στ' Αλωνάκι , και με ρωτούσαν αν υπάρχουν ταψιά , από κανταίφια , μπακλαβάδες κλπ , για καθάρισμα , να τα..ξύσουν και να..γλυκαθούν...όπως το διαβάζετε , αδέρφια ...
   Θα πρέπει , βέβαια , να τονίσουμε και να θυμίσουμε , πως τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια , η ζωή στο χωριό μας , αλλά και σ' όλη την Ελλάδα , ήταν..πολύ..πολύ..δύσκολη , οι Λιδορικιώτες μόλις και μετά βίας ...επιβίωναν , και φυσικά τα..γλυκά δεν αποτελούσαν και την πρώτη..προτεραιότητα σε μια οικογένεια , ο πατέρας αγωνιζόταν στον επαγγελματικό του χώρο , κι' η μάνα η..τρυγόνα , προσπαθούσε με..νύχια και με..δόντια , να..κουμαντάρει τα λιγοστά..λεφτά , αν υπήρχαν κι' αυτά , για να τα φέρει βόλτα , οικονομολόγος με πολλά...μάστερ , η Ελληνίδα μάνα και νοικοκυρά , ειδικά της εποχής εκείνης ....
   Έφτιαχνε λοιπόν τα..πρεπούμενα , φαγητά και γλυκά , αλλά και κατά την.. επικρατούσα τακτική , είχε και τις ...εναλλακτικές της λύσεις , είχε το μπακλαβά και τους κουραμπιέδες της , τα σοκολατάκια της , αλλά..και το ..φοντανάκι και τη..ρυζοριβανή και φυσικά το πιο..οικονομικό..λουκουμάκι , είχε κι' αυτή το πρόγραμμά της , ήξερε , πάνω-κάτω , ποιοί και πόσοι , περίπου , θα ‘ρθουν , μεγάλοι μικροί , τους έβαζε σε..κατηγορίες , τους..αξιολογούσε δηλαδή , με τα δικά της..αντικειμενικά..κριτήρια , βαθμό συγγενείας , κοινωνική..θέση , φιλική σχέση , κουμπαριές κλπ , και ήξερε περίπου τι θ' αντιμετώπιζε , τι..ζήτηση θα υπήρχε δηλαδή .


Οι κλασσικοί  κουραμπιέδες , με  βούτυρο  γίδινο και  μύγδαλα

Μπακλαβάς , πολύφυλλος και  με  μπόλικο  καρύδι ή μύγδαλο

Χαλβάς σιμιγδαλένιος

Η  ρυζοριβανή , που  έλυνε  ..προβλήματα ..
   Στα παιδιά..επισκέπτες , τα ..πρώτης κατηγορίας , έδινε σοκολατάκι , συνήθως , η και γλυκό..τυλιχτό , στα άλλα..τα δευτερότερα , φοντανάκι ή..λουκουμάκι , δεν είναι δε τυχαίο αυτό που λέγεται στο χωριό μας , ειδικά γι 'αυτές τις περιπτώσεις :
           Στα καλά-καλά πιδιά...κουραμπιέ κι.. μπακλαβά
          ,κουμουντούρου Σαψαρή..μαλαχόζι κι..ριβανή ,
και...ερμηνεύω τις..άγνωστες λέξεις , μαλαχόζι είναι αδέρφια , ο γνωστός μας χαλβάς , ο σπιτικός με το αλεύρι η το σιμιγδάλι , όσο για  τη “ ρυζοριβανή “, δεν  έχει  καμιά  απολύτως  σχέση με  το  γνωστό  “ ραβανί “ που  μάλλον  έχει  ανατολίτικη  προέλευση , η δική μας  ριβανή , είναι ένα.¨.” οικονομικό “ γλυκό , που  φτιάχνεται από κομμένο ρύζι , ζάχαρη  και  νερό , γι’ αυτό και  ανήκε  στην  κατηγορία  των..” δευτερότερων “ γλυκών  , νομίζω λοιπόν πως αυτή η Λιδορικιώτικη ρήση , σας δίνει πλήρη εικόνα και λύνει κάθε..απορία σας...ο μπάρμπα Κώστας ο Σαψαρής ( και  η  παρέα  του ) , θεός σχωρέστον , ζευζέκης ...ηξαπανέκαθιν , δεν ..καλοπερνούσε φαίνεται στις..γιορτάδες  ..
   Αφού τελείωνε λοιπόν  η παιδική ...παρέλαση , το βραδάκι πια άρχιζαν να ‘ ρχονται οι μεγάλοι , οι οποίοι , όμως ήταν...μπασμένοι στο ..κόλπο , και ...εξηγούμαι , η όλη γιορτινή ..διαδικασία , είχε αδέρφια , το..τελετουργικό  της , τα..τερτίπια της , οι στενοί..στενοί συγγενείς και..φίλοι , οι...κολλητοί , που λέμε , πήγαιναν κάπως αργά , και κάθονταν μετά στο..τραπέζωμα , γι' αυτό και δεν πολυκάθονταν στον χώρο..υποδοχής , πέρναγαν , συνήθως κατ' ευθείαν στην κουζίνα , οι..περαστικοί , κάθονταν στο ..καλό δωμάτιο , τρώγαν το γλυκό τους , πίναν και το..πίπερμαν ή το τριαντάφυλλό τους , λικέρια..ήταν αυτά , λέγανε και τα σχετικά και συνεχίζαν γι' αλλού , βέβαια αν κάποιοι απ' αυτούς ήταν στο..πρόγραμμα της...συνέχειας , φρόντιζε η νοικοκυρά η ο νοικοκύρης να τους το..ψιθυρίσει στο αυτί  , και φυσικά πέρναγαν στο...βάθος , όπως λέμε..στο βάθος..κήπος .
   Αφού λοιπόν πέρναγε το..επισκεπτικό...ωράριο , στηνόταν τραπέζι μ' όλα τα καλούδια , και το σπιτικό  κρασάκι , και γινόταν το έλα...να δεις , φέρναμε και τις στροφούλες μας , ας είναι καλά τα..γραμμόφωνα , λέγαμε και τα τραγουδάκια μας , τ' τραπιζιού , π' λένι , και το γλέντι κράταγε μέχρι το πρωί , ε..μια φορά γιορτάζει κανείς.... εμείς βέβαια , που  μέναμε κατ’ αντικρύ  στον  Γυφτομαχαλά , το  γλεντάγαμε ..” ακουστικώς “ τουλάχιστον , πολλές  φορές  το  χρόνο , είτε σε  γιορτάδες ,  είτε  σε Κυριακάδες , γιατί  ακριβώς  απέναντί μας , είναι  η  Ταρααναίϊκη , γειτονιά , η  Γεωργουσοπουλαίϊκη  δηλαδή , που το  γραμμόφωνο , το  πικάπ και το   κασετόφωνο , ήταν  πρώτο  παραχέρι , και  έχοντας  και  στην  οικογένεια το  αηδόνι του  Γυφτομαχαλά , την  αξέχαστη Τουρκοκατίνα ή  Ταρανοκατίνα , κατά  κόσμον  Κατίνα Μάρκου – Γεωργουσοπούλου , που ..τράνταζε  τη  ρεματιά  με  την  υπέροχη  φωνή  της , βαλαντώνοντάς  μας όλους ..
