ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ
Πολλές φορές , παλιότερα , είχαμε αναφερθεί , αποσπασματικά όμως , στο βιβλίο της αείμνηστης Σοφίας Παλαιολόγου , ένα βιβλίο που διαβάζοντάς το ανασαίνεις , κυριολεκτικά , τον καθάριο αέρα του προπολεμικού Λιδορικιού .
Βιβλίο..” έκπληξη “ ήταν για μας , και φαντάζομαι και σε όλους όσους το διάβασαν , απλά και μόνο για το ..τόλμημα , γιατί κακά τα ψέματα , στον τομέα αυτό δεν είμαστε δα και πολύ…προχωρημένοι ..
Οι προσωπικές εκτιμήσεις και ..αναμνήσεις , της Σοφίας , μαζί με όποιες εικόνες υπήρχαν καταγραμμένες στο παιδικό μυαλό της αλλά και εικόνες της καθημερινότητας , που έζησε στην παιδική της ηλικία και βέβαια και οι αφηγήσεις συγγενικών της προσώπων , έδεσαν κι έτσι δημιουργήθηκε αυτό το βιβλίο , που προσωπικά το θεωρούμε πολύ χρήσιμο , με όποιες αδυναμίες κι’ αν έχει .
Η δομή του βιβλίου , δεν είναι..” επαγγελματική ” , αλλά αυθόρμητη και ..ερασιτεχνική , όπως και το ύφος και η γλώσσα , χωρίς βέβαια να υστερεί σε τίποτα από άλλα σχετικά βιβλία .
Θα πρέπει να αναφέρουμε εδώ , πως για το χωριό μας , το Λιδορίκι , δεν υπάρχουν καταγραμμένες , σχετικές πληροφορίες , για μαγαζιά , επαγγέλματα , συνήθειες των χωριανών , έθιμα και ήθη , οικογενειακή και κοινωνική ζωή , γάμο , βαφτίσια , θάνατο , αρρεβώνες ( ισιάσματα ) και γι’ αυτό η συμβολή των “ Αναμνήσεων “ της αείμνηστης Σοφίας , είναι σημαντική .
Αφιερώστε κάποιο χρόνο και διαβάστε το , αξίζει τον κόπο , γιατί θα πάρετε μια εικόνα , ίσως με κάποιες ατέλειες ή υπερβολές , που είναι όμως απολύτως ..αυθεντική …
Σήμερα , λόγω των γιορτάδων που πέρασαν και ήταν και πολλές , θα αναφερθούμε σ’ αυτές , διαβάζοντας πως τις θυμλαται η αείμνηστη Σοφία , επίσης θα δούμε πως πληρώνονταν τα χρόνια εκείνα οι παπάδες και ποια ήταν αλλά πως προσδιοριχόταν η αμοιβή τους , το “ παπαδικό “ δηλαδή , όπως αναφέρεται και στο βιβλίο ..
Οι ιερείς ( παπάδες )
Οι ιερείς της εποχής δεν ήταν μισθωτοί όπως σήμερα . Η αμοιβή τους ήταν κάτι από το εισόδημα των χωραφιών . Είχαν κανονίσει μια αναλογία κατ’ άτομο , τα χρόνια εκείνα , και πήγαινε ο παπάς από σπίτι σε σπίτι με το μουλάρι και κάτι “ σακιά “ , τσουβάλια , για να το φορτώσει . Αυτή ήταν όλη κι’ όλη η αμοιβή του για ενα ολόκληρο χρόνο και την ονόμαζαν “ παπαδικό “ .
ΟΙ ΓΙΟΡΤΑΔΕΣ
Τα Χριστούγεννα
Τα χρόνια εκείνα , είχανε σε κάθε σπίτι “ μανάρια “ , αρνιά και γουρούνια , χοιρίδια και σαν έφταναν τα Χριστούγεννα , τα έσφαζαν για να έχουν κρέας για τις γιορτές . Οι νοικοκυρές , άρχιζαν τις προετοιμασίες , πολύ καιρό πριν και για την παραμονή των Χριστουγέννων , ζύμωναν ψωμιά και τα έψηναν στους φούρνους , καίγοντας ξύλα . Τα ψωμιά αυτά , τα στόλιζαν με ένα σταυρό από ζυμάρι και με τα χείλη ενός μικρού ποτηριού , έφτιαχναν κύκλους , που συμβόλιζαν μικρά αρνάκια . Έβαζαν επάνω τους και αμύγδαλα και στο εσωτερικό τους ένα νόμισμα .
