ΔΩΡΙΚΑ ΧΑΝΙΑ – ΧΑΝΙΤΖΗΔΕΣ - 8ο

 

 

  Λόγω ..γιορτάδων , αγαπημένοι μας φίλοι , αλλά και της ..καυτής επικαιρότητας , εξορύξεις..Γκιώνας κλπ , καθυστερήσαμε λιγουλάκι ..αλλά το κάλλιο αργά παρά..ποτέ , ισχύει και εδώ…

   Συνεχίζοντας λοιπόν την προς..Ναύπακτο , πορεία μας , κι’ αφού ανεβάινουμε την ανηφόρα , μέσα σε ένα πανέμορφο τοπίο , καταπράσινο , αλλά και με πολλές στροφές , αφήνοντας το χάνι της Ρέρεσης , φτ’ανοντας στην κορφή της ανηφοριάς , αντικρύζουμε δεξιά μας , χωμένο μέσα στο δάσος με τα δέντρα , τις βελανιδιές και τις καστανιές το περίφημο μοναστήρι της Βαρνάκοβας , παλιό και ιστορικό Δωρικό μνημείο , κι’ ακριβώς στην κορφή , σε μιά όμορφη άπλα , με μεγάλα αιωνόβια δέντρα , αριστερά του δρόμου , ανταμώνουμε το γνωστό μας  Χάνι  Φασουλά .

   Βέβαια , θα πρέπει εδώ να αναφέρουμε , πως μετά το χάνι της Ρέρεσης , υπήρχε και το χάνι του Παλιοξαριού , στο οποίο αναφέρεται και ο Άγγλος περιηγητής Martin W . Leake στην περιγραφή του οδοιπορικού του από Άμφισσα – Λιδορίκι – Ναύπακτο , το 1806 .

       ΧΑΝΙ   ΠΑΛΙΟΞΑΡΙΟΥ

  Το χάνι αυτό βρισκόταν ανάμεσα στα , τότε , δυό Παλιοξάρια , το Άνω και το Κάτω , στη θέση  “ Χάνια “ , που μάλλον απ’ αυτό πήρε και το όνομά της , και που παρέμεινε σαν ονομασία οικισμού , που αναπτύχθηκε εκεί . Το χάνι , ήταν από παλιά εκεί , πάνω στον παλιό Βυζαντινό δρόμο , που ένωνε τη Ναύπακτο με το Κάλλιο , τη Λαμία και Κωνσταντινούπολη , συγκεκριμένα , ο δρόμος Ναυπάκτου – Λιδορικίου , περνούσε από Πιλάλα – Καστράκι – Ευπάλιο , και ακολουθώντας τη δεξιά όχθη της “ Μαντήλως “ , ενός τοπικού χείμαρρου , μέχρι τις Καγκέλες , συνέχιζε στη “ Σκλαβόλακα “ και έφτανε στον Παλιόμυλο , και ανεβαίνοντας στη κορυφογραμμή “ Παλιοξαρίτικα Ταμπούρια “ κατέβαινε στη θέση “ Χάνια “ , όπου ήταν και το χάνι . Από εκεί , τραβώντας ανατολικά έβγαινες στο Βελούχοβο , το Κάλλιο , όπου υπήρχαν χάνια γιά ξαπόσταμα και διανυχτέρευση , και μετά , τραβώντας βορειοανατολικά , πήγαινες γιά Λαμία , και ανατολικά ΄γιά Λιδορίκι , και μέσω Καρουτών , απ’ τον Έλατο , γιά Άμφισσα .

   Βέβαια το Παλιοξαρίτικο χάνι , δεν θα πρέπει να ήταν και ιδιαίτερα γνωστό , στα δικά μας μέρη , που δεν πολυείχαν επαφές με Ναύπακτο , αλλά ανήκε στο Δωρικό χώρο .