   Αναφερθήκαμε , πιο πάνω  φίλοι μου στο τι..τράβαγε η δόλια η νοικοκυρά , η μάνα , να τα βολέψει , να μπαλώσει τα..αμπάλωτα , κάποια στιγμή θα μπορέσουμε να θίξουμε το θέμα αυτό , με όλες του τις...προεκτάσεις , για το ρόλο της νοικοκυράς στη..λειτουργία της Λιδορικιώτικης οικογένειας , το ρόλο της μάνας στην οικογενειακή ζωή , που πιστεύω πως ήταν ...πρωταγωνιστικός , εκ των πραγμάτων , άλλο το τι...λέμε , κι' άλλο τι..γίνεται... “
   Ας  γυρίσουμε  όμως  στο  θέμα  μας , εκτός  απ’ τα  γλυκά  και  τα  φαγητά έπρεπε η  νοικοκυρά να  ζυμώσει το  Χριστόψωμο , τις  κουλούρες  για  τα  βαφτιστήρια και  φυσικά  το  ψωμί του  σπιτιού .
   Αφού  λοιπόν  η  νοικοκυρά ..ξεθεωνόταν στις  άλλες  δουλειές καθόταν  το  βράδυ να  ζυμώσει τα  χριστουγεννιά-  τικα  ψωμιά  με  τα  κεντίδια και τα ..” αρνάκια “ όπως τα  λέγαμε και  δεν  έφτανε  η  κούραση  και  η  ταλαιπωρία  της  αλλά  είχε  από πάνω της  και  τα  παιδιά που την ..πιλατεύανε  θέλοντας  να  παίξουν  με  το  ζυμάρι ..
  Σε  “ πρώτο  παραχέρι “ επίσης  ήταν  και οι  περίφημες παραδοσιακές  καρό  πετσέτες , μπλε και  κόκκινες , γιατί μ’αυτές θα  τύλιγαν  την  πιατέλα  με  τα  γλυκά ή τις  πίτες  που  θα  πήγαιναν  στους  συγγενείς  και τους  φίλους χρονιάρες  μέρες ..
   Έτσι , έβλεπες  στο  δρόμο , πολλά  παιδιά , αγόρια  κορίτσια , με  πιατέλες  τυλιγμένες  με  πετσέτες χρωματιστές  , να  κυκλοφορούν  εκτελώντας  τις..αποστολές , και  συνήθως και  στην  επιστροφή  είχαν  πάλι ανάλογο φορτίο , αφού  τους  έδιναν πάνω  κάτω  τα  ίδια καλούδια  για  το  σπίτι  τους .
Κάλαντα  2008
Κάλαντα 2008
Φωτογραφίες  απ’ τα κάλαντα των Χριστουγέννων του  2008 στο  Λιδορίκι , η  Νίκη  Καραστάθη με  τη  φίλη  της Γιώτα  Μποβιάτση τα  “ λένε “ στο  Καψαλαίϊκο ...


   Την  παραμονή , πρωί – πρωί , αχάραγο  ακόμα , τα  παιδιά  έρχονταν για  να  πούνε  τα  κάλαντα , πάλι  η  νοικοκυρά έπρεπε να το..αντιμετωπίσει κι’ αυτό , έχοντας  κανένα  ψιλό , ή  με  γλυκό ή  κουλούρι , ό,τι τέλος  πάντων  βρισκόταν .
   Τα  κάλαντα  στο  Λιδορίκι, απ’ όσο  γνωρίζω , λέγονταν  πάντα την  παραμονή  πρωί – πρωί  , και όχι απόγευμα  όπως σε άλλα  μέρη , βέβαια για  προπολεμικά δεν μπορούμε  να  πούμε με  σιγουριά .    Τα  κάλαντα είναι  και  ήταν τα  συνηθισμένα , που  λέγονται  στη  Ρούμελη τουλάχιστον :
   Καλήν  ημέραν άρχοντες , αν  είναι  ο  ορισμός  σας
  Χριστού τη  θεία γέννηση , να  πω  στ’ αρχοντικό  σας .
  Χριστός  γεννάται  σήμερον , εν  Βηθλεέμ τη..πόλει
  οι ουρανοί  αγάλλονται  , και  χαίρει  η  φύση  όλη .
  Εν τω  σπηλαίω  τίκτεται εν  φάτνη  των  αλόγων
ο  Βασιλεύς  των  Ουρανών και  ποιητής  των  όλων κλπ..κλπ
   Ο αξέχαστος  Λιδορικιώτης  Σπύρος  Σφέτσος  - Καλέρης , πριν  πεθάνει μου  άφησε  ένα τετράδιο πολύφυλλο , στο  οποίο  είχε  καταγράψει  πολλά Λιδορικιώτικα , ιστορίες , παροιμίες , γιορτές , ήθη  και  έθιμα και  κάλαντα .
   Στα  Χριστουγεννιάτικα  κάλαντα  αναφέρει τα παρακάτω :
Χριστούγεννα , πρωτούγεννα , πρώτη γιορτή του  χρόνου
για  βγάτε , δέστε  , μάθετε πως  ο  Χριστός  γεννάται ,
γεννάται  κι’ ανατρέφεται με  μέλι  και  με  γάλα
το μέλι  τρων οι  άρχοντες  το  γάλα οι  αφεντάδες .
Ανοίξτε τα  σεντούκια  σας τα  διπλοκλειδωμένα
και  δώστε  για  τον  κόπο  μας . απ’ το  χρυσό  πουγκί  σας .
Αν  είστε  απ’ τους  άρχοντες , φλουριά  μην  τα  λυπάστε
αν  είστε απ’ τους  δεύτερους τάληρα  και  δραχμίτσες
κι’ αν  είστε απ’ τους  πάμπτωχους ένα ζευγάρι  κότες .
Και  σας καληνυχτίζουμε πέστε  να  κοιμηθείτε
ολίγον  ύπνο πάρετε κι’ έπειτα  σηκωθείτε
στην  εκκλησιά να  τρέξετε μ’ όλη  την  προθυμία
και  του  Θεού  ν΄ακούσετε τη θεία  λειτουργία ..

Εδώ  όμως , όπως  βλέπουμε υπονοείται  εμμέσως  πλην..σαφώς , πως  τα  κάλαντα  λέγονταν  αργά  το  απόγευμα  μάλλον  προς  βραδάκι , βέβαια  αυτά  αφορούν  στο  προπολεμικό Λιδορίκι , όμως  είναι  μια  περίπτωση  που  απαντιέται σε  πολλά  μέρη  της  Πατρίδας  μας .
   Τα παιδιά , μπορεί  όλη  τη  μέρα  να  σεργιανούσαν λέγοντας  κάλαντα  ή παίζοντας  στις  Λάκκες ή  στο  Γυμνάσιο , το  βράδυ  όμως παραφύλαγαν να  ακούσουν  και  να  δουν  τους  καλικαντζάρους που  κατούραγαν  και  έσβηναν  τη  φωτιά .
   Όσοι  απ’ τους  συμμαθητές και   φίλους  μου  είχαν  παππούδες  και  γιαγιάδες , τέτοιες  βραδιές , χόρταιναν  να  ακούνε  ιστορίες  και ..παραμύθια και  βέβαια  τη  άλλη  μέρα  μας  τα  λέγανε , κάτι που  προσωπικά  με ..πόναγε , με ..πίκραινε , γιατί  δυστυχώς δεν  γνώρισα  ούτε  παππού  ούτε  γιαγιά , μεγάλη  ατυχία…
Μέσα  όμως στα..έθιμα των  γιορτάδων ήταν και το  περίφημο “ Στριφτό “, τι  είναι  το ..στριφτό ; Διαβαστε ..

“ ΤΟ…ΣΤΡΙΦΤΟ..”

clip_image001
ΕΝΑ..ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΟ ΛΙΔΟΡΙΚΙΩΤΙΚΟ ΕΘΙΜΟ ..ΕΤΗΣΙΑΣ..ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ..!!!
    Δεν γνωρίζω φίλοι  μου  , πότε ακριβώς μπήκε αυτό το..αγνό γιορτινό ..σπορ στη Λιδορικιώτικη ζωή , πάντως , παιδί ακόμα , στη δεκαετία του 50 , το θυμάμαι  σε..πλήρη..άνθιση .
   Τι όμως ήταν το στριφτό ; ένα απλό..τζογαδόρικο παιχνίδι , που μπορούσε να παιχτεί οπουδήποτε , τα απαραίτητα..σύνεργα ήταν μόνο δύo κέρματα , κάπως μεγάλου μεγέθους , " στριφτάρες " τα λέγαμε , και φυσικά..πελάτες , παίχτες . Πως παιζόταν ; απλά, πολύ απλά , όπως ξέρουμε όλοι τα κέρματα έχουν δύo όψεις , απ' τη μια , συνήθως ένα πρόσωπο , και το λέγαμε " κορώνα " , κι' απ' την άλλη μια οποιαδήποτε παράσταση και γράμματα , τα " γράμματα " , ένας απ' τους παίχτες έκανε τη " μάνα " και οι υπόλοιποι πόνταραν , όποιο ποσό μπορούσαν , υπήρχε όμως , συνήθως , κάποιο όριο , στο ποντάρισμα , για να υπάρχει κάποιος έλεγχος , και τα χρήματα τα κρατούσε κάποιος κοινής εμπιστοσύνης , μάνας και παιχτών .
clip_image002
   Η μάνα λοιπόν , αφού τέλειωνε το ποντάρισμα , έστριβε τα νομίσματα , πετώντας τα ψηλά , κατά τέτοιο τρόπο ώστε και στην άνοδο , αλλά και την κάθοδο , να περιστρέφονται , όπως ακριβώς και όταν στρίβουμε ένα νόμισμα στο..κορώνα η γράμματα , όταν λοιπόν κι' οι δυο στριφτάρες είχαν κεφάλι , κορώνες δηλαδή , κέρδιζε η μάνα , κι' όταν έρχονταν γράμματα , κέρδιζαν οι παίχτες , όταν ερχόταν ένα κι' ένα , η μάνα επαναλάμβανε το στρίψιμο , μέχρι να ‘ρθει ή κορώνα ή γράμματα .
   Κατά το στρίψιμο , και πριν πέσουν οι στριφτάρες στο χώμα , μπορούσε , για διάφορους λόγους , να ακυρωθεί το στρίψιμο είτε απ' τη μάνα , είτε απ' τους παίχτες , κι' έφτανε γι'αυτό να φωνάξουν : “ κομμένη “ , κι' η ριξιά , θεωρούνταν άκυρη , βέβαια πολλές φορές , η επανάληψη του : “ κομμένη “ , δημιουργούσε μικροπροβλήματα και..μικροκαυγάδες , αλλά ήταν μια διαδικασία , κοινά αποδεκτή .
   Θα πρέπει , βέβαια , εδώ να τονίσουμε , πως γύρω-γύρω απ' τη μάνα , που έστριβε , οι..παίχτες-πελάτες , είχαν κάνει ένα κύκλο και...αδημονώντας να δουν την..έκβαση του αγώνα φώναζαν πολλά και..διάφορα , που μερικά δεν ..λέγονται , αλλά αυτό που επικρατούσε ήταν , φυσικά , το..Γ Ρ Α Μ Μ Α Τ Α Α Α Α , γιατί αυτό τους..βόλευε...
   Όταν λοιπόν έρχονταν κορώνες , η μάνα έπαιρνε όλα τα συγκεντρωμένα λεφτά , κάτι που βέβαια δεν άρεσε στο..κοινό , ενώ όταν έρχονταν γράμματα , ο κάθε παίχτης έπαιρνε το διπλάσιο ποσό απ' αυτό που είχε ποντάρει , και γινόταν σωστό...πανηγύρι , γρήγορο , απλό και...αποδοτικό παιχνίδι λοιπόν το στριφτό , και κυρίως προσιτό σε όλους , μια και μπορούσαν τα παιδιά να ποντάρουν και μικροποσά , που σημειωτέον , τις μέρες εκείνες , Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς , διέθεταν..κάποιο..χαρτζιλίκι , λόγω καλάντων , χαρτζιλίκι , που με το στριφτό , συνήθως , εξανεμιζόταν..γρήγορα .
   Το παιχνίδι γινόταν σε..απόμερα σημεία , σε μέρη που δεν φαίνονταν απ' το δρόμο , κυρίως στο γυμναστήριο του Γυμνασίου , αλλά και στις Λάκκες , και τον Ψαλά , βέβαια παρόμοιες..εκδηλώσεις είχαμε και στις γειτονιές , Γυφτομαχαλά , Βαρούσι , αλλά το..χοντρό , το δυνατό παιχνίδι , γινόταν στο Γυμνάσιο , και μη φαντασθείτε , πως στο ...άθλημα επιδίδονταν μόνο πιτσιρικάδες , όοχι βέβαια  , υπήρχαν και..παιδικά..τμήματα , και..μεγάλων , αλλά και...μεικτά , μικρών και μεγάλων .
   Βέβαια αυτό το παιχνίδι που ξεκίνησε σαν ένα παιχνίδι για το..καλό , που λέμε , και παιζόταν τις γιορτές , στην αρχή τουλάχιστον με..διασκεδαστική διάθεση , εξελίχθηκε , κυριολεκτικά , σε...μάστιγα , που διαρκούσε μάλιστα όλο , σχεδόν , το χρόνο , με όχι και τόσο ευχάριστα αποτελέσματα , για να μην πω τραγικά , μερικές φορές .
   Κι' επειδή οι διαστάσεις που πήρε , με τον καιρό , ήταν ..ανεξέλεγκτες , όπως , φυσικά , και τα..αποτελέσματα , οι τζογαδόροι και φανατικοί οπαδοί του στριφτού , όταν το πράγμα είχε πια παραγίνει και άρχισαν οι ενοχλήσεις , είτε απ' τις οικογένειές τους , είτε απ' την Αστυνομία , έλυσαν το ..πρόβλημά τους με την μεταφορά του..αγώνα εκτός ..έδρας , σε ερημικά μέρη εκτός Λιδορικίου , η σε άλλα χωριά , που δεν θα είχαν και την..παρενόχληση της Αστυνομίας .
   Κάποια περίοδο μάλιστα , θυμάμαι , το πρόβλημα είχε γίνει , πια , κοινωνική..μάστιγα και η..Αστυνομική..επιτήρηση..έντονη , οι παθιασμένοι..παίχτες , λοιπόν , πήγαιναν να παίξουν έξω απ' το..Γαλαξίδι , σε ένα ερημοκλήσι , όπου και γινόταν πραγματική...σφαγή , μέχρι βέβαια που μαθεύτηκε το..στέκι , και πάρθηκαν τα κατάλληλα μέτρα , προς ..σωτηρίαν πολλών..Λιδορικιωτών οικογενειαρχών....
   Με τα χρόνια , ατόνησε το..δραχμοφάγο αυτό..έθιμο , προς μεγάλην ανακούφισιν των..πασχουσών..οικογενειών , που ήταν..αρκετές , πολλοί , απ' τους...φανατικούς , έφυγαν απ' το χωριό , και άλλοι έφυγαν απ' τη ζωή , ας είναι αναπαυμένοι , τώρα δεν ξέρω αν εξακολουθεί να υπάρχει το..έθιμο αυτό , κι' αν υπάρχει πόσο..χρόνο διαρκεί , πάντως για πολλά-πολλά χρόνια ήταν αναπόσπαστο ..κομμάτι της....Λιδορικιώτικης ζωής . Βέβαια αυτό δεν σημαίνει πως..εξέλιπεν..ολοσχερώς ο..τζόγος , αλλοίμονο , απλώς υπάρχει με άλλα...ονόματα , Θανάσης..Βαγγέλης ή....δεν ξέρω πως.....και παίζεται και με την άδεια της...Αστυνομίας , όπως λέμε....σε στεγασμένους...χώρους ....