Όποιος έβρισκε το νόμισμα , ήταν ο τυχερός της χρονιάς . Τα ψωμιά τα έλεγαν “ Χριστόψωμα “ . ΄’Εφτιαχναν και κάτι κουλούρες , για τα μικρά παιδιά και τα βαφτιστήρια , τις στόλιζαν κι’ αυτές με διάφορα σχέδια , “ κεντήματα “ , βάζοντας στη μέση ένα αυγό και ρίχνοντας επάνω ζάχαρη . Θυμάμαι πως τα παιδιά έκαναν σαν τρελά για τις κουλούρες .
Την παραμονή των Χριστουγέννων , πήγαιναν τα παιδιά να πούνε τα κάλαντα στις διάφορες γειτονιές , ώστε με τα λίγα χρήματα που κέρδιζαν να αγοράσουν κανένα παιχνιδάκι της εποχής . Την ημέρα των Χριστουγέννων , μαζεύονταν όλοι μαζί , συγγενείς και φίλοι , έτρωγαν και γλεντούσαν , τραγουδώντας δημοτικά τραγούδια .
Η πρωτοχρονιά
Όλες οι νοικοκυρές , ετοίμαζαν για την Πρωτοχρονιά παραδοσιακά γλυκά όπως : το “ μπακλαβά “ με αμύγδαλα ή καρύδια , και τη “ ρυζοριβανή “ κι’ απ’ ό,τι θυμάμαι , μοσχοβολούσε ο τόπος απ’ τη μυρωδιά . Το πρωί της Πρωτοχρονιάς , έστελναν τα μικρά παιδιά , με ένα κανάτι στη βρύση μ για να πάρουν νερό , το οποίο έπρεπε να πάνε “ αμίλητο “ στο σπίτι , δίχως δηλαδή να μιλήσουν με κανένα στο δρόμο . Όταν τα παιδιά έφερναν το νερό , τότε έλεγαν οι νοικοκύρηδες τη φράση : “ Όπως τρέχει το νερό στη βρύση , έτσι να τρέχει και το “ βιο “ , ζωή στο σπίτι “.
Στέλναν και γλυκά , σκεπασμένα σ’ ένα πιάτο με μια πετσέτα , στους συγγενείς , οι οποίοι με τη σειρά τους έστελναν κι’ αυτοί .
ΟΙ ΓΙΟΡΤΑΔΕΣ
Του σταυρού
Όταν ερχόταν στις 5 του Γενάρη η γιορτή του Σταυρού , όλο το χωριό περίμενε τον παπά να περάσει απ’ τα σπίτια των χωρικών και να τα ευλογήσει , με ένα κλαδί βασιλικού με το οποίο ράντιζε τον αγιασμό . Έβαζε και σε ένα ποτηράκι , ο παπάς , λίγο αγιασμό , ώστε να πιεί η οικογένεια , νηστική , το επόμενο πρωί .
Τα Θεοφάνεια ( των Φώτων )
Στις 6 του Γενάρη , ήταν η γιορτή των Θεοφανείων ή Φώτων . Εκείνη την ημέρα γινόταν ο μεγάλος αγιασμός των υδάτων , ώστε όλα τα νερά να είναι αγιασμένα . Πήγαιναν τότε και ράντιζαν με αγιασμό τα σπίτια , τα χωράφια και τ’ αμπέλια τους , για να είναι ευλογημένα και να έχουν καλή σοδειά . Όσοι είχαν φτιάξει κρασί , την ημέρα αυτή το δοκίμαζαν να δουν ποιό είναι το καλύτερο !
Πηγή
www.lidoriki.com
Πολλές φορές , παλιότερα , είχαμε αναφερθεί , αποσπασματικά όμως , στο βιβλίο της αείμνηστης Σοφίας Παλαιολόγου , ένα βιβλίο που διαβάζοντάς το ανασαίνεις , κυριολεκτικά , τον καθάριο αέρα του προπολεμικού Λιδορικιού .
Βιβλίο..” έκπληξη “ ήταν για μας , και φαντάζομαι και σε όλους όσους το διάβασαν , απλά και μόνο για το ..τόλμημα , γιατί κακά τα ψέματα , στον τομέα αυτό δεν είμαστε δα και πολύ…προχωρημένοι ..
Οι προσωπικές εκτιμήσεις και ..αναμνήσεις , της Σοφίας , μαζί με όποιες εικόνες υπήρχαν καταγραμμένες στο παιδικό μυαλό της αλλά και εικόνες της καθημερινότητας , που έζησε στην παιδική της ηλικία και βέβαια και οι αφηγήσεις συγγενικών της προσώπων , έδεσαν κι έτσι δημιουργήθηκε αυτό το βιβλίο , που προσωπικά το θεωρούμε πολύ χρήσιμο , με όποιες αδυναμίες κι’ αν έχει .
Η δομή του βιβλίου , δεν είναι..” επαγγελματική ” , αλλά αυθόρμητη και ..ερασιτεχνική , όπως και το ύφος και η γλώσσα , χωρίς βέβαια να υστερεί σε τίποτα από άλλα σχετικά βιβλία .
Θα πρέπει να αναφέρουμε εδώ , πως για το χωριό μας , το Λιδορίκι , δεν υπάρχουν καταγραμμένες , σχετικές πληροφορίες , για μαγαζιά , επαγγέλματα , συνήθειες των χωριανών , έθιμα και ήθη , οικογενειακή και κοινωνική ζωή , γάμο , βαφτίσια , θάνατο , αρρεβώνες ( ισιάσματα ) και γι’ αυτό η συμβολή των “ Αναμνήσεων “ της αείμνηστης Σοφίας , είναι σημαντική .
Αφιερώστε κάποιο χρόνο και διαβάστε το , αξίζει τον κόπο , γιατί θα πάρετε μια εικόνα , ίσως με κάποιες ατέλειες ή υπερβολές , που είναι όμως απολύτως ..αυθεντική …
Σήμερα , λόγω των γιορτάδων που πέρασαν και ήταν και πολλές , θα αναφερθούμε σ’ αυτές , διαβάζοντας πως τις θυμλαται η αείμνηστη Σοφία , επίσης θα δούμε πως πληρώνονταν τα χρόνια εκείνα οι παπάδες και ποια ήταν αλλά πως προσδιοριχόταν η αμοιβή τους , το “ παπαδικό “ δηλαδή , όπως αναφέρεται και στο βιβλίο ..
Οι ιερείς ( παπάδες )
Οι ιερείς της εποχής δεν ήταν μισθωτοί όπως σήμερα . Η αμοιβή τους ήταν κάτι από το εισόδημα των χωραφιών . Είχαν κανονίσει μια αναλογία κατ’ άτομο , τα χρόνια εκείνα , και πήγαινε ο παπάς από σπίτι σε σπίτι με το μουλάρι και κάτι “ σακιά “ , τσουβάλια , για να το φορτώσει . Αυτή ήταν όλη κι’ όλη η αμοιβή του για ενα ολόκληρο χρόνο και την ονόμαζαν “ παπαδικό “ .
ΟΙ ΓΙΟΡΤΑΔΕΣ
Τα Χριστούγεννα
Τα χρόνια εκείνα , είχανε σε κάθε σπίτι “ μανάρια “ , αρνιά και γουρούνια , χοιρίδια και σαν έφταναν τα Χριστούγεννα , τα έσφαζαν για να έχουν κρέας για τις γιορτές . Οι νοικοκυρές , άρχιζαν τις προετοιμασίες , πολύ καιρό πριν και για την παραμονή των Χριστουγέννων , ζύμωναν ψωμιά και τα έψηναν στους φούρνους , καίγοντας ξύλα . Τα ψωμιά αυτά , τα στόλιζαν με ένα σταυρό από ζυμάρι και με τα χείλη ενός μικρού ποτηριού , έφτιαχναν κύκλους , που συμβόλιζαν μικρά αρνάκια . Έβαζαν επάνω τους και αμύγδαλα και στο εσωτερικό τους ένα νόμισμα .
Όποιος έβρισκε το νόμισμα , ήταν ο τυχερός της χρονιάς . Τα ψωμιά τα έλεγαν “ Χριστόψωμα “ . ΄’Εφτιαχναν και κάτι κουλούρες , για τα μικρά παιδιά και τα βαφτιστήρια , τις στόλιζαν κι’ αυτές με διάφορα σχέδια , “ κεντήματα “ , βάζοντας στη μέση ένα αυγό και ρίχνοντας επάνω ζάχαρη . Θυμάμαι πως τα παιδιά έκαναν σαν τρελά για τις κουλούρες .
Την παραμονή των Χριστουγέννων , πήγαιναν τα παιδιά να πούνε τα κάλαντα στις διάφορες γειτονιές , ώστε με τα λίγα χρήματα που κέρδιζαν να αγοράσουν κανένα παιχνιδάκι της εποχής . Την ημέρα των Χριστουγέννων , μαζεύονταν όλοι μαζί , συγγενείς και φίλοι , έτρωγαν και γλεντούσαν , τραγουδώντας δημοτικά τραγούδια .
Η πρωτοχρονιά
Όλες οι νοικοκυρές , ετοίμαζαν για την Πρωτοχρονιά παραδοσιακά γλυκά όπως : το “ μπακλαβά “ με αμύγδαλα ή καρύδια , και τη “ ρυζοριβανή “ κι’ απ’ ό,τι θυμάμαι , μοσχοβολούσε ο τόπος απ’ τη μυρωδιά . Το πρωί της Πρωτοχρονιάς , έστελναν τα μικρά παιδιά , με ένα κανάτι στη βρύση μ για να πάρουν νερό , το οποίο έπρεπε να πάνε “ αμίλητο “ στο σπίτι , δίχως δηλαδή να μιλήσουν με κανένα στο δρόμο . Όταν τα παιδιά έφερναν το νερό , τότε έλεγαν οι νοικοκύρηδες τη φράση : “ Όπως τρέχει το νερό στη βρύση , έτσι να τρέχει και το “ βιο “ , ζωή στο σπίτι “.
Στέλναν και γλυκά , σκεπασμένα σ’ ένα πιάτο με μια πετσέτα , στους συγγενείς , οι οποίοι με τη σειρά τους έστελναν κι’ αυτοί .
ΟΙ ΓΙΟΡΤΑΔΕΣ
Του σταυρού
Όταν ερχόταν στις 5 του Γενάρη η γιορτή του Σταυρού , όλο το χωριό περίμενε τον παπά να περάσει απ’ τα σπίτια των χωρικών και να τα ευλογήσει , με ένα κλαδί βασιλικού με το οποίο ράντιζε τον αγιασμό . Έβαζε και σε ένα ποτηράκι , ο παπάς , λίγο αγιασμό , ώστε να πιεί η οικογένεια , νηστική , το επόμενο πρωί .
Τα Θεοφάνεια ( των Φώτων )
Στις 6 του Γενάρη , ήταν η γιορτή των Θεοφανείων ή Φώτων . Εκείνη την ημέρα γινόταν ο μεγάλος αγιασμός των υδάτων , ώστε όλα τα νερά να είναι αγιασμένα . Πήγαιναν τότε και ράντιζαν με αγιασμό τα σπίτια , τα χωράφια και τ’ αμπέλια τους , για να είναι ευλογημένα και να έχουν καλή σοδειά . Όσοι είχαν φτιάξει κρασί , την ημέρα αυτή το δοκίμαζαν να δουν ποιό είναι το καλύτερο !
Πηγή
www.lidoriki.com