          ΧΑΝΙ   ΦΑΣΟΥΛΑ

 

  Το χάνι αυτό , βρισκόταν στη σημερινή θέση   “ Χάνι Φασουλά ¨, γιατί ταιριάζει απόλυτα με την περιγραφή του Άγγλου περιηγητή , που δανειζόμαστε απ’ το περίφημο σχετικό βιβλίο του Γιάννη Χαλάτση , και αναφέρει :

   “ Αφήνοντας το χάνι Παλιοξάρι , στις 2.40 μ.μ , περνάμε μέσα από δάση με βελανιδιές και μονοπάτια ανώμαλα και λασπωμένα ως τις 3.30 μ.μ. που φτάσαμε σ’ένα ύψωμα απ’ όπου ο δρόμος αρχίζει να κατεβαίνει προς τη θάλασσα .  Ο Έπαχτος , απέχει πολύ κι δεν υπάρχει στη διαδρομή , εκτός από ένα ξεροχάνι , όπου δεν μπορεί άνθρωπος να εξυπηρετηθεί και ακόμα πιό σημαντικό , δεν βρίσκονται τρόφιμα γιά τα ζώα . ‘Υστερα από είκοσι λεπτά συζήτηση , αποφασίσαμε να πάμε στο μοναστήρι της Βαρνάκοβας που βρίσκεται στην κορυφή μιάς ράχης , ανάμεσα σε δάση με βελανιδιές προς τα δεξιά .”

   Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία , πως αναφέρεται στο παλιό χάνι που λειτουργούσε και τότε , στην ίδια περιοχή , που σήμερα βρίσκεται το “ Χάνι  Φασουλά “, πάνω στο δρόμο Ναυπάκτου – Ευπαλίου – Λιδορικίου , στη διασταύρωση του δρόμου προς το χωριό Κάμπος Δωρίδος , κοντά στο μοναστήρι της Βαρνάκοβας .

   Η θέση του χανιού , είναι καίρια , και γεωγραφικά αλλά και ιστορικά , 'ένας συγκοινωνιακός κόμβος , όπου στη θέση “ Παλαιόκαστρο “ , της περιοχής , υπάρχουν ερείπια αρχαίων οχυρώσεων , και πιθανότατα στη θέση αυτή να υπήρχε το Αιτωλικό φυλάκιο “ Κροκύλειον “ , οχυρό που εκπόρθησε ο Αθηναίος στρατηγός Δημοσθένης στις επιχειρήσεις του κατά των Αιτωλών , στον Πελοποννησιακό πόλεμο .

   Το κοντινότερο χωριό , που σήμερα ονομάζεται “ Φιλοθέη “ , παλιά λεγόταν “ Γκουμαίοι “ , και κατά την παράδοση , χτίστηκε από πρόσφυγες απ’ την Κύμη Ευβοίας , απ’ όπου πήρε , μάλλον , και το όνομα , Κύμη – Κυμαίοι – Γκουμαίοι .Η περιοχή του χωριού ήταν αρχικά μοναστηριακή , της Βαρνάκοβας , στη συνέχεια όμως παραχωρήθηκε στους πρόσφυγες , γιά καλλιέργεια , μάλιστα ήταν ονομαστό , παλιά , το.. “ Γκουμαίϊκο στάρι “ …

  Το χάνι , απ’ όσα γνωρίζουμε , στη νεότερη φάση του , λειτούργησε το 1890 , απ’ τον Χρήστο Φασουλά και Γιώργο Καλαντζή , ο δεύτερος αργότερα μετανάστευσε στην Αμερική ενώ ο δεύτερος συνέχισε . Μρτά το Χρήστο Φασουλά , το συνέχισε ο γιός του Γιάννης ( 1886-1969 ) , μέχρι το 1967 .

   Ήταν , όπως βλέπετε στη φωτογραφία , ένα μεγάλο διώροφο σπίτι , με τις αποθήκες του γιά τη φύλξη των ζωοτροφών αλλά και την προστασία των  ζώων . Μπροστά , τα δύό πελώρια πλατάνια , ίσκιωναν την άπλα , κρατώντας δροσιά , παραδίπλα , υπήρχε και πηγή με νερό , και ήταν ότι χρειαζόταν γιά ένα ξαπόσταμα , ένα καφέ , αλλά και φαγητό ακόμα ..

