Ο ΘΕΡΟΣ–ΘΕΡΙΣΜΟΣ

 

  ΟΣΑ..ΘΥΜΑΜΑΙ..

'Οπως είπαμε  στα " Λαογραφικά μας σημειώματα ", ο Ιούνιος λέγεται  απ' το λαό μας και " θεριστής " και για να ..ακριβο..λογήσουμε " θερ'στής  ή...θιρ'στής ", γιατί μέσα στον μήνα αυτό γίνεται το θέρισμα , ο θέρος των σταροκρίθαρων, θα μου πείτε που βρεθήκαν αυτά στον τόπο μας , κι' όμως αδέρφια , αυτά τα..βράχια , αυτές οι..ξελάστρες , έθρεψαν και μεγάλωσαν γενιές και γενιές , σπούδασαν παιδιά , προίκισαν ..κορίτσια , κι 'όλα αυτά περήφανα και με το μέτωπο ψηλά , με ιδρώτα και..αίμα , που λέει σοφά ο λαός μας..

Κοίταζα μια μέρα , απέναντι στην Πλέσιβα , ανάμεσα στα βράχια και στις ξερολιθιές , στα πουρνάρια και τις γκρεμίλες , φανταζόμουνα τους Λιδορικιώτες , κάποιους χωριανούς μας , τέλος πάντων , να ξεκινάνε αχάραγα απ' το χωριό , με το ζευγάρι , φορτωμένοι μ'όλα τα..συμπράγκαλα , για ν' ανεβούνε εκεί πάνω να οργώσουν , τι ; να οργώσουν την πέτρα , τα βράχια , να βγάλουν το ψωμί της χρονιάς , κι' όμως , 'άνθιζε κι' η πέτρα εδώ στον τόπο τον ευλογημένο , καλλιεργούσαν την πέτρα κι' αυτή έβγαζε..καρπό..

Κι' όταν έφτανε η ευλογημένη ώρα της σοδειάς , κι' έβλεπες στις ραχούλες της Πλέσιβας , να χρυσίζει η ίδια η ζωή , το στάρι , δεν πίστευες στο θαύμα αυτό της πίστης και της φύσης , γιατί πραγματικά ήταν θαύμα...

Δεν είχα την τύχη , φίλοι μου , να ζήσω αυτές τις σκληρές , όπως λένε , στιγμές , δεν είχα την τύχη να ζήσω την αγροτική ζωή που τόσο ζήλευα , είχαμε βλέπεις το μαγαζί και δεν υπήρχε χρόνος για καλλιέργειες , εγώ όμως ζήλευα τους συμμαθητές μου και τους φίλους μου , όταν μου ‘λεγαν παιδικές ιστορίες , απ' τα χωράφια , τα πρόβατα και τα γίδια , εγώ τότε μαράζωνα , γιατί μου λείπαν όλα αυτά , βέβαια απ' την άλλη μεριά τα παιδιά όλα ζήλευαν εμένα , που ήμουνα ..χωμένος μέσα στα γλυκά , και γλυκό εκείνες τις δύσκολες εποχές , ειδικά για τα παιδιά , ήταν...τουλάχιστον όνειρο ..
Κι' έτσι , τελείως παράδοξα , νοσταλγώ κάτι που δεν ..γνώρισα , κάτι που δεν έζησα και σχεδόν δεν γνωρίζω , κι 'όμως το νοσταλγώ , όσο παράξενο κι' αν ακούγεται και φαίνεται , βέβαια , έχει λογική εξήγηση το φαινόμενο , το εξηγεί η ίδια η ζωή , η καθημερινότητα , είναι φυσικός νόμος , θέλουμε , ζητάμε , ..νοσταλγούμε , αν θέλετε , αυτό που μας λείπει , αυτό που δεν έχουμε , παρ'ότι είναι..παράδοξο να νοσταλγείς κάτι που δεν έζησες , δεν γνώρισες ..

Ξεκίναγαν αχάραγα λοιπόν , για να ‘ναι νωρίς-νωρίς στο χωράφι , να θερίσουν , μέσα στο λιοπύρι , στις μαύρες ερημιές , φορτωμένοι , ταλαιπωρημένοι , θέριζαν , δεμάτιαζαν και κουβάλαγαν με τα ζωντανά τα δεμάτια , στ' αλώνια του χωριού , όσο το αλώνισμα γινόταν παραδοσιακά , απ' τους βαλμάδες και τ' άλογα , κι' αργότερα στα θημωνοστάσια , στις Λάκκες , στο Κοτρώνι , στο Σταυρό ,  όταν πια υπήρχαν οι αλωνιστικές μηχανές...
Είχα την τύχη να τις ζήσω , και θυμάμαι κατάκαλα , και τις δυο περιπτώσεις , θυμάμαι μάλιστα το μπάρμπα μου το Σπύρο , τη θεια μου τη Βιολέτα κι τις ξαδέρφες μου τη Μαρία τη σχωρεμένη και την Κατίνα , αλά και όλα τα παιδιά της εποχής εκείνης , να κουβαλάνε , με τα “ μπλάρια “ και τα. “.γμάρια” τα δεμάτια , το κοντινότερο αλώνι σε μας , ήταν πάνω απ' το σπίτι του Κόκκινου , δίπλα στου Βαρσοτάσου , και περιμέναμε πως και πως να ‘ρθει η ώρα του αλωνιού να πάμε να παίξουμε με τ' άλογα , κρατώντας τις ουρές τους , αλλά όταν μπήκαν όμως στη..ζωή μας οι μηχανές , οι αλωνιστικές , 'ήταν η καλύτερή μας , γιατί το γήπεδο στις Λάκκες , ήταν γεμάτο θημωνιές και μείς ξημεροβραδιαζόμαστε εκεί παίζοντας πάνω σ' αυτές , παρά το κυνήγι , απ' του ιδιοκτήτες , γιατί κάναμε ζημιά στα ..δεμάτια .
   Τις  μέρες  του  “ θέρου “ , του  θερισμού  δηλαδή , απ’ το  πρωί , που  χάραζε , μέχρι το..βαθύ  σουρούπωμα , έβλεπες τα  ζωντανά  φορτωμένα με  δεμάτια , να  έρχονται  απ’ τα χωράφια , να  πηγαίνουν  στο  κοντινό τους  αλώνι , όπου  και ποστιάζονταν , γίνονταν  θημωνιές και  περίμεναν  να  έρθει  η  σειρά  τους   για    το  αλώνισμα .
  Τον  πρώτο  λοιπόν  καιρό , πριν  έρθουν  οι..” αλωνιστικές “ , χρησιμοποιούνταν τα  αλώνια , τί  ήταν  τα  αλώνια ; Ήταν ένας  επίπεδος  χώρος , που  ήταν  στρωμένος  συνήθως  με  πέτρες , και  είχε  κατά  κανόνα  στρογγυλό σχήμα και  εκεί  γίνονταν  το παραδοσιακό  αλώνισμα  με  τα  ζώα , βόδια  παλιά και  άλογα μετά , μέχρι  που  ήρθαν  οι  αλωνιστικές  μηχανές .
   Τα αλώνια  ήταν μέσα  στο  χωριό , κοντά , συνήθως , στο  σπίτι  του  ιδιοκτήτη ή  και  σε κοντινή  απόσταση απ’ το  χωριό , προπολεμικά δε  , υπήρχαν μπόλικα  στο  χωριό  μας . Σύμφωνα  με όσα  γράφει η αείμνηστη  χωριανή  μας  Σοφία  Παλαιολόγου , στο  βιβλίο της “ Αναμνήσεις “ , έφταναν τα  37 .
   Ιδιοκτήτες  τους  δε ήταν οι  χωριανοί μας : Δεδούσης , Δούκας , Δρόσος Χαράλαμπος , Ζόγκζας Κων/νος , Ζόγκζα Σοφία , Ζώης , Κάγκαλος Αθανάσιος , Κάγκαλος Ανδρέας , Κάγκαλος Γεώργιος , Κάγκαλος Ηλίας η Κουφολιάς ( Κφολιάς ) , Κανδρής , Κάππος , Κιντώνης , Κλώσσας , Κόκκινος η Κορδοπλής , Κολοκύθας , Κρυστάλλω ( Κστάλλω ) , Κωστοπαναγιώτου , Λακαφώσης , Λιάγγουρας , Μαλάμος , Μαργέλλος η Αρπάλης , Μαργέλλος η Σαψαρής , Μάρκος Αλέξανδρος , Μίχος , Ντζιούρας , Πανάγος , Παπαιωάννου , Πέτρου Χαράλαμπος , Π΄λιάνος Κων/νος , Πουρνιάς Αλέξανδρος , Πουρνιάς Γεώργιος , Σκούτας , Σούλιος , Σφέτσος , Σακαρέλλος , Φωτόπουλος .
   Απ’ τα Λιδορικιώτικα  αλώνια , του παλιού  καλού  καιρού , κανένα  δεν υπάρχει  πια , βέβαια όλο  και  κάποια  σημάδια  μπορεί  να δει  κανένας , αλλά “ ατόφιο “ αλώνι  δεν υπάρχει . Στη  θέση  τους  χτίστηκαν  σπίτια , άλλα έγιναν  αυλές  και  κήπια , και  άλλα κόπηκαν  από  δρόμους .
   Με τον ερχομό  όμως  των  αλωνιστικών  μηχανών , “ πατόζες “ τις  έλεγαν , άλλαξε  και  η διαδικασία συγκέντρωσης  των  δεματιών , τώρα  πια δημιουργήθηκαν τα “ θημωνοστάσια “ , χώροι που  συγκέντρωναν οι  χωριανοί  τα  δεμάτια  τους , ποστιασμένα  σε “ θημωνιές “ και  περίμεναν να  έρθει  η  ώρα και  η  σειρά  τους να  αλωνίσουν .
   Τα  κύρια Λιδορικιώτικα  θημωνοστάσια ήταν  τρία , ένα  στο  Σταυρό , μόλις  βγαίνουμε  απ’ το  Λιδορίκι προς  Καρούτες , όπου  σήμερα  η  εκκλησία  του Αγ. Κωνσταντίνου , ένα  στο  “ Κοτρώνι “ λίγο  μετά  το  Βουνό , πηγαίνοντας  προς  Λαυκαδίτι και το  τρίτο  και  καλύτερο  στις  Λάκκες , όπου  γινόταν  και  το  τρελό θημωνο..πανήγυρο των  παιδιών .
   Εκεί , αφού  το  γήπεδο γέμιζε  με  θημωνιές , μαζευόμασταν όλα  τα  παιδιά και  παίζαμε χοροπηδώντας  πάνω  στα  ποστιασμένα  δεμάτια , γεμίζοντας  τα  ρούχα  μας  με  αγάνες  απ’ τα  στάχυα  με  αποτέλεσμα  βέβαια , γυρνώντας  στα  σπίτια  μας  να  πέφτει..σουλτάν μερεμέτ απ’ τις  μανάδες  μας .
   Όταν λοιπόν  τα  θημωνοστάσια  γέμιζαν , και  όλοι οι  χωριανοί  είχαν  αποσώσει το  θέρο και  το  πόστιασμα σε  θημωνιές , ερχόταν  πια  η  σειρά  της ..” πατόζας “ , το  αλώνισμα  δηλαδή , αλλά  γι΄αυτό  θα  πούμε  στην  ώρα  του , όταν  μπει    ο…” αλωνάρης “ ..
  Απ’ τα  θημωνοστάσια  μας δεν υπάρχουν  δυστυχώς φωτογραφίες , αλλά για  να  πάρετε  μια…γεύση , απ’ το  τι  και  πως  ήταν οι  θημωνιές , δημοσιεύουμε  κάποιες  σχετικές  φωτογραφίες .