Πρόσφατα , ο αγαπητός φίλος Γιάννης Χαλάτσης , απ’ τη Ναύπακτο , συγγραφέας και ερυνητής , με την..ακτινοσκοπική ματιά του , έγραψε το παρακάτω βιβλίο , που ..μοσχοβολάει..δυόσμο και..βασιλικό , απ’ τις παλιές αυλές της Ναυπακτίας και της Δωρίδας .
Σημαντική δουλειά , που δίνει ..ανάγλυφη την εικόνα της ζωής των παραπάνω περιοχών , την παλιότερη εποχή..
Εμείς , θα αναφερθούμε στα Δωρικά χάνια , έχοντας ..συγκριτικό πλεονέκτημα , αφού τα περισσότερα , αν όχι όλα , χάνια μας , τα γνωρίσαμε και τα..ζήσαμε , λίγο – πολύ…
Τα πλησιέστερα λοιπόν χάνια , στο Λιδορίκι , την εποχή εκείνη , ήταν : Του “ Κωσταντέλου “ η..” Κωσταντελάκη “ , όπως το ήξεραν όλοι στην περιοχή μας , και του Γεωργ. Χαραλ. Νάκου , η..Κ’τσάκ’ , δηλαδή..” Κουτσάκου “ , λόγω κάποιας , ίσως , αναπηρίας στο πόδι , του ιδιοκτήτη η ..του πατέρα του..
Και τα δυό χάνια , βρίσκονταν ατο “Στενό “ , όπου η επικοινωνία των δυό πλευρών , γινότανε πάνω απ’ το παλιό θολωτό πέτρινο γεφυράκι , που ήταν και είναι γνωστό , απ’ το ..περιπετειώδες πέρασμα , της οικογένειας του Γιάννη Μακρυγιάννη , όταν ήταν μωρό ..
Στις αρχές του 20ου αιώνα , το Δεκέμβριο του 1930 , θεμελιώθηκε η καινούργια τσιμεντένια γέφυρα , που θα ένωνε συγκοινωνιακά , τη Δωρίδα με την υπόλοιπη Ελλάδα , η παρακάτω φωτογραφία είναι απ’ τη..θεμελίωση του έργου..
Το χάνι του “ Κ’τσάκ’ “όμως ήταν πριν τη γέφυρα , στον οικισμό “ Χάνια Στενού “ , όπου ζούσαν μερικές οικογένειες , γύρω στους 60 νοματαίους , αντίθετα το χάνι “ Τ’ Κωσταντελάκη “ , κι’αυτό στο “ Στενό “ , αλλά στην άλλη πλευρά της γέφυρας , στο δρόμο προς Ναύπακτο ..όπως φαίνεται
6.7.09
ΑΧ !! ΑΥΤΑ ΤΑ…ΧΑΝΙΑ !!
Τα Χάνια , ο Μόρνος και το Βελούχι…
....Φωτιά , αγαπημένοι μου φίλοι , μου ..άναψε ο καλός μου (..πολύ-πολύ ..καινούργιος ) φίλος , ο Γιάννης ο Χαλάτσης απ' τον Έπαχτο , πως ; μα φυσικά με την περίφημη δουλειά που κάνει συγκεντρώνοντας τα...σκόρπια πιά , απ' το χρόνο , κομμάτια γιά να φκιάξει το..παζλ, των παλιών και..μισοξεχασμένων χανιών της περιοχής μας , ό,τι ωραιότερο !!!
Θέλοντας και μη , λοιπόν , μπήκα κι'εγώ στο ..Χαλάτσειο χορό , ..ίωση βλέπεις , κι' όπου σταθώ κι' όπου βρεθώ , κι' ανταμώσω κάνα ...παλιό , κοντοπατριώτη , του βγάζω την..ψυχή , ρωτώντας και ..ξαναρωτώντας τον , τι ξέρει , τι θυμάται , ...ψυχοβγάλτης , δηλαδή ...
Τις προάλλες , είχαμε αναφερθεί στο Χάνι του Κωνσταντέλου η Κωσταντελάκη ( που ήταν και μακρο..μπάρμπας μου ) , στο Στενό , και γιά το..αποχωρητήριο γράμμα του Πασαγγέλη , τότε λοιπόν , αναφερθήκαμε και "..σου μ'κρούτσ΄κου ΄κουνισματάκι " , που ήταν ακουμπισμένο σε μιά εσοχή του βράχου , στο παλιό πέτρινο γεφύρι του Στενού , που έπαιζε το ..ρόλο εικοναστασιού .
Προχθές λοιπόν , ξανασυνάντησα , στο Λιδορίκι , τον παλιό Βελουχοβιώτη , που μου'χε διηγηθεί εκείνη την ιστορία , με το ..καλημέρα , με κοίταξε..καχύποπτα , ρωτώντας με :..μη μ' πεις ν' αρχίσουμι πάλι τ'ς..ιστουρίις ....τα..σ'χουριμένα !!! Τον ..καλμάρισα ..καθησυχάζοντάς τον , κι' αφού τον έφερα στα..ίσια του , έκανα ΄την..επίθεσή μου , και γιατί άλλο ; φυσικά γιά τα..Χάνια , τ' Στινού , όπως τα 'λεγε ο φίλος μου ..
Άιντι...πάλ' τα..ίδια....ψευτο..δυσαρεστημένος ..αλλά και..ψευτοχαμογελώντας , αφού ως..διά μαγείας λύθηκε η..γλώσσα του , μου διηγήθηκε τα παρακάτω...αξίζει να τα διαβάσετε..
" Στα..Χάνια του Στενού λοιπόν , στην αντίπερα ..όχθη του Μόρνου , απέναντι δηλαδή απ' το Χάνι του Κωσταντελάκη , υπήρχε κι' άλλο ένα Χάνι , του Γιώργου Χαραλ. Νάκου , τ'..Κ'τσάκ' , όπως τον παραγκώμιαζαν , Κουτσάκο δηλαδή , γιατί ο ίδιος η ίσως ο πατέρας του κούτσαινε , ο Κ'τσάκος , ήταν και ζωέμπορας , αλλά είχε και το Χάνι , κι η γυναίκα του , η κυρά Αναστασιά , η ..Κ'τσάκαινα , κουμαντάριζε εκτός απ' το νοικοκυριό του σπιτιού και το ..χάνι . Λένε μάλιστα , πως όταν έβλεπαν κόσμο να 'ρχεται προς το γεφύρι , γιά να περάσουν δώθε , έριχνε κι' από ένα...γουβά νερό στο βαρέλι με το κρασί για ν' αυγατίσει...
Παραδίπλα , απ' τ'Κ'τσακ , λοιπόν το χάνι , ο Παν. Σίδερης , η...Λιαμοπαναιώτ'ς , είχε και το..καλλιτεχνικό του ..βλέπετε , είχε καφενείο μιτά...χαρτουπιξίας , π' λένι , και φυσικά όσοι..πιστοί του..τζόγου , προσέρχονταν...
Απ' τους ταχτικούς ..προσκυνητές , ο Νίκος Σπυρόπουλος , Βελουχοβιώτης κι' αυτός ,...επιχειρηματίας μυλωνάς , είχε , απέναντι , τους διπλούς Αντριτσαίικους μύλους , ε..ήταν και κοντά ο άνθρωπος , κι' όλο στ' Λιαμουπαναιώτ' άραζε , έλα όμως που συνέχεια ..έχανε ;
Ένα βράδυ λοιπόν , περνώντας το πέτρινο γεφύρι , κι' αφού τα..λεφτά του ήταν στον..πάτο , σταμάτησε στο προσκυνητάρι , εκεί στο βράχο , στο ..κουνισματάκ' , σταυροκοπήθηκε , στην Παναγία , κι έκανε και το...ταματάκι του : "..Παναίτσα μ' , κάνι να κιρδέψω απόψι , γιατ' είνι κι τα ..τιλιυταία μ' λιφτά , κι' έτσ' κι..κιρδίσου θα πσ' αφήσου κι σένα του ..κάτ' τις ' ς...."
Έλα όμως που η..προσευχή τ' Σπυροπλουνίκ' δεν ..έπιασε , και πάλι , ως συνήθως , έχασε ;...Τελατίνη λοιπόν , ο κυρ-Νίκος , απ' τη χασούρα και το ξενύχτι , πήρε το δρόμο του γυρισμού , γιά το Βελούχοβο , και αναγκαστικά πέρασε απ' το..κουνουστάσι κι του..κουνισματάκ' , θυμήθηκε το τάμα του , όπως , βέβαια , θυμόταν ότι τον..ξεπουπούλιασαν , σταμάτησε όμως στο εικόνισμα , έκανε το σταυρό του , σεμνά-σεμνά , και είπε το..παράπονό του :..." Παναίτσα μ' σι παρακάλισα να αβουηθίις, να κιρδίσου , κι σο 'ταξα κι σένα , δεν έκανες όμως τίπουτα , κι ξέμ'να πανί μι..πανί " , και κάνοντας τη..συνήθη , αλλά..ακατάλληλη , ΄..αντρική , συνήθως , χειρονομία , είπε και το..απίθανο , " τώρα ..πάρε......", συμπληρώστε εσείς το κενό.....
Όλα αυτά , τον καιρό εκείνο , τον ..παλιό , που όλοι τον νοσταλγούμε...
Με τα ...Χάνια , βέβαια , δεν τελειώσαμε ακόμα , έχουμε πολλά...πάρα..πολλά να πούμε , η ..μάλλον να..λέμε , έχουμε καιρό μπροστά μας , πολλές ..πάμπολλες , οι απίθανες ..ιστοριούλες , απ’ τη ζωή στα..χάνια , ήταν κι’ αυτά ένα κομμάτι της καθημερινότητας της εποχής , διαβάστε κι’ άλλη μιά όμορφη ιστορία , με τον μπάρμπα Γιώργο τον..Κ’τσάκο…όπως την είχαμε δημοσιεύσει πριν λίγο καιρό…
9.9.09
Ο..ΑΡΧΟΝΤΟ…ΖΗΤΙΆΝΟΣ !!!
ΛΙΔΟΡΙΚΙΩΤΙΚΕΣ ΑΛΗΘΙΝΕΣ …ΙΣΤΟΡΙΕΣ..
Όλοι , η..σχεδόν όλοι αδέρφια , έχουμε διαβάσει τον περίφημο “ Ζητιάνο “ , του Καρκαβίτσα , αλλά και οι παλιότεροι , έχουμε ακούσει απ’ τους..παλιότερους πολλές και διάφορες ιστορίες , γιά τους ..περίφημους ζητιάνους απ’ τα ..Κραβαρ’τοχώρια ..
Προσωπικά , θυμάμαι τη μάνα μου να μας λέει κάτι..περίεργες ιστορίες , γιά Κραβαρίτες ζητιάνους που έρχονταν στο χωριό μας και ζητιάνευαν , έχοντας πάντα μαζί τους και μικρά παιδιά με..περίεργες..αναπηρίες , κάτι ..γυρισμένα χέρια και ..πόδια , πε΄ριεργα ..πολύ περίεργα πραματα…
Ήταν , πάντα , κουρελο..ντυμένοι , άπλυτοι..αξύριστοι και ..κακο..μοιριασμένοι , έμεναν τα βράδια σε κάποια αχυρώνα , κι’ ολημερίς γύρναγαν μέσα το χωριό , μαζεύοντας ότι τους έδιναν , κι’ όταν έφερναν ..βόλτα όλα τα σπίτια , φόρτωναν τη..σοδειά τους στο ζωντανό , κι’ αυτοί με τα παιδιά , ποδαρόδρομο και πήγαιναν στα άλλα χωριά κάνοντας και πάλι το..ίδιο…
Με αφορμή λοιπόν τα..χάνια του Στενού , που θυμηθήκαμε απόψε , τον σχωρεμένο τον…Κ’τσάκο , που είχε το χάνι εκεί , θα σας διηγηθώ μιά πολύ..περίεργη ιστοριούλα , που έχει ..άμεση σχέση , και με τον..Κ’τσάκο , αλλά και με τα..ζητιανοχώρια των..Κραβάρων , και είναι απολύτως …αυθεντική , έφτασε δε σε μας , μέσω του δισεγγονού του Κ’τσάκου , του φίλου μου του Δημ.Νάκου , που ‘χει το εμπορικό στο Λιδορίκι…
Ο.. Κ’τσάκος λοιπόν , όπως είπαμε , είχε το χάνι στο Στενό , και την κυρά Αναστασιά , που το..κουμαντάριζε , γιατί ο ίδιος ήταν και ζωέμπορας , το οποίοον σήμαινε πως τον περισσότερο καιρό ..αλώνιζε όλα τα χωριά φέρνοντας σφάγια , μέσα δε στις περιοχές..αρμοδιότητάς του , ήταν και τα..Κραβαρ’τοχώρια..