   Η κίνηση στο χάνι , στις ..καλές του μέρες , ήταν μεγάλη , πρώτα-πρώτα γιατί ήταν πάνω στο δρόμο Ναυπάκτου – Λιδορικίου , αλλά και στον κόμβο γιά όλα τα γύρω χωριά , αλλά και γιά ένα άλλο σημαντικό λόγο , η προσωπικότητα του Γιάννη Φασουλά , ήταν που ..τράβαγε ..κόσμο , όλοι όσοι τύχαινε να περάσουν και να τον γνωρίσουν , ξαναπερνούσαν και έκαναν τη..στάση τους ..

   Θες η συμπεριφορά του χανιτζή , θέλεις η ομορφιά τουβ τοπίου , θέλεις η..ταλαιπωρεία απ’ τον..κακόδρομο , θέλεις γιά όλα..μαζί , όλοι έκαναν μιά στάση στου Φασουλά το χάνι , προσωπικά δε , θυμάμαι , πως σε όλες τις Λιδορικιώτικες εκδρομές , γιά Πελοπόννησο , Γιάννενα , Μεσολόγγι κλπ , κάναμε τη στάση μας , και στο ..πήγαινε , αλλά και στο..έλα , και διατί να το..κρύφωμεν άλλωστε , μέχρι και..χορό στήναμε , πολλές φορές..όμορφες αναμνήσεις..

   Σήμερα , το χάνι δεν είναι παρά ένα..φάντασμα , ερειπωμένο , ακατοίκητο από..χρόνια , θύμα , μάλλον , κι’αυτό των πολλών..συγκληρονόμων…κρίμα όμως , γιατί η θέση και η θέα , είναι..καταπληκτική , ειδικά τη..φθινοπωρο..χειμωνιάτικη περίοδο…δείτε τη θέα κατεβαίνοντας προς Ρέρεση..

  Με την ευκαιρία , ας αναφέρουμε , πως το..Φασουλάς , μ’άλλον ήταν..καλλιτεχνικό ψυδώνυμο , του χανιτζη , γιατί , κατά πως λένε , η..σπεσιαλιτέ του..καταστήματος ήταν η…Φασουλάδα , εξ…ης και το όνομα , πάντως ο αείμνηστος μπάρμπα Γιάννης , σε εξαιρετικές περιπτώσεις έψηνε και…γίδα , δίνοντα εορταστικό ..χαρακτήρα..

    Το χάνι σταμάτησε να λειτουργεί γύρω στο 1960…

   Στη διαδρομή προς Ναύπακτο , αναφέρονται και κάποια ακόμη χάνια , το Χάνι της γύφτισσας , το χάνι των Νικοπουλαίων , στους Γκουμαίους , σημερινή Φιλοθέη , το χάνι του Φερχάτ Αγά , στο σημερινό οικισμο “ Πευκάκι “ , Ευπαλίου , και η περιοχή ανήκε στον βοεβόδα του Λιδορικιού Φερχάτ Αγά , τέλος υπήρχαν και τα χάνια Ευπαλίου , στις όχθες του χείμαρρου της '” Μαντήλως “ , στον παλιό Τούρκικο οικισμό “ Σουλέ “ , του σημερινού Ευπαλίου , τα χάνια όμως αυτά δεν πολυείχαν σχέση με την πάνω..Δωρίδα , την ανατολική , γι’ αυτό και δεν μας είναι και πολύ..γνωστά ..

   Εδώ αγαπημένοι μας φίλοι , τέλειωσε το..οδοιπορικό μας προς..Ναύπακτο , και φυσικά η περιγραφή των Χανιών της περιοχής αυτής της Δωρίδας , θα συνεχίσουμε , ακολουθ΄ώντας πιά , την ..αντίθετη διαδρομή , προς ..Άμφισσα , Ερατεινή κλπ…

Σ υ ν ε χ ί ζ ε τ α ι …..

                    Καλό  σας βράδυ …….Κ.-