“ O ΘΕΡΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΑΛΩΝΙΣΜΑ “

  Απ’ το  βιβλίο της  “Αναμνήσεις “ της  αείμνηστης  χωριανής  μας Σοφίας Καραχάλιου  - Παλαιολόγου

   Όταν ερχόταν η  εποχή του  “ θέρου “ , θερισμού , όλα  έπρεπε να  γίνουν με  τα  χέρια , γιατί  δεν  υπήρχαν  τότε  μηχανές . Σκορπούσαν , λοιπόν ο  κόσμος απ’ το  πρωί ως  το  βράδυ στα  χωράφια και  θέριζαν τα  στάχυα με  τα  “ δρεπάνια “ τους . Μ’ αυτά  έφτιαχναν μικρά  δέματα που  συγκρατούσαν δεμένα με  το  ίδιο  χόρτο . Στη  συνέχεια , με τα  δέματα αυτά  έφτιαχναν ένα  δέμα  μεγαλύτερο , που  ονομαζόταν “ δεμάτι “ .
   Αυτό το  έδεναν με  ένα  άλλο  χόρτο , τη  σίκαλη , έπειτα φόρτωναν  τα  “ δεμάτια “ στα  μουλάρια και  τα  γαϊδουράκια και  τα  κουβαλούσαν στα  αλώνια . Εκεί τα  ξεφόρτωναν και  τα  τοποθετούσαν όλα  μαζί σε στοίβες που  ονόμαζαν “  θημωνιές “ . Στη συνέχεια έρχονταν οι  αλωνάρηδες , “ βαλμάδες “ , οι  οποίοι σκορπούσαν τα  δεμάτια στο  αλώνι και  καθοδηγούσαν τα άλογα , ώστε  όταν αυτά  γυρίζουν γύρω – γύρω , να  λιώνουν τα  άχυρα με  τα  πέταλά  τους και  να  βγαίνει  το  σιτάρι .
   Η  διαδικασία  αυτή  κρατούσε απ’ το  πρωί  μέχρι  το  μεσημέρι . Ύστερα όλοι  μαζί , αγρότες και “ βαλμάδες “ , σήκωναν τα  ‘άχυρα  στον  αέρα πολλές  φορές , ώστε να  ξεχωρίσουν το  σιτάρι απ’ τα  στάχυα . Γι’ αυτή  τη  δουλειά , που  τη  λέγαν “ λίχνισμα “ , χρησιμοποιούσαν κάτι  ξύλινες πιρούνες , τις  οποίες ονόμαζαν “ δικούλια “ .
   Στο  τέλος , μάζευαν το  σχεδόν  καθαρό  σιτάρι στο  κέντρο του  αλωνιού κοντά στο  “ στρίαλο “ και  περίμεναν να  φυσήξει αέρας , για  να  καθαρίσει καλύτερα  το  σιτάρι . Τη  σοδειά  την μετρούσαν με  κάτι  τενεκέδες . Μια “ οκά “ ( μονάδα  μέτρησης της  εποχής ) ισοδυναμούσε με 400 δράμια και  ένα  κιλό με 1.000 γραμμάρια ή 312,5  δράμια .
( Στο  σημείο  αυτό η  αείμνηστη  Σοφία προφανώς  από  λαθεμένο  υπολογισμό γράφει  ακριβώς : “ Μία  οκά ισοδυναμούσε με 1.000 δράμια . 1 κιλό = 1.000 γραμμάρια = 900 δράμια , εμείς  για σωστή  ενημέρωση  του  αναγνώστη , αναφέρουμε  πιο  πάνω , τα  σωστά  νούμερα ) .
   Οι  θεριζοαλωνιστικές μηχανές και  οι  αλευρόμυλοι , ήρθαν στο  Λιδωρίκι μετά  τον  πόλεμο . Πρώτος απ’ όλους  έφερε ο Τημπέλης  Νικόλαος .



Σ Στο  θημωνοστάσι στο  “ Κοτρώνι “, στη  δεκαετία  του ‘60 , μια  εικόνα  που  έχει  όλο  το  παραδοσιακό ..” στήσιμο “ των θημωνιών , και  μάλλον είναι  και  απ’ τις  τελευταίες  τέτοιες εικόνες , γιατί  μετά  ήρθαν  οι..” αλωνιστικές “ ή “ πατόζες “ όπως  τις  έλεγαν . Σε  πρώτο  πλάνο , από  αριστερά : Λαγιογιώργαινα , Σκραποφροσύνη και Παπαρούκαινα .


Αλώνισμα  στις  Λάκκες  το  1945 , διακρίνονται  από  αριστερά : Βιολ. Κοκκαλιά , Σοφία  Παλούκη , Γ. Γεροδήμου με  το  γιο  της  Πάνο , μωρό  τότε  στα  χέρια , Θεοχ.Λ]Καραχάλιος και  Χαρ. Γεροδήμος . Παρατηρήστε  το “ στρίαλο “ στη  μέση και  τις  θηλιές στους  λαιμούς   των  αλόγων .

Αλώνισμα  στις  “ Λάκκες “ , στο αλώνι που  ήταν  εκεί  που  είναι  σήμερα  το Δασαρχείο , το  1948 ή  49 , κι’ αυτή  η  φωτογραφία είναι…ακτινογραφία  του  αλωνίσματος , τα  άλογα , οι  βαλμάδες , τα  παιδιά  που  κάνουν..χάζι , και  οι  γυναίκες  με τα “ δικούλια “ στα  χέρια , νε  τα  οποία  ανακατώνουν το  “ λιώμα “ .Τέταρτος , μετά  τον ένστολο , ο Τάσος  Ασημακόπουλος , ο  Τάσος Γκομόζιας  και  οι  μικροί Γ. Ασημακόπουλος  και  Γ. Δημητρακόπουλος .


Το  “ λίχνισμα “ με  τα  “ δικούλια “.
Η πρώτη  αλωνιστική  μηχανή  που  ήρθε  στο  χωριό  μας , ήταν κάποιου  Δρόλαπα , μάλλον  απ’ την  Αγία Ευθυμία , και  απ’ τις  πρώτες δε  και  η  εικονιζόμενη , ιδιοκτησίας Στάθη  Δρομάζου , απ’ την  Ερατεινή . Μπροστά  στο  τρακτέρ , που  μόλις  και διακρίνεται , εικονίζονται από  αριστερά : Ζωή  Δούκα , Μαρ. Κατσώνη , Γιαν. Κανδρής , άγνωστος , Στ. Δρομάζος , με  τα  λευκά , και  Διον. ΄Κούστας .


Αρκετά  χρόνια  μετά , ο Νίκος  Τημπέλης με κάποιο Κατσούλη , απ’ τη  Λεύκα , έφεραν  την  πρώτη  Λιδορικιώτικη  αλωνιστική  μηχανή . Στις  δυο  φωτογραφίες  εικονίζεται  ο Ν.Τημπέλης  με  το  τρακτέρ που  έσερνε , αλλά  έδινε  και  κίνηση  στη  μηχανή .\

     *****************

  Τέτοια  εποχή  λοιπό  φίλοι  μου , τον  παλιότερο  καιρό , το  χωριό  μας  είχε τρία  σημεία όπου συγκεντρώνονταν  τα  “ δεμάτια  “ για  τα  αλωνίσουν , τα  σημεία  αυτά της  συγκέντρωσης , τα  λέγαμε  “ θημωνοστάσι “ και  βρίσκονταν , όχι τυχαία  βέβαια , στις  τρεις  άκρες  του  χωριού μας .

   Το  ένα  , στο  “Κοτρώνι “ , λίγο  έξω  απ’ το  Λιδορίκι  προς  Λευκαδίτι , το  άλλο  ήταν στις  Λάκκες  , στο  γήπεδο , που  ήταν   ίσως  και  το  μεγαλύτερο και  το  τρίτο , στον  Σταυρό , εκεί  περίπου  που είναι  τώρα  το  εκκλησάκι του  Αγ. Κωνσταντίνου .

   Τα  θημωνοστάσια , για  όσο  καιρό  υπήρχαν  ήταν ο  παράδεισος  των παιδιών  του χωριού  μας , και  στο  καθένα  μαζεύονταν  παιδιά  απ’ τις  κοντινές  γειτονιές , π.χ. στις  Λάκκες , μαζεύονταν  παιδιά  απ’ τον  κάτω  μαχαλά , Ψαλά , Αλωνάκι  και..πέριξ , και  φυσικά  απ’ τις  Λάκκες , και  κάπως  έτσι  γινόταν  και  με  τα  άλλα  θημωνοστάσια…

   Εκεί  λοιπόν , στα  θημωνοστάσια  μαζευόμασταν  όλα  τα  παιδιά  απ’ τις  πλησιέστερες  γειτονιές , και παίζαμε  με  τις  ώρες , χωνόμασταν  μέσα  και  χοροπηδάγαμε , κάνοντας  φυσικά  και  κάποιες..μικροζημιές στα  δεμάτια , γι’ αυτό  και  μας..κυνηγούσαν  οι  ιδιοκτήτες..ήταν  ό,ως  για  μας  ένα  πολύ  ωραίο  παιχνίδι , μόνο  που..λυσσάγαμε  απ’ τη  δίψα  και  καταφεύγαμε  για  νερό στο πηγάδι  του Γυφτοτάσου , που  ήταν  στο βάθος  της  αυλής  του  σπιτιού  του , πλαϊ δηλαδή  στο γύφτικο  και το  ποδηλατάδικο ..

   Βέβαια , για  να  πιούμε  λίγο  δροσερό  νερό , που  όμως  πάντα  μύριζε  λίγο , κάναμε  μεγάλους  αγώνες γιατί οι ιδιοκτήτες  δεν  μας  πολυάφηναν , αλλά  όλο και  τα  καταφέρναμε ..

   Όλα  αυτά , γίνονταν πριν  το  αλώνισμα , όσο  καιρό  ήταν  συγκεντρωμένα  τα  δεμάτια  στα  θημωνοστάσια , γιατί όταν  άρχιζε  το..” αλώνισμα “ τα  πράγματα  αλλάζανε , αλλά  αυτά θα τα  πούμε  κάποιο  άλλο  απόγευμα …

   Καλό   σας απόγευμα …..Κ.Κ.-