Δευτέρα 30 Νοεμβρίου 2009

ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ : ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ

  

   Ο Δεκέμβριος είναι ο δωδέκατος και τελευταίος μήνας του ηλιακού μας έτους, αλλά ο δέκατος μήνας, όπως το λέει και το όνομά του (εκ του λατινικού decem = δέκα), από την πρωτοχρονιά της 1ης Μαρτίου, όταν το έτος των Ρωμαίων ήταν δεκάμηνο.
   Στο Αττικό αρχαιοελληνικό ημερολόγιο ήταν ο έβδομος μήνας και ονομαζόταν «Ποσειδεών» ή «Ποσειδών» (16 Δεκ. – 15 Ιαν.), προς τιμήν του θεού της θάλασσας Ποσειδώνα. Αυτόν τον μήνα σύμφωνα με τις δοξασίες των Αρχαίων Αθηναίων, ο Ποσειδώνας με την Τρίαινά του, το σύμβολο της δυνάμεως και εξουσίας, συντάρασσε τις θάλασσες και προκαλούσε μεγάλες τρικυμίες όταν θύμωνε μαζί τους' γεγονός που φοβούνταν ιδιαίτερα για τα ταξίδια τους οι ναυτικοί.
   Ως προς την πλευρά της αυστηρότητας ο Ποσειδών μπορεί να συσχετιστεί ως θαλασσινός θεός –προστάτης της θάλασσας– με τον δικό μας Άγιο Νικόλαο, ο οποίος τον αντικατέστησε στην πίστη του λαού. Οι Χριστιανοί ναυτικοί μας θεωρούν ότι οι δύσκολες ώρες της θάλασσας οφείλονται στον θυμωμένο άγιο Νικόλαο που είναι αγριεμένος μαζί τους. Για να τον εξευμενίσουν ρίχνουν στα τρικυμισμένα νερά λάδι από το καντήλι του Αγίου, κόλλυβα από αυτά που στέλνουν στην εκκλησία την ημέρα της γιορτής του, ψίχουλα, άρτο ή και μια μικρή εικόνα του. Τα σκορπούν στη θάλασσα και λέγουν: «Αϊ Νικόλα μου, και πάψε την οργή σου!»
   Μία «σύγχρονη» ναυτική παράδοση για τον Αϊ Νικόλα τον Κυβερνήτη απ’τη θαλασσινή Μάνη:
   «Τα καράβια και τα καϊκια, στα παλιά χρόνια, ταξίδευαν χωρίς τιμόνι (μόνο σε γαληνεμένη θάλασσα). Τη συγκοινωνία από το Διακόφτι στα Βάτικα, απέναντι, την έκανε ένας περάτης, άγνωστος, που δεν ήταν ντόπιος. Κάθε φορά όμως που σηκωνόταν τρικυμία (πολύ συχνά), το καράβι, χωρίς τιμόνι, τσακιζόταν στους βράχους και οι άνθρωποι πνίγονταν. Ο περάτης όμως δεν πάθαινε τίποτε και κάθε φορά παρουσιαζόταν με νέο καράβι. Ήταν δαίμονας που χαιρόταν για το κακό των ανθρώπων. Ώσπου κάποτε μπήκε επιβάτης και ένας γεράκος, με άσπρα μαλλιά και γένια. Κρατούσε και στο χέρι του ένα παράξενο ξύλο, που πλάταινε προς τα κάτω. Το καΐκι συνάντησε πάλι τρικυμία, οπότε ο γεράκος τρέχει και στερεώνει το ξύλο του στο πίσω μέρος, το κρατάει γερά (ήταν το πρώτο τιμόνι) και κυβέρνησε το πλοίο, ώστε να μην τσακιστεί στα βράχια. Οι άνθρωποι σώθηκαν, κι ο περάτης, από το κακό του εξαφανίστηκε. Την ίδια ώρα εξαφανίστηκε κι ο γεράκος, που ήταν ο άγιος Νικόλαος και νίκησε το δαίμονα, μαθαίνοντας και στους ναυτικούς το τιμόνι.»
   Τα δημώδη ονόματα του Δεκεμβρίου είναι: Δεκέ(μ)βρης ή Δεκέμηρης, Γιορτινός (λόγω των πολλών εορτών), Αϊ-Νικολιάτης, Χριστουγεννιάτης, Χριστουγεννάς, Χιονιάς, Ασπρομηνάς κλπ.
Στη ζωή των Ελλήνων αγροτών τρεις είναι οι εμπειρίες που προεξάρχουν: το κρύο, το τέλος της σποράς, και η μείωση του φωτός.
   Το κρύο συνδέεται με τρεις κυρίως γιορτές στην αρχή του Δεκέμβρη: της Αγίας Βαρβάρας (4), του Αγίου Σάββα (5) και του Αγίου Νικολάου (6) –τα λεγόμενα Νικολοβάρβαρα. Οι παροιμίες λένε: «Βαρβάρα βαρβαρώνει (το κρύο), αϊ Σάββας σαβανώνει, αϊ Νικόλας παραχώνει», «Αγία Βαρβάρα γέννησε (το χιόνι), άη Σάββας το δέχτει κι άη Νικόλας έτρεξε να πάει να το δαφτίσει (το βάφτισε χιόνι)».
   Αλλά και για τη χρονική εγγύτητα των τριών εορτών λέγεται:
«Αγια Βαρβάρα μίλησε και Σάββας αποκρίθει κι Αγιονικόλας έτρεξε να πάει να λειτουργήσει».
   Οι γεωργοί θέλουν να ευχαριστήσουν τα ζώα τους (βόδια, άλογα) για τη βοήθεια που τους προσέφεραν στη σπορά και γι’αυτό τα γιορτάζουν στις 18 Δεκεμβρίου, του Αγίου Μοδέστου (στο συναξάρι του αναφέρεται ότι ανέστησε πολλά ζώα). Οι ζευγάδες ράντιζαν με τον αγιασμό τα σπαρμένα χωράφια, έριχναν κόλλυβα στη γη και τάιζαν τα ζώα τους μ’αυτά, αλλά και με άρτο (ύψωμα).
   Ο Δεκέμβριος έχει τις μεγαλύτερες νύχτες. «Του Δεκέμβρη η μέρα, καλημέρα – καλησπέρα», λέει μια παροιμία. Ο Ήλιος έχει τώρα τη μεγαλύτερη απόκλιση νότια του ισημερινού, με αποτέλεσμα το βόρειο ημισφαίριο να φωτίζεται πολύ λιγότερο από το νότιο. Από τις 22 Δεκεμβρίου (μετά το χειμερινό ηλιοστάσιο), η απόκλιση αρχίζει να λιγοστεύει, οπότε στο βόρειο ημισφαίριο η μέρα μεγαλώνει. Με το Ιουλιανό ημερολόγιο, το χειμερινό ηλιοστάσιο έπεφτε το 19ο αιώνα στις 9 Δεκεμβρίου (Αγ. Άννας). Παρετυμολογώντας, λοιπόν, το όνομα του Αγίου Σπυρίδων (12) έλεγαν: «Απ’του αγίου Σπυρίδωνα μεγαλώνει η μέρα κατά ένα σπυρί». Και στις 19 παραμονή του Αγ. Ιγνατίου, που η αύξηση του φωτός ήταν πια σημαντική, έλεγαν: «αύριο είναι ο άγιος Αγνάντιος' αγναντεύει ο ήλιος προς το καλοκαίρι».
   Οι ευχές όλη τη διάρκεια του Δεκεμβρίου κυριαρχούν και καθορίζουν τόσο τις άφθονες εορτές του μήνα, όπως του Αγίου Ελευθερίου (15) και του Αγίου Διονυσίου (17) όσο και τα επικείμενα Χριστούγεννα (25), την πρώτη μέρα του Δωδεκαημέρου*, καθώς και τη διαβατήρια ώρα της μεταβάσεως στον καινούργιο χρόνο.

 

  Σ  υ  ν  ε  χ  ί  ζ  ε  τ  α  ι  ……..

TA ΛΙΔΟΡΙΚΙΩΤΙΚΑ ΓΙΟΡΤΙΝΑ ΓΛΥΚΙΣΜΑΤΑ .



Πολλοί φίλοι , μας ρωτούν γιατί στα στα Λιδορικιώτικα γλυκά των...γιορτάδων δεν αναφέρουμε τα μελομακάρονα , είναι πολύ απλό αγαπημένοι μου φίλοι , γιατί τα μελομακάρονα δεν υπήρχαν στο..Λιδορικιώτικο , και όχι μόνο , γλυκο...λόγιο .Είναι ...ξενόφερτο , γιά την περιοχή μας , γλυκό με ..προσφυγική , μάλλον , καταγωγή , που μπήκε στη ζωή μας κι' έμεινε .

image

Τα βασικά Λιδορικιώτικα γλυκά , είδικά των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς , ήταν και , πιστεύω εξακολουθούν να , είναι ο Μπακλαβάς , με καρύδι η μύγδαλο , οι κουραμπιέδες και...δευτερότερο η ..ρυζοριβανή .

image

Μπακλαβάς …πολύφυλλος και..καλογεμισμένος !!!

Ο ..βασιλιάς πάντως ήταν ο μπακλαβάς , με πολλά φύλλα , ανοιγμένα στο χέρι φυσικά , μπόλικη ...γέμιση και λίγο αγνό γίδινο βουτυράκι , ήταν...Θεός , το ίδιο και οι κουραμπιέδες , με τα.. μυγδαλάκια τους και το φρέσκο γίδινο βούτυρο , να ...λειώνουν στο..στόμα , όπως έλεγαν οι μανάδες μας , αυτό ήταν το...τεστ..ποιότητας και..γεύσης …

image

Παραδοσιακός σπιτικός χαλβάς , με αλεύρι η..σιμιγδάλι .

Τα μελομακάρονα , μπήκαν σιγά-σιγά στη ζωή μας , απ' τους Αθηναίους , που έφερναν στις γιορτές όταν έρχονταν , και φυσικά οι χωριανές μας κυρίες πήραν τη συνταγή και άρχισε η..παραγωγή . Πάντως προσωπικά , θυμάμαι , λόγω και..ειδικότητας , πως μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του 60 , που είχαμε το ζαχαροπλαστείο στ' Αλωνάκι , τα μελομακάρονα ήταν..άγνωστο είδος , και δεν θα μπορούσε να είναι γιατί όπως είπαμε , είναι γλυκό Μικρασιάτικο .

image

Πέρα όμως απ' τα..κύρια γλυκά , υπήρχαν και τα..επικουρικά , στα οποία εκτός απ' τη ρυζοριβανή , περιλαμβάνονταν και τα..λουκουμάκια , τα φοντανάκια , τα σοκολατάκια αλλά και τα..τυλιχτά , όπως τα λέγαμε , του ζαχαροπλαστείου , ακόμα οι νοικοκυρές , σπάνια όμως , έφτιαχναν και κανταίφι και αργότερα και γαλακτομπούρεκο , βέβαια δεν πρέπει να ξεχάσουμε και το..χαλβά , τον κλασσικό χαλβά , με λάδι , αλεύρι η σιμιγδάλι , που τον λέγανε και μαλαχόζι , και σ' όλα αυτά προσθέστε και τις..τηγανήτες , που ήταν και πολύ νόστιμες αλλά και...εύκολες .

image

Το..κερασάκι , που πάει..παντού …

image

..Λαχταριστό..βύσινο !!

image

Συκαλάκι , σπιτικό..

Τέλος θα πρέπει να θυμίσουμε πως οι νοικοκυράδες , φρόντιζαν να φτιάξουν , την κατάλληλη εποχή , και τα γλυκά του κουταλιού , κεράσι , βύσσινο , σύκο , κυδώνι , σταφύλι , κ.α , γιά να φιλεύουν τους επισκέπτες , ακολουθώντας την..παράδοση....

Βέβαια , τον παλιό καλό..καιρό , θα πρέπει να θυμίσουμε και να τονίσουμε , βεβαίως..βεβαίως , πως και το..όλον διαδικαστικόν , του φιλέματος και της εν γένει..περιποίησης του επισκέπτη , του μουσαφίρη , είχε άλλη ..ομορφιά , άλλη ..επισημότητα , άλλη…ζεστασιά , γιατί , κακά τα ψέματα , είναι άλλο να σου φέρνει η ..νοικοκυρά , το βαζάκι με το..γλυκό της , το..χειροποίητο , το..μοσχοφκιαγμένο , και το κουταλάκι σου , να πάρεις όσο θες , με το δροσερό νεράκι σου , στις κεντητές ..πετσέτες , κι’ άλλο , να σου..βάζουν μροστά σου , ένα δίσκο με ..τυλιχτά , του..μαγαζιού , που μπορείς με ένα ..ευρώπουλο να φας και στο..ζαχαροπλαστείο…

…Άλλα..έθιμα , άλλοι..καιροί , και κυρίως , άλλοι..άνθρωποι…

image

Κυδώνι , το..αξεπέραστο !!

Πολλά , πάρα πολλά , έχουν αλλάξει , στη Λιδορικιώτικη ζωή , πολλά..ξένα στοιχεία έχουν μπει στη ζωή μας , χωρίς όμως αυτό καθ' αυτό , να είναι κακό , δηλαδή να προσθέτουμε νέα στοιχεία στην ζωή μας , όχι αυτό δεν είναι κακό , το κακό είναι ότι...ξενομανίας ένεκεν διαγράφουμε βασικά στοιχεία της δικής μας ..ζωής , παριστάνοντας...κάποιους..άλλους που δεν είμαστε..

Ξέρετε τι σημαίνει ..διαγραφή της παράδοσης ; Διαγραφή των..εθίμων μας ; Απλά ..απλά , διαγραφή του..παρελθόντος μας ..

Καλό σας βράδυ , να είστε όλοι καλά……Κ

ENA YΠΕΡΟΧΟ..ΤΑΞΕΙΔΙ ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ…

 

   Είναι το πρώτο μας ημερολόγιο , αγαπημένοι μας φίλοι , ένα νοσταλγικό .φιλμ νουάρ , ένα.. ντοκυμαντέρ συγκινητικό , που ..ανασταίνει κομμάτια , άλλα..ξεχασμένα , κι’ άλλα πρωτόγνωρα , της ονειρεμένης παλιάς Λιδορικιώτικης ζωής ..

   Μέσα στην επόμενη εβδομάδα , θα είναι στη διάθεση όλων , και βέβαια , θα σας ενημερώσουμε γιά τα σημεία , απ’ τα οποία μπορείτε να το προμηθευτείτε , το θέμα του , αν είναι ..μπορετό να..ειπωθεί αυτό  , “  …ΠΑΛΙΕΣ  ΑΣΠΡΟΜΑΥΡΕΣ  ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ …” , και είναι η πρώτη προσπάθεια , από μιά σειρά πολλών που θ’ ακολουθήσουν , γιά να ξαναφέρουμε την πολιτιστική , και όχι μόνο , ζωή του χωριού μας , στη ..θέση που της πρέπει ..

   Πολλά , πάρα πολλά , θέματα , της Λιδορικιώτικης πραγματικότητας , πρέπει κάποτε να μπουν στη..σωστή τους θέση , και κυρίως με το..σωστό τρόπο , μαγικό..ραβδάκι , δυστυχώς , δεν ..υπάρχει , γι’ αυτό όλοι πρέπει να βοηθήσουμε προς αυτή την κατεύθυνση , να περισώσουμε , δηλαδή , ό,τι μπορούμε , κι’ ό,τι φυσικά ..απόμεινε , πριν χάσουμε ..τελείως την ταυτότητά μας , γιατί κι’ ο κίνδυνος αυτός , είναι..υπαρκτός ..

   Λίγη υπομονή , λοιπόν , και θέλουμε τις “ ειλικρινεις “ απόψεις σας , καλόπιστη..κριτική , και φυσικά , παρατηρήσεις , υποδείξεις και..συμβουλές , γιατί δεν είμαστε..” άσφαλτοι “ , που θα ‘λεγε και..διακεκριμένη..αοιδός μας …

                           Καλό  σας  βράδυ

polidorikiou-sima

ΜΠΡΑΒΟ ΤΟΥΣ !!!

 

   Τα Λιδορικιωτόπουλα , πάλι μας γέμισαν περηφάνεια , χαρά και..συγκίνηση , τρία κορίτσια του Λυκέιου μας , η Ασπασία Αναγνωστοπούλου , η  Λένα Μποβιάτση και η Χριστίνα Νάκου , επελέγησαν , βάσει των επιδόσεών τους , σε ξένη γλώσσα και έκθεση , να κάνουν ένα τριήμερο ταξείδι στο Στρασβούργο , παρακολουθώντας συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου .

    Το ταξείδι αυτό , πληρωμένο απ’ την Ε.Ε , γίνεται στα πλαίσια του προγράμματος Euroscola , και το αποτέλεσμα είναι , βεβαίως , ιδιάιτερα τιμητικό , γιά το χωριό μας , την Πατρίδα μας , το σχολείο μας , τους γονείς των παιδιών και φυσικά γιά τα ίδια τα παιδιά ..βέβαια , κάποι κομάτι..απ’ την τιμή , παίρνουμε όλοι οι χωριανοί τους ..καθώς και ο Όμιλός μας , της μπάντας του οποίου , τα δυό απ’ τα κορίτσια είναι..μέλη , η Ασπασία Αναγνωστοπούλου και η Χριστίνα Νάκου , η Λένα δεν ξέρουμε πως , αλλά μας…ξέφυγε ..

   Όλοι οι Λιδορικιώτες , νοιώθουμε περήφανοι γιά την επιτυχία αυτή , των παιδιών μας , και οι άνθρωποι του Π.Ο.Λ , ακόμα περισσότερο , και τους ευχόμαστε από βάθους ..καρδίας , να έχουν στη ζωή τους  ΠΑΝΤΑ  ΕΠΙΤΥΧΙΕΣ , καί να είναι ΠΑΝΤΑ  ΧΑΡΟΥΜΕΝΕΣ , ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΕΣ , ΥΓΙΕΙΣ ΚΑΙ…ΚΑΛΟΤΥΧΕΣ  !!!

                    polidorikiou-sima

Κυριακή 29 Νοεμβρίου 2009

XΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΝΕ..ΧΟΙΡΙΝΟ ΚΑΙ..ΚΟΡΩΝΑ – ΓΡΑΜΜΑΤΑ !!!

 
 

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ...

 

   Όσο πλησιάζουν οι " γιορτάδες ", αυτός ο..έρμος ο νους , χαζο..σεργιανάει όλο και προς τα ..πίσω , βασανίζοντάς μας..γλυκά..γλυκά , κι' εκείνη η περίεργη ..ανατριχίλα ..βολτάρει , πάνω-κάτω , στη ραχοκοκκαλιά , κι' ο κόμπος στο λαιμό...άλλο βάσανο κι' αυτό , και όλα ..κολλημένα στον παλιό..καλό καιρό...

   Ας δούμε όμως πως ..έννοιωθε , τέτοιες μέρες , ο αξέχαστος Λιδορικιώτης , και αγαπημένος φίλος , Αλέκος Κωστάκης , ο ...Καφτανιαλέκος μας ...το κομμάτι δημοσιεύτηκε στο " ΛΙΔΩΡΙΚΙ " του Γιώργου Καψάλη , αριθ.φύλλου 12 , το Νοέμβριο 1982 .

     Χ Ρ Ι Σ Τ Ο Υ Γ Ε Ν Ν Α     Μ Ε    Χ Ο Ι Ρ Ι Ν Ο    Κ Α Ι  ..

               "  Κ Ο Ρ Ω Ν Α  -   Γ Ρ Α Μ Μ Α Τ Α "...

   " Δεν ξέρω αν εμείς οι παλιότεροι Λιδωρικιώτες είμαστε αθεράπευτα ρομαντικοί κι' όλα τα περασμένα , συγκρίνοντάς τα με τα σημερινά , τα βλέπουμε πάντα καλύτερα και ..ποιητικότερα .

   Ίσως η " φευγάτη νιότη μας ' , ίσως τ' απόσκια της ζωής , που ήδη γέρνουν στην αυλή μας ( μ' όλα τα σύνδρομά τους , π' ανάθεμά τα ) να μας κάνουν να βλέπουμε με μάτι νοσταλγικό τα περασμένα και ιδιαίτερα ετούτες τις άγιες μέρες της χριστιανοσύνης .

   Κι' η έρμη και χιλιοδαρμένη ψυχή βυθίζεται στο πέλαγος των αναμνήσεων και γεμίζει από μιά ανάλαφρη και γλυκόπικρη νοσταλγική θλίψη καθώς αναθυμάται : Τότε που όλοι - μικροί μεγάλοι - περίμεναν με πραγματική λαχτάρα κι' ένταση ψυχής τα Χριστούγεννα . Όχι τυπικά κι' από συνήθεια , όπως γίνεται σήμερα , που οι περισσότεροι τα βλέπουν σαν διακοπές και τίποτε περισσότερο . Δεν υπάρχει πλέον εκείνη η ..μυστηριακή οικογενειακή ατμόσφαιρα , που συγκέντρωνε στο τραπ'εζι της " φαμελιάς " - όπως λέει κι' ο Παλαμάς - όλους , ακόμα κι' εκείνους που βρίσκονταν στα πέρατα της γης , που πάσχιζαν κι' έκαναν τ' αδύνατα δυνατά να βρεθούν ο ένας κοντά στον άλλο , κάτω απ' το βλέμμα και τη σκιά των " εφέστιων " θεών .

   Τώρα , όλοι σκορπάνε σαν του " λαγού τα παιδιά " , άλλοι ..ρεβεγιονάρουν στη ρόδο , άλλοι γιορτάζουν - αν υποθέσουμε πως γιορτάζουν - στας ..Ευρώπας η κάνοντας σκι στις όμορφες χώρες με οργανωμένα ταξίδια κι' έτσι το " μάγο της Βηθλεέμ αστέρι  " με το μυστηριακό του φως , έχει αντικατασταθεί με τα εκτυφλωτικά φώτα των κοσμοπολίτικων κέντρων , εσωτερικού και εξωτερικού .

                                 4   

   Από τ' Άη Φιλίππου και δώθε , άρχιζε η νηστεία , κι' όσο ζύγωναν οι μέρες ως τα Χριστούγεννα , τα πάντα βρόσκονταν σ' εγρήγορση , Οι ξενητεμένοι έστελναν τα τσέκια τους και τις επιταγές τους η όριζαν πότε θα 'ρχονταν στο χωριό . Οι νοικοκυράδες ασπρίζανε και συγυρίζανε τα σπίτια , οι άντρες έκαναν κουμάντο γιά τα " χρειαζούμενα " και τα παιδιά κλείνανε την παρέα τους γιά τα κάλαντα κι ετοίμαζαν τις χάλκινες " στριφτάρες " τους γιά το στριφτό . (Ήταν χάλκινα νομίσματα , Ελληνικά , του Όθωνα , του Γεωργίου του Α' , Ουγγαρέζικα , Ιταλικά ( ..μούσες , απ' το μούσι του Βίκτωρα Εμμανουήλ ) και.." αργεντινούσες " . Τις λιμάριζαν γιά να ..φέρνουν πάντα κορώνα , κι όχι " τσέλι " , δηλαδή  γραμματσέλι , που έχανες αν έφερνες .

   Χαράματα της παραμονής , τα παιδιά δυό-δυό , η και περισσότερα , ξεχύνονταν από πόρτα σε πόρτα , γιά τα΄κάλαντα . Τα 'λεγαν " καλήμερα " , από ένα βιβλιαράκι της δραχμής , που τ' αγόραζαν από τον Μπήλιο κι είχε μέσα τα κάλαντα απ' όλη την Ελλάδα . Δεν έλεγαν τα γνωστά " καλήν εσπέραν άρχοντες κλπ " , αλλά τα ποιμενικά , τα τσοπάνικα " Χριστούγεννα - πρωτούγεννα " .

   Κι αυτά , βέβαια , φάλτσα , ξερά , χωρίς τη συνοδεία μουσικών οργάνων , καραβιών κλπ , και στα γρήγορα , γιά να προλάβουν όλα τα σπίτια , ιδίως τα " πλουσιόσπιτα ". Και τα πενηνταράκια έπεφταν και που και που και κάνα..φραγκοδίφραγκο .

 

[kalada1.jpg]

    Γιά την ιστορία , ο πρώτος που χρησιμοποίησε έγχρωμο καραβάκι ήταν ο Γ.Καραχάλιος ( Φιλόσοφος ) , κι' ένας ψαράς , ο μπάρμπα Γιάννης , ο ξυπόλυτος , που όταν φώναζε ακουγόταν ως την Πενταγιού , και που κανένας ποτέ δεν έμαθε την καταγωγή του , ούτε και ποιό ..καράβι τον άδειασε στο Λιδορίκι . Κι' όπως 'ηρθε , το ίδιο κι' έφυγε , " μονάτος " και μυστηριώδης ψαράς , ομπρελάς , καρεκλάς , κλουβάς , πολυτεχνίτης κι' ερμοσπίτης , που λένε .

   Κάποτε δυό χωριανοί μας - πολύ παλιότεροι από μένα -ήταν φαίνεται κουμπούρες στα γράμματα και , θέλοντας να πρωτοτυπήσουν , αποφάσισαν να πουν τα συριανά απ' το βιβλιαράκι . Κι ενώ εμείς , σύμφωνα με τα δικά μας κάλαντα , ζητούσαμε γιά πληρωμή μας " ένα ζευγάρι κότες " , αυτοί -κατά το βιβλίο - ζητούσαν " ισπανικά και γαλλικά , βενέτικα ..φλωρία ! ". Αλλά αντί να διαβάζουν σωστά , διάβαζαν " σπανίκα λαι..γαλίκα ", μ' αποτέλεσμα να μείνει η γαλλίκα ( μεγάλο κοφίνι ) σαν παρατσούκλη του ενός .

   Το προιόν των καλάντων , 5-10 δραχμές - θησαυρός γιά τα παιδιά εκείνης της εποχής - ξοδευόταν σε κοκοτάκια από το Ζήσιμο , σε καραμούζες , μπαλόνια , γλυκά , κόλλες αεροστάτου και στο στριφτό στ' αλώνια . Κι' άκουγες φωνές : " Τσέλι κι άλλοοοοο ", " ρίξτες φρούζες ρε , αλλοιώς κομμένες " , " κορόνα κι' άλλη ". Και τα πενηνταράκια άλλαζαν , ως το βράδυ , συνέχεια χέρια , και ο Ψαλάς , τ' Αρπάλη , του Κανδρή και του Ζώη τ' αλώνια γνώριζαν δόξες από το παιδομάνι .

   Την παραμονή ακόμα , όλοι - όσοι είχαν - έσφαζαν το γουρούνι ( του...γρούν' τ'ς ) . Τα περισσότερα σπίτια έτρεφαν από ένα , που τ' αγόραζαν μικρά π' τους Πενταορίτες , το Μάρτη συνήθως . Ήταν τα λεγόμενα .." σγατζογούρουνα " , που δε σήκωναν βάρος , όπως τα μπουλντόγκ , και σπάνια ξεπερνούσαν τις 100 οκάδες , τα τάιζαν μ' ό,τι περίσσευε - αν υποτεθεί ότι περίσσευε - απ' το τραπέζι , με πίτουρα , λιοκόκι , σαπιοκαλάμποκο , βελάγκι , σαπιοκολόκυθα , κ.α .τέτοια , μα η καλύτερη τροφή τους ήταν το αίμα .

 

   Τότες , όλοι οι χασάπηδες , είχαν το..σφαγείο τους έξω απ' το...μαγαζί τους . Δεν υπήρχε τουρισμός και ..τέτοια , σφάζανε το ζώο εκεί μπροστά , να βλέπει ο κόσμος , κι' είχαν μιά σκαφούλα να μαζεύει το αίμα . Το αίμα αυτό , πάγωνε , έπηζε κι΄' ήταν σα συκώτι . Πετούσαν μέσα σ' αυτό και τ' άχρηστο..κωλάντερο - λιχουδιά γιά το θρεφτάρι γουρούνι - κι οι διάφοροι .. " χοιροτρόφοι " το 'παιρναν με ντενεκέδες , ακι τάιζαν τα γουρούνια τους .

   Κατά τις 9 με 10 το πρωί , άρχιζε η ομαδική σφαγή των χοίρων και γινόταν ..χαλασμός , απ' τα γουίσματά τους . Ειδικοί σφάχτες γύριζαν , από σπίτι σε σπίτι , γιά τη σφαγή , που δεν ήταν και εύκολη δουλειά . Γινόταν ως επί το πλείστον , με μακριά ξιφολόγχη - καλύτερη γι' αυτή τη δουλειά ήταν η Βουλγάρικη - γιατί , λόγω του λίπους το συνηθισμένο μαχαίρι , δεν έφτανε εύκολα ως την καρδιά του ζώου . Μετά τη σφαγή του ζώου , η νοικοκυρά έβαζε στο στόμα του σφαγμένου ζώου , ένα λεμόνι και δίπλα έκαιγαν , πάνω σ' ένα κεραμίδι με κάρβουνα λίγο λιβάνι . Αυτό , πιστεύω , ότι κρατάει κατευθείαν απ' την ειδολολατρική αρχαιότητα και δείχνει την αδιάσπαστη ενότητα της φυλής μας .

 
 

Προπολεμικό Λιδορίκι .

 Προπολεμικό Λιδορίκι , φωτογραφία βγαλμένη κάπου απ' το νεκροταφείο ..

   Απ' το γουρούνι δεν πετούσαν τίποτα . Το κρέας , γινόταν  " σύγλινο " και λουκάνικα μυρωδάτα , το λίπος , ίσα με δυό τενεκέδες , τρωγόταν όλο το χρόνο ( ακόμα και τα κατάλοιπά του ) , οι " τσιγαρήθρες " τρώγονταν ωμές η έμπαιναν στον τραχανά , τα εντόσθιά του , γίνονταν πεντανόστιμες  " ματιές " στη γάστρα , και το δέρμα του , " γουρνοτσάρουχα ". Ακόμα κι΄η " κατουρήθρα " του , γινόταν καπνοσακούλα η μπάλα γιά τα παιδιά ! Πόσα λοιπόν δεν έδινε το φουκαριάρικο το γουρούνι τότε στη φτώχεια ! Και πόσες τρύπες δεν βούλωνε...

   Ανήμερα , όλοι , με την πρώτη καμπάνα , μέσα στα βαθιά μεσάνυχτα , τραβούσαν γιά την εκκλησία , άκουγαν μ' αληθινή κατάνυξη τη θεία λειτουργία , και γυρίζοντας στα σπίτια , στρώνονταν στο φαγοπότι , πλούσιοι και φτωχοί . Όσοι είχαν γουρούνι έδιναν λίγο κρέας και στους φτωχούς που δεν είχαν . Κι' αυτό το γράφω υπεύθυνα : ποτέ δεν άφησαν οι " έχοντες " Λιδορικιώτες τους φτωχούς του χωριού χωρίς κρέας . Ναι , υπήρχε αλληλεγγύη . Θυμάμαι , το 1940 , που η νεολαία του χωριού μας , μάζεψε 2 μεγάλα κοφίνια κρέας , χριστόψωμα , τυριά , αυγά και τσιγάρα γιά 100 Ιταλούς αιχμαλώτους , που τους είχαν φέρει στο σχολείο , να μη τους αφήσουμε - χρονιάρα μέρα - έστω κι' αν ήταν εχθροί μας .

   Και το " Χριστουγεννιάτικο της φαμελιάς τραπέζι " στρωνόταν πλούσιο . Όλη η φαμελιά συγκεντρωμένη , περίμενε τον γεροντότερο να κάνει την αρχή . Έπαιρνε εκείνος το Χριστόψωμο , που 'χε πάνω του κεντημένο ένα σταυρό και γύρω-γύρω στρογγυλά εξογκώματα , τα λεγόμενα " αρνάκια " , γύριζε προς τα εικονίσματα , έκανε το σταυρό του , έβαζε το ψωμί πάνω στο κεφάλι του και το πίεζε να κοπεί στα δύο . Αν η δεξιά μεριά κοβόταν μεγαλύτερη , σήμαινε πως θα 'χουμε πολύ στάρι , αν η αριστερή , θα 'χαμε καλαμπόκι . Ύστερα μ' ευχές και..γλυκοκουβεντιάσματα το 'ριχναν όλοι στο φαγητό , αγαπημένοι , αδελφωμένοι και μονοιασμένοι ...

   Τ' απόγευμα , βούιζαν όλα τα σπίτια κι' όλα τα σοκάκια από φωνές και τραγούδια . Τραγουδούσε τότε ο κόσμος . Στις 12 ταβέρνες του χωριού , με στιφτόκρασο , έστω , το.." γαργάριζαν " , ο Κλωσσοκώστας , ο Τάλτας , ο Διονονίκος , ο Θανάσος , ο Φουσκονίκος και χόρευε ο Κοντορός την ιτιά στα χοντρά και πήδαγαν ο Καναβούλας με τον Ελλάδα " κι' όξω...φτώχεια.." Κι' ο Λουτζιρούμης (...Μουτζουρούμ'ς ) Ιωάν. Κοκκαλιάς με το Λύτρα - λαούτο και κλαρίνο - τράβαγαν τις φάλτσες νότες τους στις ταβέρνες κι' αναγάλλιαζε το χωριό .

   Ένοιωθες τη γιορτή , ένοιωθες χαρά , ένοιωθες ευφροσύνη..Έφευγαν , αποδιωγμένες μακρυά , οι σκοτούρες κι' η φτώχεια η μαγκούφα . Και τα παιδιά χαίρονταν , παρόλο που δεν ξέρανε τι θα πει δώρο , κι' ούτε ποτέ το 'χαν δει ποτέ στη ζωή τους . ( Ένα ζευγάρι κάλτσες , καινούργιες , ήταν το ..ετήσιο δώρο μου , απ' το μαγαζί μας , και το χαιρόμουνα , λες και μου χάριζαν τον ουρανό με τ' άστρα . Κι' εγώ ήμουν - ας πούμε - κάπως..πλουσιόπαιδο , αν συγκρινόμουν με πολλά άλλα παιδιά του χωριού ).

   Διάχυτη και.." περιρρέουσα " ήταν η γιορταστική αίσθηση σ' όλο το χωριό , έστω και χωρίς Χριστουγεννιάτικα δέντρα , γκυ και ου , γαλλοπούλες , χαλκομανίες , και πολύχρωμες χάρτινες ευρωπαικο..αμερικάνικες ψευτοκουρελαρίες ..Και τ' απογεύματα , που συναντιόνταν οι ξενητεμένοι στα καφενεία και τα 'λεγαν όλοι μαζί , ένοιωθες να μεγαλώνουν το συγγενικό αίσθημα , η φιλία , η αγάπη , η αδελφότητα .

   Ένοιωθες πως κάτι όμορφο , κάτι υψηλό και κάτι βαθύ έδενε τις μέρες αυτές όλους τους χωριανούς , και τους έκανε πιό ωραίους , πιό καλούς , πιό ήμερους . Η αίσθηση του θεσμού της " φαμελιάς " γινόταν πιό έντονη , έριχνε ρίζες βαθιές , μέσα στην ψυχή και την έδενε μυστηριακά , σφιχτά και άλυτα με την παράδοση , την παλιά Λιδορικιώτικη παράδοση , που , ευτυχώς , και παρ' όλες τις.." καινές δοξασίες " , κρατάει ακόμα , στο πείσμα του μοντερνισμού , τη δύναμή της και κάνει το χωριό μας να ξεχωρίζει ανάμεσα στ' άλλα...

   Και τι δε..θα 'δινα να ξαναζούσα εκείνες τις στιγμές !

Αυτή ήταν η Χριστουγεννιάτικη ...ανάμνηση του αλησμόνητου χωριανού και φίλου Αλέκου Κωστάκη , που δημοσιεύτηκε  στο " ΛΙΔΩΡΙΚΙ " φύλλο 12 , Νοεμβρίου 1982 , πραγματική...αξονική τομογραφία , της παλιάς , ονειρεμένης και...νοσταλγικής Λιδορικιώτικης ζωής , της οποίας ο αξέχαστος ..Καφτανιαλέκος , ήταν..αρρωστημένα παθιασμένος..νοσταλγός...

1953 - από Σερεντέλη .

 Αρχές δεκαετίας του '50 , η φωτογραφία είναι παρμένη , απ' το Γυφτομαχαλά , το καινούριο Γυμνάσιό μας ακόμα δεν έχει γίνει...και τα σημάδια του..καψίματος , υπάρχουν ακόμα , πάνω δε , στην ταράτσα της παλιάς “ Αστυνομίας “ , στο Καψαλαίϊκο , άμα καλο..προσέξετε , υπάρχουν ακόμα τα..οχειρωματικά..έργα , προστατευτικό τειχίο και..πολυβολείο..

 

              Καλή  Κυριακή……Κ.-

EΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ΠΟΥ..ΕΣΒΥΣΑΝ “ ΧΑΝΙΑ – ΧΑΝΙΤΖΗΔΕΣ “ - Ε .’

 

     Στο προηγούμενο σημείωμά μας , ακολουθώντας το δρόμο από Λιδορίκι προς Ναύπακτο , είχαμε αναφερθεί στο πρώτο χάνι , που συναντούσαμε στον οικισμο “ χάνια Στενού “ ,   το χάνι του Νάκου η ..Κ΄τσάκου , αναφέροντας μάλιστα και κάποιες όμορφες ιστοριούλες της εποχής εκείνης ..

   Προχωρώντας λοιπόν και περνώντας το παλιό πέτρινο θολωτό γεφυράκι ,και σε απόσταση ενός χιλιομέτρου περίπου ,  ανταμώνουμε ,  στην απέναντι του Μόρνου , πλευρά , σε μικρή απόσταση απ’ το γεφύρι , ένα άλλο Στενιώτικο χάνι , το Χάνι  Κωνσταντέλου η..Κωσταντελάκη , όπως όπως όλοι ήξεραν τον μπάρμπα Μήτσο Κωσταντέλο , τον ..ιδρυτή του χανιού..

   Το χάνι , ένα μικρό ισόγειο σπιτάκι , με υπόγειο , λειτούργησε απ’ τις αρχές του 20ου αιώνα , 1900 περίπου , μέχρι και τη δεκαετία του ‘50 , βέβαια στα τελευταία χρόνια της λειτουργίας του , ο μπάρμπα Κωσταντελάκης κουράστηκε , γέρασε , και το χάνι το νοίκιασε  σε κάποιον Πασαγγέλη , απ’ την Πενταγιού , ο οποίος εγκαταστάθηκε εκεί ,  και το κουτσοδούλευε ..

   Σιγά-σιγά όμως , οι συνθήκες άρχισαν να αλλάζουν , η δουλειά άρχισε να ..κόβει , έγινε και ο δρόμος , άρχισε η συγκοινωνία στα περισσότερα χωριά , κι’ έτσι αυτό το χάνι , δεν είχε πιά δουλειά . Ο Πασαγγέλης λοιπόν , αφού είδε κι’ απόειδε , χωρίς να ειδοποιήσει τον Κωσταντέλο , έκατσε κι’ έγραψε το παρακάτω γράμμα :

                          Να ‘στε μάρτυρες πλατάνια ,

                          ο Πασαγγέλης φεύγει νύχτα απ’ τα χάνια ,

                          κι’ εσύ μ’κρούτσ’κο κουνισματάκι

                          χαιρέτα μ’ τον Κωσταντελάκη ,

                          κι..πεστ’ ..άμα ανταμωθούμε

                          τότες θα..λογαριστούμε…

   Άφησε , λοιπόν , το σημείωμα πάνω στον πάγκο , και μη τον..είδατε , έφυγε γιά την Πενταγιού . Το εικονισματάκι δε , που αναφέρεται στο γράμμα , ήταν το περίφημο ..κουνισματάκ’ , που αναφέραμε στο προηγούμενο σημείωμά μας , και που βρισκόταν στην πέρα πλευρά του πέτρινου γεφυριού , προς τα χάνια , και ήταν βαλμένο σε ένα βαθούλωμα του βράχου , στην άλλη άκρη του γεφυριού , σαν..εικονοστάσι .

   Ο Κωσταντελάκης όμως , εκτός απ’ τις υπηρεσίες ..χανιτζή , πρόσφερε και πολλές άλλες στην περιοχή , τελείως..διαφορετικές απ’ άυτές του χανιτζή , “ διάλεγε και ..ξόρκαγε “ ζώα κι’ ανθρώπους , είχε τον τρόπο του γιά το…μάτι , και ήταν γνωστός σε όλη την περιοχή γιά τις ιδιότητές του αυτές , και φυσικά έκανε και ..χρυσές δουλειές . Γεννήθηκε το 1842 ,  στο Κλήμα Υαίας , ένα χωριό στη βορειοδυτική πλευρά του Βαρδουσιού , που ήταν τα χρόνια εκείνα σε ακμή , και μάλιστα ήταν το μητροπολιτικό χωριό , όλων σχεδόν , των Βελουχοβιωτών .

   Έφκιαξε λοιπόν το χάνι , αλλά από πολύ νωρίς , είχε καταλάβει και την αξία των αρχαιοτήτων του Καλλίου , και από χωράφια που είχε στην περιοχή αυτή , όλο και έφερνε και κάποια “ λιθάρια “ με αρχαία γράμματα , επιγραφές κλπ , αφού οι διάφοροι αρχαιολόγοι που έρχονταν γιά να μελετήσουν το κάστρο του Βελούχοβου , και τις αρχαιότητές του φυσικά , έμεναν στο χάνι του .

   Ακόμα , όλοι οι Δωριείς , κυρίως των ορεινών χωριών , πηγαίνοντας στο Λιδορίκι γιά προμήθειες , αλλά και όσοι ταξείδευαν γιά την Άμφισσα , η την Αθήνα , διανυκτέρευαν εκεί , αφού μάλιστα είχαν και την ευκαιρία , να τους..ξορκίσει ο μπάρμπα Κωσταντελάκης , όλους , γυναίκες , άντρες , παιδιά αλλά και ζωντανά , γιά ..ίσκιωμα , μάτι , αλλά και πυρετούς παιδιών που έπασχαν από ελονοσία και πέθαιναν , ο ..εξορκιστής ήταν εκεί για να τα..” σταυρώσει “ , και να τους δώσει χαϊμαλιά και φυλαχτά , που κρεμούσαν στο λαιμό .

   Μετά την..αποχώρηση όμως του Πασαγγέλη , το χάνι ερήμωσε , αλλά στις αρχές της δεκαετίας του 1950 , ο Ε.Ο.Τ , λίγο πιό κάτω , διακόσια περίπου μέτρα , απ’ τη γέφυρα του στενού , έφκιαξε ένα τουριστικό περίπτερο , κάτι σαν..Μοτέλ , που χτίστηκε σε χωράφι του  Κωσταντελάκη , με λίγο..περιπετειώδη όμως..τρόπο .

   Ο Κωσταντελάκης , είχε φαίνεται τον …τρόπο του , είχε..άκρες δηλαδή , όπως λέμε , και έτσι το περίπτερο αποφασίστηκε να γίνει στο σημείο αυτό , και μάλιστα σε ..συγκεκριμένο χωράφι , που κατά..σύμπτωση , ήταν δικό του..

   Ο Ε.Ο.Τ , λοιπόν με έγγραφό του , ζήτησε απ’ την αρμόδια επιτροπή Εκτιμήσεων , του Λιδορικιού , που αποτελούνταν απ’ τον έφορο , και κάποιους άλλους Δημ.Υπαλλήλους , να προχωρήσουν στην εκτίμηση του ..ακινήτου , που , φυσικά , δεν είχε καμιά…αξία , γιά να καθοριστεί το..τίμημα της εξαγοράς .

   Πράγματι , η Επιτροπή , συνεδριάσασα , όπως..προβλεπόταν , αποφάσισε πως η αξία του ακινήτου , ήταν ..π.χ. 1.000 δρχ . ποσό χαμηλό μεν , αλλά γιά χωράφι στην ερημιά του..Αδάμ , τρωγόταν , έστειλαν λοιπόν το πρακτικό της εκτίμησης , αλλά μετά από λίγες μέρες , τους επεστράφη , με την παράκληση να γίνει ..προσεκτική και..αντικειμενική ..επανεκτίμηση .

   Όταν το είδαν οι άνθρωποι της Επιτροπής , έφορος ήταν τότε ο αείμνηστος Δημοσθένης Παπαθανασόπουλος , ο..Ρεββέκος , όπως τον λέγαμε , λόγω του ονόματος της συζύγου του , τα..χάσανε , πιστεύοντας πως η τιμή που είχαν ορίσει ήταν..υπερβολική , κάθισαν λοιπόν και ..επανεκτίμησαν την αξία του..οικοπέδου (!!) στη ..μισή , περίπου , αξία , π.χ, 500 δρχ , πιστεύοντας ότι , ε…είναι πιό λογική η τιμή ..και θα..ησυχάσουν πιά απ’ το θέμα Κωσταντελάκη..

   Έλα όμως που το πράγμα δεν τελείωσε εκεί , γιατί ματαξαναεπιστράφηκε η..επανεκτίμηση , γιά ματαξαναεπανεκτίμηση , μόνο που τώρα , απ’ την αρμόδια υπηρεσία του Ε.Ο.Τ , τους παρακαλούσαν να επανεκτιμήσουν μεν το..ακίνητο , αλλά στην τιμή …αναφέροντας ένα συγκεκριμένο ποσό..πολλαπλάσιο της ..αρχικής τιμής , καθ’ όσον ο Κωσταντελάκης , ως ..φαίνεται , την είχε..φκιάξει καλά..τη ..δουλειά …’οχι..χαζός ήταν…

ι

  Και εγένετο , το εικονιζόμενο τουριστικό περίπτερο , του Ε.Ο.Τ , που λειτούργησε , προς το τέλος της δεκαετίας του 1950 , γιά δυό , περίπου δεκαετίες , και είχε …βίο..πολυτάραχο και..πολύπαθο..

     Λεπτομέρειες όμως στο..επόμενο ..

                Καλό σας Σαββατόβραδο…..Κ.-

Σάββατο 28 Νοεμβρίου 2009

ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΜΑΣ..ΤΑΞΕΙΔΙ ΣΤΟ ΛΙΔΟΡΙΚΙΩΤΙΚΟ ..ΠΑΡΕΛΘΟΝ ..

 

Πρόβα - φωτο  μπάντας 15-11-09 041

 

 

  Με ένα , σεμνό ..ταπεινό και ..καλαίσθητο , ελπίζουμε , ημερολόγιο , του χρόνου που μας έρχεται , ξεκινάμε το ταξείδι μας στη Λιδορικιώτικη ζωή αλλά και στο Λιδορικιώτικο..παρελθόν..

   Οδηγός μας , στο πρώτο μας ταξείδι , “ Παλιές  , ασπρόμαυρες φωτογραφίες “ , άλλες ξεχασμένες μέσα στο χρόνο , κι’ άλλες να πρωτοβλέπουν το φως της..δημοσιότητας , ξεχασμένες , ποιός ξέρει , γιά πόσα χρόνια , σε κάποια ..σκονισμένα συρτάρια..

   Τα θέματά τους , ανθρώπινα , της παλιάς Λιδορικιώτικης καθημερινότητας , που όμως μας δίνουν το” στίγμα “ ΄της εποχής τους , γεμίζοντάς μας με νοσταλγία και αγάπη , γί’ αυτό τον τόπο τον..ευλογημένο..

   Βέβαια , είναι πολλά , πάρα πολλά , τα θέματα που πρέπει να αναδειχθούν , κι’ ακόμα περισσότερες , άπειρες θα λέγαμε , οι φωτογραφίες που θα ..συνθέσουν αυτό το ονειρεμένο παζλ , του παρελθόντος μας , δύσκολο ..ναι , ακατόρθωτο όμως..όχι ..

   Θα το τολμήσουμε  , και με τη βοήθεια όλων των χωριανών , θα προσπαθήσουμε να ..βγάλουμε στην επιφάνεια , το Λιδορικιώτικο παρελθόν , αυτή την ίδια μας τη..΄ζωή δηλαδή , γιά να ..θυμούνται οι παλιότεροι , και να ..μαθαίνουν οι..νέοι..

   Πολύ σύντομα , θα είναι στη διάθεση όλων των Λιδορικιωτών , αλλά και των φίλων του Λιδορικιού , που τον τελευταίο καιρό , αυξάνονται , ευτυχώς , ραγδαία ..

                           Καλό  σας Σαββατόβραδο

polidorikiou-sima

OI ΛΙΔΟΡΙΚΙΩΤΙΚΕΣ .. “ ΓΙΟΡΤΑΔΕΣ “..

 

 

      Κοντο..ζυγώνουν , αγαπημένοι μας φίλοι , οι γιορτές Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς , κάθε  “ τόπος “ στην Πατρίδα μας , έχει και τα..ξεχωριστά δικά του έθιμα , πέρα απ’ τα γενικά και καθιερωμένα ..

   Βέβαια , όλες οι περιοχές , έχουν πολλά κοινά γιορταστικά στοιχεία , που έχουν βαθειά τις..ρίζες τους στην Ελληνική μας παράδοση , και ΄..πάνε από γενιά σε..γενιά , με προσθαφαιρέσεις φυσικά , ..συρμού και πολλών ..άλλων , ένεκεν , αλλά ο βασικός κορμός , ευτυχώς , μένει..σταθερός και ..αναλλοίωτος .

  Όσοι μεγαλώσαμε στην επαρχία , στα χωριά μας δηλαδή , και έχουμε και κάποια..ηλικία , στην..εφηβεία της..ωριμότητας , που λένε , τα ‘χουμε ζήσει όλα αυτά τα όμορφα έθιμα , και δεν σας κρύβω , πως μας..ξενίζουνν , η μάλλον  μας…ξυνίζουν , κάτι μεσο..βέζικες , παρεμβάσεις , που πολλές και ..πολλοί , μοντερνο..φέρνοντες ..Euro-vlahoi , κάνουν ..μασκαρεύοντας την Ελληνική παραδοσιακή ..κουζίνα , π.χ , με κάτι..αλά..κρεμ , και σως..μαδέρια , σόρυ , μαδέρα , ήθελα να πω..

   Ας  ξεκινήσουμε λοιπόν σήμερα αυτό το..ταξείδι , στο Λιδορικιώτικο όμορφο παρελθόν , κι’ ας δούμε πως θυμάται  τις  “Λιδορικιώτικες γιορτάδες “ , η αγαπημένη μας χωριανή , φίλη και..συγγένισσα Σοφία Καραχάλιου – Παλαιολόγου , που πριν μερικά χρόνια έβγαλε ένα μικρό βιβλίο , και ..μπράβο της , γεμάτο με..χρώματα , αρώματα και ..γεύσεις ΛΙΔΟΡΙΚΙΩΤΙΚΕΣ , ο τίτλος του :

“  Αναμνήσεις “..

ΟΙ ΛΙΔΟΡΙΚΙΩΤΙΚΕΣ...ΓΙΟΡΤΑΔΕΣ...

 

ΤΑ   Χ Ρ Ι Σ Τ Ο Υ Γ Ε Ν Ν Α .

- " Τα χρόνια εκείνα , είχανε σε κάθε σπίτι " μανάρια ", αρνιά και γουρούνια , χοιρίδια και σαν έφταναν τα Χριστούγεννα , τα έσφαζαν γιά να έχουν κρέας για της γιορτές . Οι νοικοκυρές , άρχιζαν τις προετοιμασίες ,πολύ καιρό πριν την παραμονή των Χριστουγέννων , ζύμωναν ψωμιά και τα έψηναν στους φούρνους , καίγοντας ξύλα . Τα ψωμιά αυτά , τα στόλιζαν με ένα σταυρό από ζυμάρι και με τα χείλη ενός μικρού ποτηριού , έφτιαχναν κύκλους , που συμβόλιζαν μικρά αρνάκια . Έβαζαν επάνω τους και αμύγδαλα και στο εσωτερικό τους ένα νόμισμα . Όποιος έβρισκε το νόμισμα , ήταν ο τυχερός της χρονιάς . Τα ψωμιά αυτά τα έλεγαν " Χριστόψωμα ".

Έφτιαχναν και κάτι κουλούρες , γιά τα μικρά παιδιά και τα βαφτιστήρια . Τις στόλιζαν κι' αυτές με διάφορα σχέδια , " κεντήματα ", βάζοντας στη μέση ένα αυγό και ρίχνοντας επάνω ζάχαρη . Την μέρα των Χριστουγέννων , μαζεύονταν όλοι μαζί , συγγενείς και φίλοι , έτρωγαν και γλεντούσαν , τραγουδώντας δημοτικά τραγούδια ".

Η   Π Ρ Ω Τ Ο Χ Ρ Ο Ν Ι Α .

- " Όλες οι νοικοκυρές , ετοίμαζαν γιά την Πρωτοχρονιά παραδοσιακά γλυκά όπως : τον μπακλαβά με αμύγδαλα η καρύδια και την ρυζοριβανή κι' απ' ότι θυμάμαι , μοσχοβόλαγε ο τόπος απ' τη μυρωδιά . Το πρωί της Πρωτοχρονιάς , έστελναν τα μικρά παιδιά , με ένα κανάτι στη βρύση , γιά να πάρουν νερό , το οποίο έπρεπε να πάνε " αμίλητο " στο σπίτι, δίχως δηλαδή να μιλήσουν με κανένα στο δρόμο . Όταν τα παιδιά έφερναν τα νερό , τότε έλεγαν οι νοικοκύρηδες τη φράση : " Όπως τρέχει το νερό στη βρύση έτσι να τρέχει και το " βιό " , στη ζωή , στο σπίτι ". Στέλναν και γλυκά , σκεπασμένα σ' ένα πιάτο με μιά πετσέτα , στους συγγενείς , οι οποίοι με τη σειρά τους , έστελναν κι' αυτοί ".

ΤΑ   Φ Ω Τ Α .

Στις 6 του Γενάρη , ήταν η γιορτή των Θεοφανείων η Φώτων . Εκείνη την ημέρα γινόταν ο μεγάλος αγιασμός των υδάτων ώστε όλα τα νερά να εόναι αγιασμένα . Πήγαιναν τότε και πάντιζαν με αγιασμό τα σπίτια , τα χωράφια και τ' αμπέλια τους , γιά να είναι ευλογημένα και να έχουν καλή σοδειά . Όσοι είχαν φτιάξει κρασί , την ημέρα αυτή δοκίμαζαν να δούν ποιό είναι το καλύτερο ! ". -

 

 

Συνοπτικά , όπως διαπιστώσατε , αγαπημένοι μου φίλοι , περιγράφει η φίλη μας η κυρία Σοφία , τις γιορτάδες στο χωριό μας , αναφέρεται αποκλειστικά και μόνο , στη διαδικασία , στις..δουλειές ,δηλαδή στο..πρακτικό μέρος , υπάρχουν όμως πολλά άλλα που θα πρέπει να θυμηθούμε και να αναφέρουμε , πέρα απ' το..διαδικαστικό κομμάτι , και με τον ερχομό κάθε γιορτής , θα προσπαθήσουμε , όλοι μαζί  να προχωρήσουμε και λίγο πιό ..πέρα , σε άλλες..πλευρές της τότε , και της τώρα ίσως , Λιδορικιώτικης ζωής , γι' αυτό και όποιος απ' τους φίλους της σελίδας , έχει κάτι σχετικό , φωτογραφία , μαρτυρία , ιστορία κάποιο περιστατικό , ίσως , να το δώσουν γιά δημοσίευση στην Λιδορικιώτικη σελίδα , ρποσφέροντας έτσι σημαντική υπηρεσία στο χωριό μας και ειδικότερα στους νέους μας , η σελίδα είναι στη διάθεση΄Ο Λ Ω Ν  Τ Ω Ν  Λ Ι Δ Ο Ρ Ι Κ Ι Ω Τ Ω Ν .....και με μεγάλη μας χαρά θα φιλοξενήσουμε κάθε συνεργασία .

 

              Καλό  σας …ξημέρωμα ….Κ.-

Τετάρτη 25 Νοεμβρίου 2009

ΤΙΣ ΠΙΟ ΘΕΡΜΕΣ ΕΥΧΕΣ ΣΤΙΣ ΚΑΤΕΡΙΝΕΣ ΜΑΣ..

  

image

 

Της Αγίας Αικατερίνης σήμερα , αγαπημένοι μας φίλοι , κι’ ο Όμιλός μας , έχει αρκετές Κατερίνες ..τους ευχόμαστε ό,τι καλύτερο επιθυμίσουν στη ζωή τους , ό,τι ..ονειρευτούν , να γίνει ΠΑΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ …

    Καλότυχες , υγιείς , χαρούμενες και ευτυχισμένες , και..καλές σπουδές , να μη το ξεχνάμε κι’ αυτό…α..και να αξιωθούν να παίξουν και..στη…Σκάλα του Μιλάνου   . ( Στις ..σκάλες του σχολείου , θα παίξουν..οπωσδήποτε ..)

 

image

   ΚΑΤΕΡΙΝΑ      ΓΚΙΚΑ  

Πρόβα - φωτο  μπάντας 15-11-09 012

image

      ΚΑΤΕΡΙΝΑ    ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ

image

image

     ΚΑΤΕΡΙΝΑ  ΔΡΟΣΟΥ   ( …ΑΝΟΡΓΑΝΗ  )

image

image

 

polidorikiou-sima

Τρίτη 24 Νοεμβρίου 2009

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ΠΟΥ..ΕΣΒΥΣΑΝ : ΧΑΝΙΑ – ΧΑΝΙΤΖΗΔΕΣ - Δ.’

 

           ΤΑ   ΧΑΝΙΑ  ΤΟΥ  ΣΤΕΝΟΥ .

Βελούχι Πύρνος-Στόχοβα

   Μπροστά μας το Βελούχοβο , στο βάθος αριστερά ο Πύρνος , το βουναλάκι που φαίνεται , και δεξιά η Στόχοβα , ανάμεσα στις δυό κορφές , Πύρνου –Στόχοβας , περνάει ο Μόρνος , και δημιουργείται το στενό πέρασμα , το  Στενό .

 

   Αφού αναφέραμε ονομαστικά , τα Δωρικά χάνια ,  προς Άμφισσα , προς Ναύπακτο αλλά κι’ αυτά που ήταν στην παραλιακή ζώνη της Δωρίδας , στον Κορινθιακό κόλπο , θα σταθούμε τώρα σε καθένα απ’ αυτά , ξεκινώντας απ’ τα πλησιέστερα στο Λιδορίκι , πουήταν στο δρόμο προς Ναύπακτο .

   Και λέγοντας πλησιέστερα , αναφερόμαστε γιά την προ..λίμνης , φράγματος , εποχή , όταν το Στενό , ήταν σε απόσταση 5 περίπου χιλιομέτρων , ενώ τώρα , μετά την κατασκευή του φράγματος , έχει σχεδόν πενταπλασιασθεί .

   Πηγαίνοντας , τον παλιό καιρό , προς Ναύπακτο , και πριν τη γέφυρα του στενού , που πέρασε από πολλές..φάσεις , απ’ το παραδοσιακό , πέτρινο..θολωτό , γεφυράκι , που αναφέρεται και σαν  “ γέφυρα Μακρυγιάννη “ , μέχρι την τελευταία λυόμενη Εγγλέζικη , τύπου Beley , που χρησιμοποιούνταν , μέχρι καιτη δημιουργία του φράγματος .

   Στα απομνημονεύματά του , ο Μακρυγιάννης αναφέρεται στο γεφύρι αυτό , με ένα συγκινητικό περιστατικό . Η οικογένεια του ήρωά μας , έμενε σε ένα οικισμό του Κροκυλείου το Αβορίτι , αλλά  οι  δυσκολίες και η φτώχεια , τους ανάγκασε να φύγουν , μαζί με άλλους Κροκυλειώτες , και να πάνε γιά καλύτερη ..τύχη , προς τη Λειβαδιά . Το μόνο όμως πέρασμα , ήταν του Στενού , με το παλιό γεφύρι , που το φύλαγαν όμως Τούρκοι . Ο Μακρυγιάννης τότε ήταν μωρό , με τις φασκιές , και όσες φορές επιχείρησαν να περάσουν νύχτα , έκλαιγε , με αποτέλεσμα να ξαναγυρνάνε και να κρύβονται . Οι συγχωριανοί αποφάσισαν πως το παιδί , που δυσκόλευε τη διάβαση , έπρεπε να το αφήσουν πίσω , ώστε να περάσουν όλοι τη νύχτα που οι σκοποί κοιμούνταν , έτσι και έγινε , άφησαν το μωρό λοιπόν σε ένα κοντινό δάσος και προχώρησαν περνώντας το γεφύρι , η μάνα όμως δεν άντεξε την εγκατάλειψη του μωρού , επέστρεψε , το πήρε και κατάφερε να περάσει μαζί μετο παιδί , κι’ έτσι σώθηκε ο μετέπειτα ήρωάς μας .

Γεφύρι Στενού._0008

  Το πέτρινο γεφύρι του Στενού .

Δεκ.30 - θεμέλια τσιμ.γέφυρας

   Στα 1930 , κατασκευάστηκε η πρώτη γέφυρα του Στενού , τσιμέντινη , που εξυπηρετούσε την κυκλοφορία αυτοκινήτων , και τη συγκοινωνιακή σύνδεση του Λιδορικίου με τη Ναύπακτο , αλλά και Πελοπόννησο και Δυτ.Ελλάδα . Η φωτογραφία είναι απ’ τα εγκαίνια της γέφυρας αυτής το 1930 .

Στενο-τσιμεντένια γέφυρα ._0009

   Η τελική μορφή της τσιμέντινης γέφυρας , όπως ήταν γιά πολλά χρόνια , μέχρι που ανατινάχθηκε την 1-7-1943 , απ’ τις δυνάμεις της Εθνικής Αντίστασης , κατά τον Β’ παγκόσνιο πόλεμο . Και αντικαταστάθηκε απ’ τους Άγγλους ..

Στενό -  σιδερένια _0010

…με τη..λυόμενη τ.Beley , που όπως αναφέραμε , ήταν και η τελευταία γέφυρα του Στενού , και βυθίστηκε στη λίμνη , μαζί με το πέτρινο γεφυράκι..

   Λίγο πριν τη γέφυρα , λοιπόν , υπήρχε ένας μικρός οικισμός , τα Χάνια Στενού , με σπίτια στο δεξιό μέρος και κάτω απ’ το δρόμο , Λιδορικίου – Ναυπάκτου , ενώ υπήρχαν και μερικά στο αριστερό μέρος , αλλά λίγο πιό πριν , και αν θυμάμαι καλά ήταν τα Παπαιωαναίϊκα . Στην απέναντι πλευρά του ποταμιού , της Μπελεσίτσας , υπήρχαν οι Ανδριτσαίϊκοι νερόμυλοι , που εξυπηρετούσαν τους κατοίκους των γύρω χωριών .

  Στα χάνια του Στενού υπήρχε η δυνατότητα , να βολευτούν από φαγητό , ζαϊρέ γιά τα ζώα , νερό , κρασί και ύπνο , άν χρειαζόταν , οι περαστικοί απ’ τα όρεινά χωριά της Βορειοδυτικής Δωρίδας , αλλά κι’ από χωριά της Ναυπακτίας , της Κράβαρης , τα Κραβαριτοχώρια , όπως τα λέγανε . Κάτοικοι Πενταγιούς , Αρτοτίνας , Βοστινίτσας ( Δάφνου ) , Κωστάρ’τσας ( Διχωρίου ) , Δρεστενών ( Τριστένου ) , Αλποχωρίου , Ζοριάνου , Κουπακιού , Ψηλού χωριού , Κριατσίου , Κροκυλείου , Γραμμένης Οξυάς , Λούτσοβου , Αγλαβίστας , και άλλων χωριών , πέρναγαν καθημερινά απ’ τα χάνια , πηγαίνοντας στο Λιδορίκι , η και στην Άμφισσα , γιά διάφορες δουλειές και ψώνια .

  Πολλά σπίτια στα χάνια , πρόσφεραν εξυπηρετήσεις ..χανιού , στους περαστικούς , αλλά το πιό οργανωμένο ήταν το Χάνι του Γιώργου  Νάκου η ..Κ’τσάκου , Κουτσάκου δηλαδή , παρατσούκλι που έμεινε από κάποιο πρόγονο , που προφανώς , είχε κάποι πρόβλημα στο πόδι .

img

   Ο γέρο Κ’τσάκος με τη γυναίκα του ,την κυρά..Αναστασιά ,  που ..κουμαντάριζε το χάνι..

   Ο Νάκος , εκτός από..χανιτζής , και ..γεωργός , φυσικά , ήταν και ζωέμπορος , γύρναγε όλα τα γύρω χωριά , αλλά τράβαγε και..μακριά , στα Κραβαρτοχώρια , αγόραζε τα ζωντανά , και τα ‘φερνε στα Χάνια , κι’ από κει στα Λιδορικιώτικα , και όχι μόνο , μαγαζιά . Πολλές , πολλές και πολύ όμορφες ιστορίες κυκλοφορούσαν , γύρω απ’ τα χάνια και τους ..χανιτζήδες , που έδιναν και ένα..στίγμα της τότε ζωής , ας θυμηθούμε δυό , που δημοσιεύσαμε παλιότερα ..

      ΤΟΥ….ΚΟΥΝΙΣΜΑΤΑΚ’…..

  Προχθές λοιπόν , ξανασυνάντησα , στο Λιδορίκι , τον παλιό Βελουχοβιώτη , που μου'χε διηγηθεί εκείνη την ιστορία με τον Κωσταντελάκη , με το ..καλημέρα , με κοίταξε..καχύποπτα , ρωτώντας με :..μη μ' πεις ν' αρχίσουμι πάλι τ'ς..ιστουρίις ....τα..σ'χουριμένα !!! Τον ..καλμάρισα ..καθησυχάζοντάς τον , κι' αφού τον έφερα στα..ίσια του , έκανα ΄την..επίθεσή μου , και γιατί άλλο ; φυσικά γιά τα..Χάνια , τ' Στινού , όπως τα 'λεγε  ο φίλος μου ..

   Άιντι...πάλ' τα..ίδια....ψευτο..δυσαρεστημένος ..αλλά και..ψευτοχαμογελώντας , αφού ως..διά μαγείας λύθηκε η..γλώσσα του , μου διηγήθηκε τα παρακάτω...αξίζει να τα διαβάσετε..

   " Στα..Χάνια του Στενού λοιπόν , στην αντίπερα ..όχθη του Μόρνου , απέναντι δηλαδή απ' το Χάνι του Κωσταντελάκη , υπήρχε κι' άλλο ένα Χάνι , του Γιώργου Χαραλ. Νάκου , τ'..Κ'τσάκ' , όπως τον παραγκώμιαζαν , Κουτσάκο δηλαδή , γιατί ο ίδιος η ίσως ο πατέρας του κούτσαινε , ο Κ'τσάκος , ήταν και ζωέμπορας , αλλά είχε και το Χάνι , κι η γυναίκα του , η κυρά Αναστασιά , η ..Κ'τσάκαινα , κουμαντάριζε εκτός απ' το νοικοκυριό του σπιτιού και το ..χάνι . Λένε μάλιστα , πως όταν έβλεπαν κόσμο να 'ρχεται προς το γεφύρι , γιά να περάσουν δώθε ,  έριχνε κι' από ένα...γουβά νερό στο βαρέλι με το κρασί για ν' αυγατίσει...

   Παραδίπλα , απ' τ'Κ'τσακ , λοιπόν το χάνι , ο Παν. Σίδερης , η...Λιαμοπαναιώτ'ς , είχε και το..καλλιτεχνικό του ..βλέπετε , είχε καφενείο μιτά...χαρτουπιξίας , π' λένι , και φυσικά όσοι..πιστοί του..τζόγου , προσέρχονταν...

   Απ' τους ταχτικούς ..προσκυνητές , ο Νίκος Σπυρόπουλος , Βελουχοβιώτης κι' αυτός ,...επιχειρηματίας μυλωνάς , είχε , απέναντι , τους διπλούς Αντριτσαίικους μύλους , ε..ήταν και κοντά ο άνθρωπος , κι' όλο στ' Λιαμουπαναιώτ' άραζε , έλα όμως που συνέχεια ..έχανε ;

   Ένα βράδυ λοιπόν , περνώντας το πέτρινο γεφύρι , κι' αφού τα..λεφτά του ήταν στον..πάτο , σταμάτησε στο προσκυνητάρι , εκεί στο βράχο , στο ..κουνισματάκ' , σταυροκοπήθηκε , στην Παναγία , κι έκανε και το...ταματάκι του : "..Παναίτσα μ' , κάνι να κιρδέψω απόψι , γιατ' είνι κι τα ..τιλιυταία μ' λιφτά , κι' έτσ' κι..κιρδίσου θα πσ' αφήσου κι σένα του ..κάτ' τις ' ς...."

   Έλα όμως που η..προσευχή τ' Σπυροπλουνίκ' δεν ..έπιασε , και πάλι , ως συνήθως , έχασε ...Τελατίνη λοιπόν , ο κυρ-Νίκος , απ' τη χασούρα και το ξενύχτι , πήρε το δρόμο του γυρισμού , γιά το Βελούχοβο , και αναγκαστικά πέρασε απ' το..κουνουστάσι κι του..κουνισματάκ' , θυμήθηκε το τάμα του , όπως  , βέβαια , θυμόταν ότι τον..ξεπουπούλιασαν , σταμάτησε όμως στο εικόνισμα , έκανε το σταυρό του , σεμνά-σεμνά , και είπε το..παράπονό του :..." Παναίτσα μ' σι παρακάλισα να αβουηθίις, να κιρδίσου , κι σο 'ταξα κι σένα , δεν έκανες όμως τίπουτα , κι ξέμ'να πανί μι..πανί " , και κάνοντας τη..συνήθη , αλλά..ακατάλληλη , ΄..αντρική , συνήθως , χειρονομία , είπε και το..απίθανο , " τώρα ..πάρε......", συμπληρώστε εσείς το κενό.....

   Όλα αυτά , τον καιρό εκείνο , τον ..παλιό , που όλοι τον νοσταλγούμε...

   Με τα ...Χάνια , βέβαια , δεν τελειώσαμε ακόμα , έχουμε πολλά...πάρα..πολλά να πούμε , η ..μάλλον να..λέμε , έχουμε καιρό μπροστά μας……Κ.-

 

Ο..ΑΡΧΟΝΤΟ…ΖΗΤΙΆΝΟΣ !!!

 

ΛΙΔΟΡΙΚΙΩΤΙΚΕΣ  ΑΛΗΘΙΝΕΣ …ΙΣΤΟΡΙΕΣ..

Όλοι , η..σχεδόν όλοι αδέρφια , έχουμε διαβάσει τον περίφημο “ Ζητιάνο “ , του Καρκαβίτσα , αλλά και οι παλιότεροι , έχουμε ακούσει απ’ τους..παλιότερους πολλές και διάφορες ιστορίες , γιά τους ..περίφημους ζητιάνους απ’ τα ..Κραβαρ’τοχώρια ..

   Προσωπικά , θυμάμαι τη μάνα μου να μας λέει κάτι..περίεργες ιστορίες , γιά Κραβαρίτες ζητιάνους που έρχονταν στο χωριό μας και ζητιάνευαν , έχοντας πάντα μαζί τους και μικρά παιδιά με..περίεργες..αναπηρίες , κάτι ..γυρισμένα χέρια και ..πόδια , περίεργα ..πολύ περίεργα πράματα…

   Ήταν , πάντα , κουρελο..ντυμένοι , άπλυτοι..αξύριστοι και ..κακο..μοιριασμένοι , έμεναν τα βράδια σε κάποια αχυρώνα , κι’ ολημερίς γύρναγαν μέσα το χωριό , μαζεύοντας ότι τους έδιναν , κι’ όταν έφερναν ..βόλτα όλα τα σπίτια , φόρτωναν τη..σοδειά τους στο ζωντανό , κι’ αυτοί με τα παιδιά , ποδαρόδρομο και πήγαιναν στα άλλα χωριά κάνοντας και πάλι το..ίδιο…

   Με αφορμή λοιπόν τα..χάνια του Στενού , που θυμηθήκαμε απόψε , τον  σχωρεμένο τον…Κ’τσάκο , που είχε το χάνι εκεί , θα σας διηγηθώ μιά πολύ..περίεργη ιστοριούλα , που έχει ..άμεση σχέση , και με τον..Κ’τσάκο , αλλά και με τα..ζητιανοχώρια των..Κραβάρων , και είναι απολύτως …αυθεντική , έφτασε δε σε μας , μέσω του δισεγγονού του Κ’τσάκου , του φίλου μου του Δημ.Νάκου , που ‘χει το εμπορικό στο Λιδορίκι…

Ο.. Κ’τσάκος λοιπόν , όπως είπαμε , είχε το χάνι στο Στενό , και την κυρά Αναστασιά , που το..κουμαντάριζε , γιατί ο ίδιος ήταν και ζωέμπορας , το οποίον σήμαινε πως τον περισσότερο καιρό ..αλώνιζε όλα τα χωριά φέρνοντας σφάγια , μέσα δε στις περιοχές..αρμοδιότητάς του , ήταν και τα..Κραβαρ’τοχώρια..

   Έφευγε λοιπόν ο γερο Κ’τσάκος , και σεργιάναγε ..μέρες , και καμιά φορά και ..βδομάδες , μέσα τα χωριά , μάζευε τα ζωντανά , κι’ όταν τέλειωνε , έπαιρνε το δρόμο του γυρισμού , ερχόταν στο χάνι , τα πούλαγε στα γύρω χωριά , αλλά και στο χάνι , κι’ άντε πάλι απ’ την αρχή..βέβαια είχε πάντα μαζί του , γιά..ασφάλεια , και ένα παραγιό..

   Σε κάποιο λοιπόν ταξείδι..εργασίας , φτάσανε σε κάποιο Κραβαρ’τοχώρι , ξενοδοχεία βέβαια , την εποχή εκείνη δεν υπήρχαν , μόνο κάτι..χάνια , που..ξεπέζευαν οι..στρατοκόποι ταξειδιώτες και πέρναγαν τη νύχτα τους , στο χωριό όμως που πήγαν , έκατσαν σε κάποιο καφενειο..ταβερνείο , να φάνε κάτι και να κανονίσουνε και γιά ..ύπνο , οπότε σε κάποια στιγμή τους πλησίασε ένα καλοντυμένος και ..καλοπεριποιημένος ντόπιος και τους χαιρέτησε ..εγκάρδιά , πολύ εγκάρδια μάλιστα , αφού φώναξε το γερο..Κ’τσάκο , με το μικρό του όνομα .. Ο μπαρμπα Γιώργος , τα ‘χασε , έδειξε σαν να μην πολυκατάλαβε , οπότε ο ντόπιος , ο..άρχοντας , γιατί έτσι έδειχνε όπως ήταν ..ντυμένος , τον πλησίασε περισσότερο και τον ρώτησε , ε..μπάρμπα Γιώργη , δε με..θυμάσαι ;

   Πάλι ο γερο Γιώργης δεν..κατάλαβε , ύστερα δεν μπορούσε να καταλάβει , γιατί δεν του θύμιζε τίποτα ο φίλος , τον κάλεσε όμως να κάτσει στο τραπέζι , φώναξε να φέρουν κι’ ένα ποτήρι , και τον ρώτησε , από που τον γνωρίζει , ο άλλος χαμογέλασε , ε..καλά βρε μπάρμπα Γιώργη , τόσες φορές έχουμε κοιμηθεί στο ..χάνι σου , μιά και..δυό..

   Ο μπάρμπα Γιώργης , εξακολουθώντας να μην καταλαβαίνει , τον ρώτησε με τη σειρά του , καλά έχεις έρθει στο Στενό , και έχεις μείνει στο χάνι μου ; Έλα βρε μπάρμπα..Γιώργη , μιά και δυό ; Πολλές φορές , και μάλιστα πολλές αφορές εσύ έλειπες σε δουλειές και μας περιποιούνταν η κυρά Αναστασιά , αλλά και μαζί έχουμε φάει κι’ έχουμε πιεί πολλές , πάρα πολλές φορές , και του ανέφερε και άλλους Στενιώτες , που τα ‘πιναν παρέα , αλλά του..εξήγησε , τότες δεν ήμουνα έτσι..ντυμένος και περιποιημένος , βλέπεις ερχόμουνα γιά..δουλειά..

   Και του εξήγησε πως ήταν ο..ζητιάνος , του ‘πε και το όνομά του , που ‘ρχόταν με το μικρό παιδάκι , και ζητιάνευε στα χωριά του Λιδορικιού , λέγοντάς του και πολλά άλλα ..χαρακτηριστικά ονόματα φίλων , που τα ‘πιναν μαζί όταν διανυχτέρευε στο χάνι…

Κι’ ο μπάρμπα Κ’τσάκος , δεν πίστευε στα μάτια του στην αρχή , αλλά μετά απ’ όλα αυτά..τον καλοθυμήθηκε ..αλλά δεν μπόρεσε ποτέ να το..χωνέψει , και το μολόγαγε σαν …παράξενο , δεν το χώραγε βλέπετε ο νους του….Κ.-

  Σ υ ν ε χ ί ζ ε τ α ι ….

Σάββατο 21 Νοεμβρίου 2009

“ ΑΥΓΑ ΣΟΥ..ΚΑΘΑΡΙΖΟΥΝΕ “ ;

 

        ΓΙΑΤΙ ΤΟ ΛΕΜΕ ΕΤΣΙ ;

   Οι Ρωμαίοι γιόρταζαν μια φορά το χρόνο, για να τιμήσουν την Αφροδίτη και το Διόνυσο ,  μ' έναν πολύ ιδιαίτερο και παράξενο τρόπο.

   Κάθε 15 Μαϊου, έβγαινε ο λαός στις πλατείες και άρχιζε τον "πετροπόλεμο" με... αβγά μελάτα.Εκείνη την ημέρα λοιπόν, χιλιάδες αβγά ξοδεύονταν  για διασκέδαση και ο κόσμος γελούσε ξεφρενιασμένα.

   Τα γέλια αυτά εξακολουθούσαν για βδομάδες ολόκληρες.

Σ' αυτήν τη  γιορτή,δεν έπαιρναν μέρος μόνο οι πολίτες της κατώτερης κοινωνικής θέσης, αλλά και ανώτεροι κρατικοί υπάλληλοι,άρχοντες, στρατηγοί δέσποινες  και καμιά φορά αυτοκράτορες .

   Π.χ. ο "αβγοπόλεμος" ήταν μία από τις μεγάλες αδυναμίες του Νέρωνα, που πετούσε αβγά στους αξιωματικούς και στους ακόλουθους των ανακτόρων του, χωρίς να είναι η ημέρα της γιορτής των αβγών.
   Στο Βυζάντιο φαίνεται πως υιοθετήθηκε ο αβγοπόλεμος  για πολύ λίγο διάστημα όμως,  αναφέρεται δε,συχνά, σε πολλά βυζαντινά κείμενα ...
   Έτσι από το περίεργο αυτό έθιμο μας έμεινε η ερωτηματική φράση:

"αβγά σου καθαρίζουνε;".

Τη λέμε δε, όταν βλέπουμε κάποιον να γελά χωρίς λόγο κι αφορμή.

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ΠΟΥ..ΕΣΒΥΣΑΝ : ΧΑΝΙΑ – ΧΑΝΙΤΖΗΔΕΣ - Γ.’

 

   Στο προηγούμενο σημείωμά μας , αγαπημένοι μας φίλοι , αναφερθήκαμε ονομαστικά , στα Δωρικά  χάνια , που συναντούσαμε ..οδοιπορώντας από Λιδορίκι προς Ναύπακτο , στη Δυτική , δηλαδή , και Βορειο..δυτική Δωρίδα .

   Σήμερα θα πάρουμε τον άλλο..δρόμο , προς Άμφισσα , την Ανατολική και Νοτιο..ανατολική πλευρά της Επαρχίας μας . Παίρνοντας λοιπόν το δρόμο γιά τα..Σάλωνα , την Άμφισσα , πρωτοσυναντάμε , σε απόσταση έξι χιλιομέτρων τα “ Καρ’τιανά Χάνια , που ήταν ένας οικισμός Καρουτιανών , που είχαν στον κάμπο της Βελάς χωράφια κι’ αμπέλια , και έφκιαξαν τα σπίτια αυτά γιά εξυπηρέτησή τους , ενώ παράλληλα πρόσφεραν και εξυπηρετήσεις σους διερχόμενους , συνεχίζοντας , και σε απόσταση μικρότερη από δέκα χιλιόμετρα , απ’ το Λιδορίκι , υπήρχε  το χάνι του Κότταρη , χάνι και αλευρόμυλος , που βρίσκεται στην αριστερή πλευρά του δρόμου , κοντά στο Μαλανδρίνο , στη διασταύρωση , περίπου , του δρόμου της Βραίλας .

   Λίγο παρακάτω , στο δρόμο πάντα Λιδορρικίου – Άμφισσας , αλλά στη δεξιά πλευρά του δρόμου , και κάτω ακριβώς απ’ το Μαλανδρίνο , ήταν το Χάνι Καρανάσου , που κι’ αυτό είχε και αλευρόμυλο και μαζί με τον Κότταρη εξυπηρετούσαν όλα τα γύρω χωριά .

  Πέντε χιλιόμετρα παραπάνω , κι’ αφού φεύγουμε απ’ τον κάμπο της Βελάς κι’ ανεβαίνουμε την ανηφόρα πηγαίνοντας προς τη διασταύρωση Ερατεινής , υπήρχε ένα καλύβι , που έπαιζε και..ρόλο χανιού , ιδιοκτήτης ήταν κάποιος Βούτσινος , απ’ την Αμυγδαλιά , που είχε το παρατσούκλι Πατούκας , εξ’ ου και το όνομα του χανιού , χάνι του Πατούκα .

   Στην παραλία , εκεί που σήμερα είναι η Ερατεινή υπήρχε το χάνι του Κολαντζή , στον παραλιακό οικισμό , που δημιουργήθηκε προς το τέλος του 19ου αιώνα , και εξυπηρετούσε τους αγωγιάτες , απ’ όλα τα χωριά, μεσογειακά κυρίως , της Δωρίδας που μετέφεραν τα εφόδια απ’ τα καίκια . Το χάνι του Κολαντζή εμφανίζεται στην αρχή του 20ου αιώνα με χανιτζή το Θανάση Κολαντζή , το χάνι ..έγραψε ιστορία στην περιοχή , και οι παλιοί Λιδορικιώτες αγωγιάτες , είχαν πολλά να λένε..αλλά αυτά θα τα πούμε στην ..αναύτική αναφορά μας σε κάθε ένα χάνι , αφού τελειώσουμε την γενική αναφορά μας .

  Στα Δωρικά παράλια , υπήρχαν και κάποια χάνια , που δεν είχαν και πολλή σχέση και επικοινωνία με τα πάνω χωριά , αφού ήταν πιό κοντά στη Ναύπακτο , και εξυπηρετούσαν αυτή την περιοχή , αυτά ήταν τα χάνια του Μοναστηρακιού , αφού το Μοναστηράκι , την προπολεμική περίοδο ήταν το εμπορικό κέντρο , με πανδοχείο και χάνια .

  Τέλος στην παραλιακή γραμμή του Κορινθιακού , υπήρχε και το χάνι του Τζουβάλα , που λειτούργησε απ’ τα τέλη του 19ου αιώνα μέχρι και τη δεκαετία του 1950 . Βρισκόταν στον οικισμό Γλύφας η Γλυφάδας , απέναντι απ’ τα Τριζόνια , το μικρό νησάκι του Κορινθιακού . Η Γλυφάδα η Γλύφα , ήταν το κάτω χωριό του Δαφνοχωρίου , η Μαραζιά , όπως το’λεγαν , που είναι ορεινό , ψηλά κοντά στην Καλλιθέα η Ξυλογαϊδάρα .

   Τελειώσαμε με τα..καμπίσια και παραθαλάσσια χάνια της Δωρίδας , αλλά αφήσαμε τελευταίο το χάνι του “ Έλατου “ , που ήταν χτισμένο μέσα στο ελατόδασο των Καρουτών , στη θέση “ Έλατος “ ,σε απόσταση τριών περίπου χιλιομέτρων , απ’ τις Καρούτες , και πάνω στον δρόμο Καρουτών – Άμφισσας , δρόμος που χρησιμοποιούνταν πολύ απ’ τους ταξειδιώτες προς Άμφισσα .

   Με τη γενική μας αναφορά , στα Δωρικά χάνια , τελειώσαμε και το Γ’ μέρος της παρουσίασης , που αφορούσε σε γενικά περιγραφικά στοιχεία , στο  επόμενο θα αρχίσουμε με την πλήρη περιγραφή καθενός χανιού , με όλες τις πληροφορίες και τα στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας .

        Καλό  σας  βράδυ …….Κ.-

Τετάρτη 18 Νοεμβρίου 2009

ΜΙΑ ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ ΣΕΛΙΔΑ..ΑΝΟΙΓΕΙ..

 

Πρόβα - φωτο  μπάντας 15-11-09 037

   Σημαδιακή..αυτή η φωτογραφία των παιδιών της μπάντας , θα μείνουν στην ιστορία , αφού είναι τα ΠΡΩΤΑ  ΠΑΙΔΙΑ  , ΤΗΣ  ΠΡΩΤΗΣ  ΛΙΔΟΡΙΚΙΩΤΙΚΗΣ ΜΠΑΝΤΑΣ , κάτω απ’ το..στοργικό χαμόγελο και την καθοδήγηση του Μαέστρου μας ,παρόλες τις ..δυσκολίες , είναι βέβαιο πως θα..μεγαλουργήσουν..φαντάζεσθε , πόσα θα έχουν να λένε μετά από..20..30 η και..40 χρόνια ;

TOY MΠΗΚΑΝ ΨΥΛΛΟΙ ΣΤ’ΑΥΤΙΑ…

     ΓΙΑΤΙ  ΤΟ  ΛΕΜΕ  ΕΤΣΙ   ;

Οι ψύλλοι στ' αυτιά,ήταν τιμωρία κατά τα βυζαντινά χρόνια.

Όταν έπιαναν κάποιον να κρυφακούει, του έριχναν ζεματιστό λάδι στ' αφτιά και τον κούφαιναν.

Για τους «ωτακουστές» -όπως τους έλεγαν τότε αυτούς , ο αυτοκράτορας Ιουλιανός αισθανόταν φοβερή απέχθεια.

Μπορούσε να συγχωρέσει έναν προδότη, αλλά ένα «ωτακουστή» ποτέ.

Ο ίδιος έγραψε έναν ειδικό νόμο γι' αυτούς, ζητώντας να τιμωρούνται με μαρτυρικό θάνατο.

Μα όταν τον έστειλε στη Σύγκλητο, για να τον εγκρίνει, εκείνη τον απέρριψε, γιατί θεώρησε ότι το αμάρτημα του «ωτακουστή» δεν ήταν και τόσο μεγάλο.

Είπαν δηλαδή -οι Συγκλητικοί- ότι η περιέργεια είναι φυσική στον άνθρωπο και ότι αυτός που κρυφακούει, είναι, απλώς, περίεργος.

Μπορεί να κάνει την κακή αυτή πράξη, αλλά χωρίς να το θέλει.

Έτσι βρήκαν την ευκαιρία να καταργήσουν και το καυτό λάδι και ζήτησαν να τους επιβάλλεται μικρότερη ποινή.

Ο Ιουλιανός θύμωσε, μα παραδέχτηκε να αλλάξουν το σύστημα της τιμωρίας με κάτι άλλο που, ενώ στην αρχή φάνηκε αστείο, όταν μπήκε σε εφαρμογή, αποδείχθηκε πως ήταν αφάνταστα τρομερό.

Έβαζαν δηλαδή στ' αφτιά του ωτακουστή... ψύλλους!

Τα ενοχλητικά ζωύφια, έμπαιναν βαθιά στο λαβύρινθο του αφτιού κι άρχιζαν να χοροπηδούν, προσπαθώντας να βρουν την έξοδο.

Φυσικά, ο δυστυχισμένος που δοκίμαζε αυτή την τιμωρία, έφτανε πολλές φορές να τρελαθεί.

Από τότε, ωστόσο, έμεινε η φράση: «του μπήκαν ψύλλοι στ' αφτιά».

   Καλό  σας βράδυ   .-

Κυριακή 15 Νοεμβρίου 2009

ΠΡΟΒΑ..ΤΖΕΝΕΡΑΛΕ !!

 

Πρόβα - φωτο  μπάντας 15-11-09 040

   Έκλεισε ..χρόνο  η μπάντα μας , και τώρα μπαίνουμε στα..δύσκολα , πρέπει τα παιδιά μας , να δείξουν στην..πράξη , το..ταλέντο τους , και θα το..δείξουν , σίγουρα ..

   Ένας  χρόνος ..σκληρής , ψυχοφθόρας και..πιεστικής δουλειάς , πέρασε , που έφερε όμως τα ..όμορφα αποτελέσματά της , σήμερα μαζί με το συνηθισμένο μάθημα , ‘εγινε και ..γενική πρόβα , και φυσικά το ξεκίνημα γιά τις γιορτινές μέρες , που έρχονται .

   Τα παιδιά μας , χαρούμενα , φυσικά , με τις καινούριες στολές τους , δείχνουν πως θα τα..καταφέρουν , με λίγο περισσότερο..ζόρι , βέβαια , σήμερα πήραν τα γιορτινά Χριστουγεννιάτικα κομμάτια , με σκοπό να τα παρουσιάσουμε μέσα στις γιορτές ..καλή τους ..επιτυχία..

  Ξεκινήσαμε προχθες , την παρουσίαση , των παιδιών..ενστόλως , συνεχίζουμε λοιπόν σήμερα…

Πρόβα - φωτο  μπάντας 15-11-09 003Πρόβα - φωτο  μπάντας 15-11-09 008

    Η Αντωνία  Τσιτούρα , μαθήτρια Ε’ τάξης Δημοτικού , πολύ..δυνατό κλαρινέτο..

Πρόβα - φωτο  μπάντας 15-11-09 006Πρόβα - φωτο  μπάντας 15-11-09 011

  Κατερίνα  Γκίκα , ένα απ’ τα..Κατερινάκια μας , η μικρή , αλλά..σπουδαία , τυμπανίστριά μας …

Πρόβα - φωτο  μπάντας 15-11-09 005 Πρόβα - φωτο  μπάντας 15-11-09 014

   Ελένη Τσιτούρα , η μεγαλύτερη αδερφή της Αντωνίας , πάει στην Α’ Γυμνασίου , και είναι η..πρώτη μας τρομπέτα …

Πρόβα - φωτο  μπάντας 15-11-09 018Πρόβα - φωτο  μπάντας 15-11-09 017

   Αντριάνα Καραστάθη , με το..σαξόφωνό της ..

Πρόβα - φωτο  μπάντας 15-11-09 025Πρόβα - φωτο  μπάντας 15-11-09 028

   Βίκυ Αποστολοπούλου , στην ομάδα των..βαρύτονων , με το..αλτικόρνο της ..

Πρόβα - φωτο  μπάντας 15-11-09 036

Πρόβα - φωτο  μπάντας 15-11-09 034

   Παναγιώτης Αναγνωστόπουλος , πρώτο..σαξόφωνο…

       Σ υ  ν ε χ ί ζ ε τ α ι …

Παρασκευή 13 Νοεμβρίου 2009

ΖΗΣΕ ΜΑΥΡΕ ΜΟΥ ΝΑ ΦΑΣ..ΤΡΙΦΥΛΛΙ…

 

       ΓΙΑΤΙ  ΤΟ  ΛΕΜΕ  ΕΤΣΙ ;

  Η παροιμία αυτή , είναι καταγραμμένη στις Μαρουσιώτικες παραδόσεις και παροιμιακές εκφράσεις ,και αναφέρεται στο γέρικο άλογο  , τον Μαύρο , που είχε προσφέρει πολλά , πάρα πολλά στον γεωργοκαλλιεργητή , αφεντικό του , και τώρα γερασμένο κι’ αποσταμένο , βρισκόταν στα..στερνά του ..Ο γεωργός , βαλαντωμένος απ’ τη θλίψη του , έδινε υπόσχεση στο άλογό του ( τον ..μαύρο του ) πως αν ζούσε ως τον Μάη , θα του έδινε άφθονο.. χλωρό ..τριφύλλι .

   Πολλές φορές όμως ακούμε την παροιμία ..παραφθαρμένη , π.χ . “ Ζήσε Μάη μου , να φας τριφύλλι “ , κάτι που δεν ισχύει , γιατί δεν έχει και κανένα ..νόημα ..

   Η παροιμία ..πλήρης  , είναι καταγραμμένη : “ Ζήσε  μαύρε μου το Μάη ναφας τριφύλλι , και τον Αύγουστο σταφύλι “ , βέβαια με τα χρόνια ..απλοποιήθηκε , συντομεύθηκε και ..ξέφυγε και  λίγο , απ’ τον πραγματικό της …στόχο , που ήταν , όπως είπαμε , η υπόσχεση του αφεντικού , που δινόταν στον “ μαύρο “ γίά ..άμεση εκπλήρωση της ανάγκης διατροφής του , με φρέσκο και τρυφερό..τριφύλλι , αφού ο καϋμένος δεν είχε δόντια , να μασήσει την τροφή του , εξ’ αιτίας της ηλικίας του .

   Όσο γιά τις διάφορες..παραλλαγές , δεν είναι και κάτι το…σπάνιο , είναι απ’ τα..συμβαίνοντα εν…Ελλάδι…

“ ΠΗΡΕ ΤΟ ΚΡΙΜΑ ΣΤΟ..ΛΑΙΜΟ ΤΟΥ ..”

 
   ΓΙΑΤΙ   ΤΟ  ΛΕΜΕ  ΕΤΣΙ ;
 

Κατά τη βυζαντινή εποχή, όταν κάποιος πλούσιος καταδικαζόταν να μείνει στη φυλακή, είχε δικαίωμα να βάλει κάποιον άλλον στην θέση του, τον οποίο, βέβαια πλήρωνε πλουσιοπάροχα. Φυσικά, το δικαίωμα αυτό το είχαν μόνο όσοι...
καταδικάζονταν λιγότερο απο ένα χρόνο. Οι άνθρωποι αυτοί, που δέχονταν να μπουν στη φυλακή, ονομάζονταν "κριματάρηδες", επειδή έπαιρναν τα αμαρτήματα των άλλων πάνω τους. Από τότε έμεινε και η φράση: "πήρε το κρίμα στο λαιμό του".

Απο το βιβλίο του Τάκη Νατσούλη

Τετάρτη 11 Νοεμβρίου 2009

EΓΡΑΨΑΝ ΓΙΑ ..ΜΑΣ..

 

Μετά το αφιέρωμα στην μπάντα μας , που είχε την καλοσύνη , να κάνει η εφημερίδα “ Ώρα της Φωκίδας “ , της Άμφισσας , και ο γειτονικός μας Σύλλογος , της Αμυγδαλιάς , αναφέρθηκε στις προσπάθειες του Π.Ο.Λ …

Αμυγδαλιά

   Μακριά , από..ανταγωνιστικές..πρακτικές και..διαθέσεις , η..'” Αμυγδαλιά “ , σε κάθε φύλλο της , μας ..προσφέρει κι’ ένα..ευωδιαστό..ανθάκι της , δεν είναι..υπέροχο ;…είναι…

IMG

   Ποτέ , αγαπημένοι μας φίλοι , δεν πιστέψαμε , όλοι οι άνθρωποι του Π.Ο.Λ , πως είμαστε οι…” εκπολιτιστές “ της Δωρίδας , όπως , ίσως πίστεψαν και πιστεύουν κάποιοι άλλοι , ΠΟΤΕ , κι’ αν προσπαθούμε γιά κάτι είναι ένα και..μοναδικό , να δώσουμε στα παιδιά μας , στα παιδιά της Δωρίδας γενικά , όσα δεν..εχουν , όσα τους..χρωστάμε , γιατί τους..χρωστάμε , όσα δηλαδή στερηθήκαμε όλες οι παλιότερες γενιές , όσα εμείς δεν τολμούσαμε ούτε να..ονειρευτούμε , δεν ξέρω αν είναι πολλά η ..λίγα , όσα καταφέραμε μέχρι τώρα , αλλά ζούμε με το..όνειρο , που δεν τελειώνει ποτέ , απ’ τις γιορτές των Χριστουγέννων και μετά , και κυρίως , τον επόμενο χρόνο , να χαρίσουμε σε όλα τα χωριά μας , στιγμές πρωτόγνωρες , και αυτό είναι κάτι που με τη βοήθεια ΟΛΩΝ  ΜΑΣ , μπορεί να πραγματοποιηθεί …

  Ονειρευόμαστε , σε κάθε γιορτή χωριού μας , να συμμετέχει και η μπάντα του Π.Ο.Λ , δίνοντας την ξεχωριστή της..νότα , στις λιτανείες , στις Εθνικές γιορτές , αλλά και στις..γιορτές , στις..διασκεδάσεις …ας το έχουν υπόψη τους όλοι οι φίλοι Σύλλογοι και οι Πρόεδροι των Δ.Δ. του Δήμου μας , ο Π.Ο.Λ , θα είναι πάντα στη..διάθεσή τους…

   Τελειώνοντας , ευχαριστούμε και πάλι θερμά τους φίλους της “ Αμυγδαλιάς “ και τους λέμε ένα..μόνο :  Σας ..επιφυλάσσουμε…εκπλήξεις !!!

                            Καλό  σας  βράδυ

polidorikiou-sima