TOY ..ΣΤΟΥΜΠ’ΖΜΑ Τ’ ΚΑΛΑΜΠΟΥΚΙΟΥ…

 

ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ

 

 

   Όπως είπαμε αγαπημένοι μας φίλοι , με το ..” ξεμπούλτσισμα “ , το..ξεφλούδισμα δηλαδή , του καλαμποκιού , δεν τελειώνει και η..διαδικασία ΄γιά να μπει ο καρπός στ’ αμπάρι , στο…κασόνι ..όοχι φυσικά , χρειάζεται και το..ξεσπύρισμα , ο αποχωρισμός , δηλαδή , των σπυριών , απ’ τον πυρήνα του καρπού του καλαμποκιου , που τον λέμε..κότσαλο η..κότσιαλο , στα Λιδορικιωτικο..ρουμελιώτικα , το κότσαλο , το γνωρίζετε , πιστεύουμε , όλοι , είναι αυτό το κομμάτι που μένει όταν..φάμε τα σπυριά απ’ το ψημμένο καλαμπόκι .

   Το ..ξεσπύρισμα , λοιπόν , γίνεται διά του..κοπανήματος , μάλιστα , όπως ακριβώς το διαβάσατε , μετά το ξεμπούλτσισμα , κι’ αφού απλωθεί και στεγνώσει καλά το καλαμπόκι , το απλώνουν σε ένα ευρύχωρο μέρος , αλώνι , αυλή η και..βεράντα , και το ..χτυπάνε..αλύπητα , με μακριά ξύλινα κοντάρια , θα λέγαμε , μέχρι να..ξεκολλήσουν τα σπυριά , και μείνουν μόνο τα..κότσαλα …τότε το ξεσπύρισμα , ο..εκκοκισμός , όπως λέγεται ..επιστημονικά , έχει τελειώσει…

  Ας δούμε τώρα και όλα τα στάδια εξέλιξης , του καλαμποκιού..

  Το φυτό σε πλήρη ανάπτυξη…όταν πλέον αρχίζει να..” δένει “ καρπούς..

  Ώριμοι , πιά , καρποί καλαμποκιού , έτοιμοι γιά..ξεμπούλτσισμα..

  Καλαμπόκια , κρεμασμένα γιά στέγνωμα , μετά το..ξεμπούλτσισμα ..

   Ομοίως…..

  Καλαμπόκια γιά..φάγωμα , ψημμένα..

  Παλιά , χειροκίνητη εκκοκιστική μηχανή ..

   Διαβάστε , τώρα , αγαπημένοι μας φίλοι , την ..απολαυστική , ομολογουμένως περιγραφή του..” Στουμπίσματος τ’ ..καλαμπουκιού “ , όπως γινόταν τον παλιό καλό καιρό στη Ρούμελη , είναι σε..απλή..Ρουμελιώτικη..γραμματο..βόρα , διάλλεκτο , με τους..γνωστούς ..συντετμημένους ..τύπους , που εμείς οι..Λιδορικιώτες , βέβαια , τους..καταλαβαίνουμε αμέσως..απολαύστε τη…

         ΤΟΥ..ΣΤΟΥΜΠ’ΖΜΑ  Τ’ ΚΑΛΑΜΠΟΥΚΙΟΥ….

  Άμα λιαστεί του καλαμπόκ' στ' αλών' , του μαζώνουμι στ' μέσ' στ' αλών' σι τιτράγουνου σκήμα κι' σι πάχους 25 πόντ' ς . Γύρα-γύρα , μπήχνουμι παλούκια κι' λίγου κάτ' απ' εγ'κουρφή τ' παλκιού , δένουμι γύρα-γύρα τριχιές στα παλούκια κι ρίχνουμι τα χ' στγιά , δηλαδής χειράμνια , σαέζματα  κι γένιετε έτσ' ένα τείχους γιά να μη φεύγ' νι τα σπ΄ριά τ' καλαμποκιού όξου . ύστιρα έρχουντι οι στουμπστάδις μι τα ζυτράβλια να του στ'μπήσ'νι .

   Οι στουμπστάδις πέρν' νι θέσεις , οι μ' σοί απ' τ' νιά μιργιά κι' οι άλλ' οι μ'σοί απ' τ'ν άλλ’ . Σ'κών' νι τα ζυτράβλια τα κρατούνι ουρθά , σα σι παρέλασ' μι τα όπλα προυσουχή , καν' νι του σταυρό τ'ς κι' έφκουντι " κι τ' χρόν'...να χλιάσ' νι τα κ'λά ".

   Ύστιρα , η νιά ουμάδα σ' κων'  ψ'λά τα ζυτράβλια τ'ς , του καν' κι' η άλλ' κι βαράει πρώτ' μίνια απ' τ'ς δγιό . Μι του γκαπ τ' ς πρωτ' ς , τα σκών' νι απάν ' κι λίγου πίσου απ' του κιφάλ' κι   ψ'λά κι βαράει αμέσους η δεύτιρ' ουμάδα . Τα σκων' ικείν' τότις κι βαράει η πρώτ' κι έτσ' παίρ'νι αράδα κι αικούς γκαπ - γκούπ , γκαπ-γκουπ ..

   Όσου ψ'λά πάει η τζώρα απ' του ζυτράβλ' μι τρανήτιρ' δύναμ' πέφτ' κάτ' κι στ'μπάει του καλαμπόκ' . Κι' οι δγιό ουμάδις βαρούνι στ' ν' ίδγια μιργιά για να ξισπριέτι ου καρπός απ' του κότσιαλου . Προυχουράει η νιά ουμάδα , ουπισθουχουράει η άλλ' κι' ετσ' του βαράνι ούλου του καλαμπόκ' στου τιτράγουνου .

   Άμα του τσακίσ' νι απ' πάν' παίρνι τ' λανάρα κι' ανοίγνι στ' μέσ' εν' αβλάκ' ους ένα μέτρου φαρδύ κι πιρσότιρου . Μι ΄τ' λανάρα μαζών'νι τα κότσιαλα στ'ν άκρ' κι' απ' όλις τ'ς άκρις κι του καλαμπόκ' του μαζών'νι μι του φκιάρ' του ξύλ' νου στ' μεσ' κι φκιάν' νι του λαμνί .

   Ύστιρα απλών' νι τα κότσιαλα διξιά κι' αριστιρά απ' του λαμνί κι ' αρχ' νάνι πάλι του στούμπ' ζμα . Στ' ν ανάπαψ' , οι στουμπστάδις πίν' νι ούζου μι τ' μπουτίλια  η μι του παγούρ' τ' ασ'μένιου κι λένι εφκές : " κι' απού χρόν ' να δώκ' ου Θιός " , " Να ζήσ'ν οι ν' κουκοιραίοι τ' αλουνιού " , " χίλια μόδγια " . Άμ ' απουστ'μπήσ' νι τα κότσιαλα κι' ειιδούνι πως δεν έχ'νι καρπό απ'πάν' τ'ς , βγαίν' νι τα σκ'τγιά πού' ειχαν γιά τείχους κι' τ'ς τριχιές κι μι τ'ς λανάρις μαζών' νι , οι νιώτιρ ' ούλα τα κότσιαλα σουρό σι νιά ακρ' απ' τ'α λών' κι ' απλ΄ων' νι τουν καρπό στ' αλών' να λιαστή .

   Μιτά κάθουντι στουν ίσκιου κι πίν' νι ούζου , νιράκ' κρύου , κι καρτιρούνι τ' ν'κουκυρά τ' αλουνιού να φέρ' τ' γ'κανίστρα μι του ζιστό ψουμί κι του καλό φαί να φάνι . Άμα ερθ' η ν'κουκυρά , στρών' νι τ'ν' τάβλα καταής κι βάν' νι να φάνι δγιό - δγιό στα πγιάτα γιατ' είνι πουλοί , ιπειδή καλάνι γιά φαί κι τ'ς διπλανούς απ' τ' αλώνια .

   Του φαί θα νάνι η κότα μαειριμμέν' μι ρύζ' κι πίτα κουλουκ'θόπ'τα η φακές η φασούλια ξηρά τ' ς χρουνιάς τ'ς ίδγιας , ανάλουγα μι του έχουν τ' κάθι μ'νιανού . Του ψουμί θα νάνι πάντα φρέσκα κι ζιστά καρβέλια κι του τυρί απαραίτ' του .

   Κάν'νι του σταβρό τ'ς , λένι ιφκιές γιά τ' αλών' κι του ν'κουκύρ ' κι' αμ' απουφάνι κάν' νι πάλι του σταβρό τ'ς , μι τ'ν ιφκή " κι τ' χρόν' νάμαστι καλά κι πλειότιρα  " , κι πάνι οι στουμπ' στάδις σ' άλλ' αλών' για στούμπ' ζμα .

   Έτσι γινόταν αγαπημένοι μου φίλοι , του...στούμπ'ζμα , του καλαμποκιού τον παλιό καλό καιρό , στα Ρουμελιώτικα χωριά , σύμφωνα με ...αυθεντική αφήγηση - περιγραφή ενός απ' τ'ς στουμπ'στάδις , και στην..αυθεντική ,φυσικά , Ρουμελιώτικη διάλεκτο , ελπίζουμε να μην έχετε ..άγνωστες λέξεις , αν ..ναι , εδώ είμαστε , τα ξαναλέμε.........

                                     Καλό σας  απόγευμα