Αυτόθι περί την ανατολικήν κλίσιν εντός λόφου υψηλού φαίνονται σειραί τετραγώνου περιτειχίσματος , αρχομένου από μιάς γεφύρας , ωκοδομημένης κατ' έθος αρχαικόν , και ενουμένης προς άρκτον και μεσημβρίαν , με λαμπράν ακρόπολιν , κειμένην επί της κορυφής του λόφου , της οποίας σώζονται έτι και νυν πολλά , επείπια μεν , αλλά μεγαλοπρεπή μνημεία της δόξης των προγόνων μας . Τα μακρά τείχη δεικνύουσιν , ότι η πόλις , ήτο πολυάνθρωπος , η δ' ακρόπολις , ότι κατωκείτο και υπό πλουσίων ανδρών . Αλλά μολονότι κατέβαλον πολύν κόπον διά να δυνηθώ να δώσω εις αυτήν αρχαίον τι όνομα , δεν ηδυνήθην , διότι , ως παρετήρησα , καμμιά εκ των απαρτιζουσών την τετράπολιν τεσσάρων πόλεων , Ερινεού , Βοίου , Πίνδου και Κυτινίου δεν δύναται να υποτεθή αυτόθι , κατά το υπ 'όψιν μου Γεωγραφικόν Λεξικόν του Λωρέντου , λέγοντος , ότι ο μεν Ερινεός κείται περί το όρος Πίνδον , το δε Βοίον πλησίον του Ερινεού επί του όρους Παρνασσού , η δε Πίνδος , επί του ομωνύμου ποταμού , όστις κατά Στραβ.βιβλ.θ' κεφ , 3 & 10 . " παραρρεί αυτήν , εμβάλλων εις τον Κηφισσόν , ου πολύ της Λιλαίας άπωθεν " και το Κυτίνιον επί του όρους Παρνασσού .
Η ακρόπολις της ανωτέρω ηρειπωμένης αρχαίας πόλεως κείται επί της γεφύρας ενός ποταμού , το οποίον κοινώς μεν ονομάζουσι Μόρνον , ο δε Σκαρλάτος Βυζάντιος επικαλεί Πίνδον . Ο Πίνδος δε ποταμός , κατά τον Στράβωνα , εμβάλλει εις τον Κηφισσόν , ου πολύ της Λιλαίας άνωθεν , κειμένης εις την Φωκικήν χώραν , εν ω ο Μόρνος πηγάζει μεν από το όρος Οίτην , εμβάλλει δε εις τον Κρισσαίον κόλπον μεσημβρινώς της Ναυπάκτου . Ενδέχεται όμως να ήναι εις και ο αυτός ποταμός υπό το ίδιον όνομα , και να διαιρήται εις δύο κλάδους , εξ ων ο εις εμβάλλει εις τον Κηφισσόν της Φωκίδος , και ο έτερος εις τον Κριοσσαίον κόλπον .
Αν υπιτεθή τούτο , τότε είναι πολύ πιθανόν να είναι εσφαλμένη η εν τω Λεξικώ του Λωρέντη γραφή ." Ερινέος πόλις Δωρική περί το όρος Πίνδον " αντί " περί τον ποταμόν Πίνδον " διότι το όρος , Πίνδος ( τανύν Μέτζοβον ) είναι το μεταξύ Θεσσαλίας και Ηπείρου , και απέχει πολύ της Δωρικής χώρας . Τότε ίσως επιτρέπεται εις τινα να χαρακτηρίση τα περί ων πρόκειται αρχαία ερείπια ως την αρχαίαν πόλιν Ερινεόν , τοσούτω μάλλον , καθόσον , αν η Πίνδος προσδιορισθή ως κειμένη επί της Οίτης , κατά το ανωτέρω Λεξικόν , θεωρείται ως υπερκείμενος του Ερινεού ( υπέρκειται δε Πίνδος του Ερινεού , Στραβ. )
Εις τον τοίχον ενός των κατά την θέσιν Βελούχιον υπαρχόντων Μύλων παρετήρησα και μίαν επιγραφήν , έχουσαν ούτω , " ΕΥΑΝΔΡΑ ΕΙΛΕΙΟΥ ΔΙ...." η επιγραφή αύτη ήτον βεβαίως Επιτάφιος , αλλ' έμενεν έκτοτε ατελής .
Αναχωρήσας εκείθεν μετέβην εις το παραποτάμιον χωρίον Λευκαδίτι , εισελθών μεσημβρινώς , κάτωθεν αυτού παρά την κοινήν οδόν ψαύει ο διαβάτης μικράν τινα σειράν αρχαίου τείχους , αλλά δεν διακρίνει , αν το μέρος εκείνο ηδύνατο να εκλεχθή ως κατοικία πολλών . Επειδή δ' ο Στράβων ονομάζει τας τέσσαρας Δωρικάς πόλεις μικράς και λυπροχώρους , ( τέως μεν ουν ήσαν εν αξιώματι αι πόλεις , καίπερ μικραί και λυπρόχωροι ) . Ενδέχεται να υπήρχεν αυτόθι το Βοίον , καθόσον μάλιστα περιγράφεται από τα Γεωγραφικά Λεξικά , ως κείμενον πλησίον του Ερινεού , αν Ερινεός θεωρηθή η εν Βελουχίω ηρειπωμένη πόλις , κατά τα ανωτέρω εκτεθέντα , και καθόσον το Λευκαδίτιαπέχει του Βελουχίου δύο ώρας , κείται εις τας δυτικάς υπωρείας όρους υψηλού " Γκιόνας " καλουμένου , και αποτελούντος ένα κλάδον του Παρνασσού .
Αν τα εν Βελουχίω ερείπια χαρακτηρισθώσιν ως η πόλις Ερινεός , τα δε κατά το χωρίον Λευκαδίτι , ως το Βοίον , τότε έρχεται κατά σειράν η πόλις Πίνδος , κειμένη περί την εσπερίαν πλευράν της Οίτης , και ου μακράν η πόλις Κυτίνιον , οποίον θεωρείται πιθανώς σήμερον το χωρίον Μαυρολιθάρι , όπου υπάρχουν , ως μοι είπον , πολλαί αρχαιότητες , και όπερ είναι ήδη η πρωτεύουσα του Δήμου Κυτινίου της Επαρχίας Παρνασσίδος .
Άλλας αρχαιότητας δεν απήντησα , πλην μόνον εις την αρκτικήν πλευράν του χωρίου Λιδωρικίου , και ταύτας συνισταμένας ανώτερον μεν εις ένα πύργον , εγγύτερον δε εις τάφους , εις τινας των οποίων , ως έμαθον , ανευρέθησαν μετ' ανασκαφήν και πολύτιμά τινα είδη .
Ενταύθα περατούται η περιγραφή των κατά την Δωρίδα υπαρχουσών αρχαιοτήτων . Αν δε παρέλειψα τυχόν και τινας , η έλλειψις αύτη ας αποδοθή εις την αθλιότητα των κατοίκων , μη όντων εις κατάστασιν να μοι χορηγήσωσιν ακριβεστέρας πληροφορίας .
Κ . ΚΑΛΑΜΙΔΑΣ .
Αυτά ανεφερε στην διοικητική έκθεσή του ο Έπαρχος Δωρίδος Κ. Καλαμίδας το 1849 , μιά έκθεση λεπτομερής , περιγραφικότατη και πολύ κατατοπιστική , με , θλιβερές δυστυχώς , αναφορές σε αρχαιότητες σκόρπιες και εγκαταλειμμένες , σε διάφορα σημεία της Επαρχίας μας , οι οποίες δεν έτυχαν , δυστυχώα και πάλι , της προσοχής και του ενδιαφέροντος κανενός υπευθύνου .
Μας δίνει ο Κ.Καλαμίδας , στοιχεία που ταιριάζουν και με περιγραφές , διαφόρων κατοίκων του Λιδορικίου και γειτονικών χωριών , γιά αρχαία αντικείμενα που κατά καιρούς εύρισκαν σε διάφορα σημεία , σε χωράφια τους , όταν τα καλλιεργούσαν , πολλά δε τέτοια αντικείμενα εύρισκαν και στα Λιδορικιώτικα χωράφια , στην τοποθεσία Τραγουδάκη , που βρισκεται στα νότια του χωριού μας , προς Σκαλούλα , δυστυχώς η Κρατική αδιαφορία τα σκέπασε όλα , όπως σκέπασε και το μεγαλύτερο μέρος των αρχαιοτήτων της Καλλίπολις .
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου