ΦΛΕΒΑΡΗΣ - ΜΕΓΑΛΗ ΣΑΡΑΚΟΣΤΗ

 

ΤΑ  ΚΟΥΛΟΥΜΑ - ΒΛΑΧΙΚΟΣ  ΓΑΜΟΣ - ΤΟ ΛΕΙΨΑΝΟ ΤΟΥ ΚΑΡΝΑΒΑΛΟΥ .

   Πρώτη μέρα της Μ.Σαρακοστής η Καθαρή Δευτέρα , Καθαρή γιατί οι νοικοκυρές θα καθαρίσουν από τα λίπη της Αποκριάς τα τετζερικά τους με ζεστό σταχτόνερο , ώσπου ν ' αστράψουν . Καμιά άλλη δουλειά ! Αρχίζει η νηστεία . Όμως πως να ξεχάσουν αμέσως τα χτεσινά ξεφαντώματα ;

          Περάσαν οι Απόκριες , παν' κι οι μασκαράδες ,

          ήρθε κι η Σαρακοστή , μ' ελιές και ταραμάδες .

   Ελιές , λοιπόν , ταραμάς , φρέσκα κρεμμυδάκια , σκόρδα και μαρούλια , χαλβάς και λαγάνες ξεχειλίζουν μέχρι επάνω τις καλαθούνες , κρασί στις νταμιτζάνες - κανένας δεν τ' απαγορεύει , ίσα ίσα θα κυλήσει άφθονο - και δρόμο γιά κάποια εξοχή να γιορτάσουν οικογενειακά τα κούλουμα . Οι πιτσιρίκοι σέρνουν μαζί τους τους χαρταετούς , άλλος μεγάλο , τεράστιο , άλλος μικρό , παλιότερα χειροποίητο , τώρα , συνήθως , αγοραστό . Τρων και πίνουν ξαπλωμένοι στο γρασίδι κι ύστερα πάλι χοροί και τραγούδια κι αστεία και πειράγματα , πάντοτε πιπεράτα . Στη Θήβα , την Καθαρή Δευτέρα γίνεται ο βλάχικος γάμος , που τελειώνει με το λείψανο . Κάποιος , δηλαδή , ξαπλώνει κάτω νεκρός κι οι άλλοι του ανάβουν κεριά και τον μοιρολογούν . Ξαφνικά όμως ανασταίνεται και τινάζεται όρθιος .

   Κηδεία του Καρν΄΄αβαλου η της Τυρινής κάνουν στην Κορώνη , το ίδιο και στα Λευκόγεια της Κρήτης . Γίνεται παρωδία εκκλησιαστικής κηδείας , με περοπαιχτικά μοιρολόγια και ψαλμωδίες :

             Εμείς ετούτον κλαίομεν , εμας ποιός θα μας κλάψει ,

             όπου το σκορδοκρέμμυδο τ' αντερα θα μας κάψει ;

   Πως να λείψουν κι οι μαντείες από τέτοια μέρα ; Όλοι ανησυχούν γιά το μέλλον , όλοι ζητάνε να μάθουν τι τους περιμένει , πως θα πάνε οι σοδειές , αν θα πάει καλά το σπίτι , και πιό πολύ ανησυχούν τα κορίτσια , αν θα παντρευτούν μες στο χόνο και τι άντρα θα πάρουν, λεύτερο η χηρευάμενο ;

Η  ΚΥΡΑ...ΣΑΡΑΚΟΣΤΗ...

   Η Μ.Σαρακοστή τραβάει πενήντα μέρες από την Καθαρή Δευτέρα μέχρι και το Μ.Σάββατο . Ωστόσο το όνομά της έμεινε Σαρακοστή ( τεσσαρακοστή ) , γιατί αρχικά η νηστεία κρατούσε 40 μέρες . Τον καιρό που δεν υπήρχαν ημερολόγια , οι άνθρωποι , γιά να καταλαβαίνουν τις βδομάδες της Σαρακοστής , που έφευγαν , έπαιρναν μιά κόλα χαρτί και σχεδίαζαν μιά γυναίκα , σαν καλόγρια , με εφτά πόδια . Στο τέλος κάθε βδομάδας , το Σάββατο , έκοβαν κι' ένα πόδι . Το τελευταίο το έκοβαν το Μεγάλο Σάββατο .

   Η πρώτη βδομάδα της Σαρακοστής περνούσε με αυστηρή νηστεία . Μάλιστα , πολλές γυναίκες δεν έτρωγαν τίποτε το τρίμερο , τις τρεις πρώτες μέρες . Κάθε ΚΘρή Τετάρτη πιά έτρωγαν ειδικά φαγητά : καρυδόπιτα , σούπα με φασόλια και πετιμέζι . Στη Σινώπη , κατά το διάστημα της Μ.Σαρακοστής , συνήθιζαν να μοιράζουν γιά ψυχικό στους γείτονες και τα παιδιά ένα ειδικό φαγητό , το ξινοφάι : ρεβίθια , φασόλια , κάστανα , σταφίδες , τα έβραζαν καλά με πλιγούρι η κουρκούτι ( χυλό η αλεύρι ) , ζάχαρη και πετιμέζι μελωμένο . Ύστερα τα τσιγάριζαν με κρεμμ'ύδι και λάδι . Και στις δυό περιπτώσεις δεν μπορεί παρά να θυμηθούμε την πανσπερμία των αρχαίων .

Σ υ ν ε χ ί ζ ε τ α ι .......