Έβευγε λοιπόν ο γερο Κ’τσάκος , και σεργιάναγε ..μέρες , και καμιά φορά και ..βδομάδες , μέσα τα χωριά , μάζευε τα ζωντανά , κι’ όταν τέλειωνε , έπαιρνε το δρόμο του γυρισμού , ερχόταν στο χάνι , τα πούλαγε στα γύρω χωριά , αλλά και στο χάνι , κι’ άντε πάλι απ’ την αρχή..βέβαια είχε πάντα μαζί του , γιά..ασφάλεια , και ένα παραγιό..
Σε κάποιο λοιπόν ταξείδι..εργασίας , φτάσανε σε κάποιο Κραβαρ’τοχώρι , ξενοδοχεία βέβαια , την εποχή εκείνη δεν υπήρχαν , μόνο κάτι..χάνια , που..ξεπέζευαν οι..στρατοκόποι ταξειδιώτες και πέρναγαν τη νύχτα τους , στο χωριό όμως που πήγαν , έκατσαν σε κάποιο καφενειο..ταβερνείο , να φάνε κάτι και να κανονίσουνε και γιά ..ύπνο , οπότε σε κάποια στιγμή τους πλησίασε ένα καλοντυμένος και ..καλοπεριποιημένος ντόπιος και τους χαιρέτησε ..εγκάρδιά , πολύ εγκάρδια μάλιστα , αφού φώναξε το γερο..Κ’τσάκο , με το μικρό του όνομα .. Ο μπαρμπα Γιώργος , τα ‘χασε , έδειξε σαν να μην πολυκατάλαβε , οπότε ο ντόπιος , ο..άρχοντας , γιατί έτσι έδειχνε όπως ήταν ..ντυμένος , τον πλησίασε περισσότερο και τον ρώτησε , ε..μπάρμπα Γιώργη , δε με..θυμάσαι ;
Πάλι ο γερο Γιώργης δεν..κατάλαβε , ύστερα δεν μπορούσε να καταλάβει , γιατί δεν του θύμιζε τίποτα ο φίλος , τον κάλεσε όμως να κάτσει στο τραπέζι , φώναξε να φέρουν κι’ ένα ποτήρι , και τον ρώτησε , από που τον γνωρίζει , ο άλλος χαμογέλασε , ε..καλά βρε μπάρμπα Γιώργη , τόσες φορές έχουμε κοιμηθεί στο ..χάνι σου , μιά και..δυό..
Ο μπάρμπα Γιώργης , εξακολουθώντας να μην καταλαβαίνει , τον ρώτησε με τη σειρά του , καλά έχεις έρθει στο Στενό , και έχεις μείνει στο χάνι μου ; Έλα βρε μπάρμπα..Γιώργη , μιά και δυό ; Πολλές φορές , και μάλιστα πολλές αφορές εσύ έλειπες σε δουλειές και μας περιποιούνταν η κυρά Αναστασιά , αλλά και μαζί έχουμε φάει κι’ έχουμε πιεί πολλές , πάρα πολλές φορές , και του ανέφερε και άλλους Στενιώτες , που τα ‘πιναν παρέα , αλλά του..εξήγησε , τότες δεν ήμουνα έτσι..ντυμένος και περιποιημένος , βλέπεις ερχόμουνα γιά..δουλειά..
Και του εξήγησε πως ήταν ο..ζητιάνος , του ‘πε και το όνομά του , που ‘ρχόταν με το μικρό παιδάκι , και ζητιάνευε στα χωριά του Λιδορικιού , λέγοντάς του και πολλά άλλα ..χαρακτηριστικά ονόματα φίλων , που τα ‘πιναν μαζί όταν διανυχτέρευε στο χάνι…
Κι’ ο μπάρμπα Κ’τσάκος , δεν πίστευε στα μάτια του στην αρχή , αλλά μετά απ’ όλα αυτά..τον καλοθυμήθηκε ..αλλά δεν μπόρεσε ποτέ να το..χωνέψει , και το μολόγαγε σαν …παράξενο , δεν το χώραγε βλέπετε ο νους του…….
Την ..νοσταλγική ..περιήγησή μας , στα Δωρικά χάνια , θα τη δώσουμε τμηματικά , λόγω του μεγάλου μήκους , και τελειώνοντας , θα την ενοποιήσουμε , έτσι ώστε να έχετε ολοκληρωμένη την αναφορά μας αυτή .
Σ υ ν ε χ ί ζ ε τ α ι …….
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου