Στο προηγούμενο σημείωμά μας για τον Απρίλη , αναφερθήκαμε στις Απριλιάτικες γιορτές και κυρίως στη γιορτή " τ' Άι - Γιωργού , όπως λέγαμε στο Λιδορίκι , στους αγώνες , που γίνονταν πίσω απ' την εκκλησία , και το΄..πανηγυράκι που ακολουθούσε εκεί στ' αλώνι , είπαμε και γιά το αμόλυμα του αερόστατου και γιά όλα όσα γίνονταν , εκτός όμως απ' αυτά και τα ..Πρωταπριλιάτικα ψέματα , μέσα στον Απρίλη είχαμε , σχεδόν πάντα , και το Πάσχα και φυσικά τα Λάζαρα και γενικότερα τις Πασχαλινές εκδηλώσεις , ας πούμε όμως απόψε για τα Λάζαρα .
Οι παρέες , που λέγαν το Λάζαρ' ήταν τέσσερα κορίτσια , μπορεί και περισσότερα , και ένα αγόρι , που χρησίμευε γιά συνοδός , φυλαχτάρης και γιά να κρατάει το στολισμένο με δεντρολίβανο , και άλλα λουλούδια , καλάθι . Στο χωριό μας , απ' ότι λένε οι παλιότεροι , ο μπάρμπα Γιάννης Αναγνωστόπουλος , ο Σιουκαράς , ντυνόταν τσολιάς , μάζευε και τα κορίτσια της γειτονιάς και γύρναγαν τα σπίτια του χωριού και τα 'λεγαν . Παλιότερα , έλεγαν το Λάζαρ' σ' όλο το χωριό κι' όταν μπορούσαν πήγαιναν και σ' άλλα κοντινά χωριά , γιά περισσότερες ..εισπράξεις . Η αρχή γίνεται απ' την Εκκλησία του χωριού με ειδικό τετράστιχο - επίκληση προς τον Άγιο γιά βοήθεια , αφήνοντας και λίγες δραχμούλες .
Ύστερα , πήγαιναν από σπίτιν σε σπίτι και τελειώνοντας το βράδυ , λένε Λάζαρ' σε κάποιο δέντρο , που το καταριώνται, το χτυπάνε με τα μπαστούνια τους , και τ' αφήνουν εκεί σπασμένα και φεύγουν . Οι χωριανοί πρόσεχαν πολύ να μην είναι το δικό τους σπίτι το τελευταίο και ειπωθούν εκεί τα ..κακά λόγια , τελειώνοντας , και φέρουν γρουσουζιά . Στο σπίτι του φυλαχτάρη , στο τέλος , γινόταν ακριβοδίκαιη μοιρασιά των εισπράξεων .
Ο Λάζαρ'ς έχει περίπου δεκαοχτώ τραγούδια , που λέγονται σαν παινέματα , κατά περίπτωση , του σπιτιού , δηλαδή άλλο παίνεμα στο σπίτι του δάσκαλου , άλλο στου παπά , άλλο στου τσέλιγκα κι' άλλα στα σπίτια ανύπαντρων κοριτσιών η παληκαριών , το τελευταίο παίνεμα , που είναι κατάρες εναντίον των κακόβουλων δυνάμεων , λέγεται πάντοτε σε κάποιο δέντρο , που χτυπιέται ώσπου να σπάσουν τα καλάμια - ραβδιά , που κρατάνε απ' το πρωί τα Λαζαρόπλα , και λέει τα εξής :
Να ξεραθείς , να μαραθείς , λουλούδια να μη βγάλεις ,
ποτέ να μην ιδείς χαρά , στον Άδη καταχωνιασμένο...
Στο χωριό μας , απ' όσο θυμάμαι , κι' αναφέρομαι φυσικά στη μεταπολεμική περίοδο , τα Λάζαρα ήταν κάπως έτσι :
Εις τη πόλη Βιθανία , Μάρθα κλαίει και Μαρία ...
και συνέχιζε ... πες μας Λάζαρε τι είδες , εις τον άδη που επήγες ,
.....................................................................................
Είδα πόνους , είδα φόβους , είδα βάσανα και τρόμους ...
η κάπως έτσι , δεν τα πολυθυμάμαι τα λόγια , ούτε βέβαια και τα δίστιχα που λέγονταν , κατά περίπτωση , στα σπίτια . Σε άλλα χωριά όμως λέγονταν , στη Στύλια π.χ. :
Παληκαράκι όμορφο ,
χρυσά είσαι στολισμένο ( αρματωμένο )
Έχεις πλατούλες γι' άρματα ,
ρύμονος γιά το λιθάρι ...
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΒΑΙΩΝ .
Την άλλη μέρα ήταν η Κυριακή των Βαίων , και γιορταζόταν με μεγαλοπρλεπεια . Οι νεοπαντρεμένοι , κατά το παλιό έθιμο , φέρνου στην Εκκλησία τη βάγια . Με κλωνάρια της στολίζονται οι εκκλησιές , πόρτες , εικόνες , τέμπλο κλπ. Πάνω σ' ένα τραπέζι , κάτω απ' τον πολυέλαιο , είναι η εικόνα του Νυμφίου και δίπλα το κάνιστρομε τα κλωνάρια της ανθισμένης βάγιας . Κάθε πιστός παίρνει μόνος του ένα κλωναράκι , αφού ασπαστεί την εικόνα , το κλωνάρι αυτό θα μεταφερθέι στο σπίτι και θα τοποθετηθεί στα εικονίσματα του σπιτιού , γιά ένα χρόνο , μέχρι να πάρουν το καινούριο . Όλο το βαγιοβδόμαδο , γίνεται στα σπίτια και στους δρόμους , καθώς και στην Εκκλησία , γενική καθαριότητα και ασβέστωμα .
Πλένονται τα ρούχα του σπιτιού κι' απλώνονται ομαδικά , πάνω στα χαλίκια των ποταμιών και στους φράχτες των κήπων . Γενικά υπάρχει μιά..έντονη κινητοποίηση των γυναικών , που προετοιμάζονται γιά το Πάσχα . Το μεσημεριανό τραπέζι της Κυριακής των Βαίων , περιλαμβάνει το ..παραδοσιακό φαγητό , μαπακαλιάρο σκορδαλιά , με κρασάκι κι' όλα τα σχετικά , και το βράδυ είναι η ακολουθία του Νυμφίου , κι' απ' την επομένη μπαίνουμε στο Μεγαλοβδόμαδο , αλλά γι' αυτό , ολίγη...υπομονή .
Σ υ ν ε χ ί ζ ε τ α ι .......
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου