ΟΙ ΑΠΟΚΡΙΕΣ - ΑΝΟΙΓΕΙ ΤΟ ΤΡΙΩΔΙΟ ..

 

     Η Κυριακή του Τελώνη και  Φαρισαίου .

     Η Κυριακή  του  Ασώτου .

     Η Κυριακή  της  Κρεοφάγου .

     Η Κυριακή  της  Τυροφάγου .

   Σπάνια θα συναντήσεις Φλεβάρη χωρίς Αποκριές . Αυτό , βέβαια αξαρτάται από το πότε θα πέσει το Πάσχα . Είναι το Τριώδιο που λέμε , τρεις χαρούμενες βδομάδες πριν απ' το πένθος και τη θλίψη της Μεγάλης Σαρακοστής που κρατάει εφτά ολόκληρες βδομάδες . Να ξεφαντώματα , λοιπόν , να χαρές και γέλια , έτσι που :

                      τσοι Μεγάλες  Αποκρες

                      κουζουλαίνονται κι οι γρες .

   Πως θα μπει ο κάθε χριστιανός μέσα στην αυστηρή ατμόσφαιρα της Μ.Σαρακοστής , που ούτε γάμοι γίνονται μήτε χοροί και πανηγύρια , μόνο νηστεία και περοσευχή ; Δεν πρέπει να διασκεδάσει και να ξεδώσει ; Σοφοί πάντοτε οι πατέρες της εκκλησίας είδαν κι απόειδαν ότι θα μπορέσουν να ξεκόψουν τους χριστιανούς από τα ειδωλολατρικά έθιμα που είχαν κληρονομήσει απ' τους αρχαίους προγόνους τους . Υποχώρησαν λοιπόν και συγκέντρωσαν όλα τα έθιμα , που τελούνταν τέλος χειμώνα αρχές άνοιξης , στις τρεις βδομάδες της Αποκριάς . Έτσι κι η πίτα ολάκαιρη κι ο σκύλος χορτάτος !

   Να σου λοιπόν ταμπούρλα και ντελάληδες που αναγγέλλουν με μεγάλο σαματά την αρχή του Τριωδίου . Νηστικό αρκούδι όμως χορεύει ; Πρώτα πρώτα ετοιμάζεται το πατροπαράδοτο φαγοπότι .Κανένα σπίτι δεν μένει χωρίς " να ματώσει " , να σφάξει κάποιο ζωντανό , συνήθως ένα τροφαντό γουρουνόπουλο , που το΄τρέφουν ολοχρονίς πως και πως .

   Η πρώτη βδομάδα είναι η Π ρ ο φ ω ν ή  η  Α π ο λ υ τ ή ( τη λένε και Α μ ο λ η τ ή  ) , γιατί από τη μιά μεριά τη βδομάδα τούτη προφωνούσαν ( διαλαλούσαν ) την αρχή της Αποκριάς , ώστε ο κάθε χριστιανός να φροντίσει να προμηθευτεί τα χρειαζούμενα . Κι οι Βυζαντινοί με την παροιμία τους τα ίδια συμβούλευαν :

           Προφωνούμαι σοι , πτωχέ , το σακίν σου πώλησον ,

           την εορτήν διάβασον .

παράγγελναν δηλαδή στο φτωχό να πουλήσει ακόμα και το σακάκι του , προκειμένου να βρει λεφτά γιά να περάσει κι αυτός τη γιορτή . Κάτι παρόμοιο λένε σήμερα στη Νάξο : " Προφωνεύγω σε , φτωχέ , κι αν δεν έχεις ν΄αγοράσεις , κλέψε ". Απ' την άλλη μεριά απολυούνται , λένε , οι ψυχές των πεθαμένων και βγαίνουν στο Απάνω Κόσμο . Η δεύτερη βδομάδα είναι η Κ ρ ε α τ ι ν ή κι η τρίτη η Τ υ ρ ι ν ή . Απ' τ' όνομά τους φαίνεται τι είδους φαγητά μπορούν να καταναλώσουν οι χριστιανοί .

   Απ' την αρχή του Τριωδίου αρχίζουν οι βεγγέρες . Μαζεύονται σ' ένα σπίτι τα βράδια κι' αρχίζουν την κολοκυθιά , την μπερλίνα , το άλογο , την παπαδιά , παιχνίδια γουστόζικα που προκαλούν το γέλιο μαζί με τα αινίγματα και τα τολμηρά λογοπαίγνια :

                          Πάνω κουτί , κάτω κουτί

                          και μέσα η κόρη κελαηδεί

τι είναι ; Αν δεν το βρει κανείς , λένε : Να το πάρει το ποτάμι , δηλαδή να φανερωθεί . Είναι η γλώσσα ! Χορός και τραγούδια αποκριάτικα συμπληρώνουν τη διασκέδαση . Αν τραγουδήσεις το

              Λε , καλέ λειμονάκι μυρωδάτο ,

              λειμονάκι μυρωδάτο

              κι' από περιβόλι αφράτο........

σ' άλλη εποχή , εκτός απ' τις Απόκριες , μήτε τη μυρωδιά του θα νοιώσεις μήτε την αφρατίλα του . Δεν έχει το ίδιο γούστο !

   Στην Αποκριά μπαίνουμε γιά τα καλά την Πέμτη της Κρεατινής , την Τσικνοπέμτη . Τη μέρα αυτή καθένας θα " τσικνώσει η τσικνίσει τη γωνιά του ", θα ψήσει κρέας , συνήθως χοιρινό , κι η τσίκνα του , τόσο σπάνια την παλιότερη εποχή , θα ευωδιάσει ολόγυρα τον τόπο . Πέμτη , Σάββατο και Κυριακή , οι συγγενείς ενώνουν τα φαγητά τους και συγκεντρώνονται γύρω απ' το ίδιο τραπέζι . Το ρίχνουν στο φαί και στο πιοτό κι' ύστερα χορός και τραγούδι . Στην Ήπειρο γλεντούσαν μαζί , ίσοι κι αδερφωμένοι , μαστόροι και καλφάδες .