  Μια  και  μπήκαμε  όμως  στο  χώρο  του  τζόγου , να  θυμίσουμε πως  εκτός απ’ το  στριφτό τις  “ άγιες  μέρες  των  γιορτάδων “ οι  χωριανοί  μας , όχι  όλοι  βέβαια , επιδίδονταν και  σε  άλλα  ευγενή..αθλήματα , τριάντα  ένα , σβούρα , τράπουλα και  κάποιες  φορές , τον “ τούρτουλα “ όταν  τύχαινε  τέτοιες  μέρες  να  είναι  στο χωριό  μας .
  Διαβάστε  παρακάτω , μία  περικοπή  από  παλιότερο σχετικό δημοσίευμα έτσι  για  να..ενημερωθείτε  σωστά περί..” τούρτουλα “ …

…. “ Τα τελευταία χρόνια , της όμορφης εποχής , έκανε , θυμάμαι , την εμφάνισή του κι ο...Τούρτουλας , τι ήταν ο Τούρτουλας ; μα φυσικά...ρουλέτα , ναι μια..περίεργη , ιδιοκατασκευή , με ένα εξ' ίσου...περίεργο τύπο , που την είχε , ένας Πειραιώτης , έτσι έλεγε , μάγκας , με την περίεργη τραγιάσκα του , το καλοπεριποιημένο μουστακάκι του , καλογυαλισμένο , στενό  , παπούτσι , με μυτερό και λίγο ψηλό τακουνάκι , λαδωμένο μαλλί και φυσικά κουστουμάκι , στη...μέγκλα , έστηνε τον...Τούρτουλα , μπροστά στην ταβέρνα του Κώστα Αναγνωστόπουλου ( Κοτίνου ) εκεί που ήταν το Φαρμακείο του Λάζαρου , κι' άρχιζε το...πανηγύρι , μαζευόταν η μαρίδα , αλλά και οι..μεγαλύτεροι φανατικοί του τζόγου , και άρχιζε το παιχνίδι .
   Ο τούρτουλας λοιπόν ,  ήταν ένα μακρόστενο τραπέζι , που στην κορυφή του είχε ένα κουτί , θα μπορούσαμε να πούμε , απ' όπου κυλούσε ένα περίεργο μεγάλο ζάρι που είχε επάνω νούμερα , ο... γκρουπιέρης άφηνε τον τούρτουλα να πέσει με φόρα φωνάζοντας : έεεεπεσεεεε ο τούρτουλααας ..., το ζάρι κυλούσε πάνω στο τραπέζι που είχε γραμμένα διάφορα νούμερα , κάτι σαν ρουλέτα , μόνο που δεν ήταν στρογγυλή αλλά μακρόστενη , παραλληλόγραμμη , οι παίχτες είχαν ποντάρει πάνω στα νούμερα του τραπεζιού κι' όπου σταματούσε το ζάρι αυτό το νούμερο κέρδιζε , και φυσικά χαμένοι ήταν πάντα οι παίχτες .
   Τούρτουλα όμως , είχε  φτιάξει και  ο σχωρεμένος  ο Βαγγέλας , που είχε την  ταβέρνα στο  ισόγειο  του  Αντριτσαίϊκου στη Βαθειά , και  μ’αυτόν  “ ψυχαγωγούσε “ μικρούς  και  μεγάλους  τζογαδόρους , κυρίως  στα  πανηγύρια  , αλλά  και στο  χωριό μας  που  και  που . Τον  φόρτωνε  στο  αμάξι  του  και  γύρναγε  όλα  σχεδόν  τα  πανηγύρια  της  περιοχής  και  όχι μόνον..
   Κάπως  έτσι  λοιπόν  ήταν  τα  Λιδορικιώτικα  Χριστούγεννα προπολεμικά  και  μεταπολεμικά .


    Καλό σας  βράδυ  ΚΑΛΕΣ  ΓΙΟΡΤΕΣ…….Κ.Κ.-

  ΠΗΓΉ     www.lidoriki.com

polidorikiou-sima